HƯỚNG DẪN

CÔNG TÁC TỔ CHỨC PHIÊN TÒA RÚT KINH NGHIỆM THEO YÊU CẦU CẢI CÁCH TƯ PHÁP

Để thống nhất về nhận thức, cách thức tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm, Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn một số nội dung, cụ thể như sau:

1. Mục đích

b) Việc tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm được coi là giải pháp đột phá, hữu hiệu để nâng cao chất lượng giải quyết, xét xử các loại vụ án, đáp ứng ngày một tốt hơn yêu cầu cải cách tư pháp.

a) Việc tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm phải được thực hiện thường xuyên, nghiêm túc, thiết thực, có hiệu quả và đúng quy định pháp luật đối với tất cả các loại vụ án.

c) Kết quả việc tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm được xác định là một trong các tiêu chí để bình xét thi đua đối với cá nhân Thẩm phán và tập thể đơn vị.

1. Về việc lựa chọn các vụ án để tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm

Tùy tình hình thực tiễn công tác của từng địa phương, có thể kết hợp việc chọn vụ án để tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm trong các vụ án trọng điểm hoặc bản án giải quyết vụ việc đó có khả năng được chọn làm án lệ, nhằm nâng cao tác dụng tuyên truyền pháp luật.

Phiên tòa rút kinh nghiệm theo yêu cầu cải cách tư pháp phải đảm bảo một số yêu cầu sau đây:

b) Thể hiện được văn hóa pháp lý nơi xét xử, từ việc bố trí phòng xử án, trang phục của thành viên Hội đồng xét xử, Kiểm sát viên, cách xưng hô tại phiên tòa, vị trí ngồi của những người tham gia tố tụng; đảm bảo tính uy nghiêm của pháp luật, thể hiện sự tôn trọng Hội đồng xét xử, đại diện Viện kiểm sát, những người tham gia tố tụng tại phiên tòa và tôn trọng nội quy, trật tự phiên tòa.

d) Thực hiện một số yêu cầu khác tại phiên tòa:

Hội đồng xét xử phải tôn trọng và lắng nghe ý kiến phát biểu của đại diện Viện kiểm sát, người bào chữa, lời khai của bị cáo, nguyên đơn, bị đơn và người tham gia tố tụng khác. Chủ tọa điều hành tranh tụng tại phiên tòa, đặt những câu hỏi, xác định những vấn đề để các bên tranh luận với nhau, hướng việc tranh luận đi vào đúng những vấn đề cần chứng minh trong vụ án. Hội đồng xét xử chủ động nêu vấn đề để các bên tranh luận, làm sáng tỏ sự thật khách quan của vụ án.

- Quyền và nghĩa vụ tố tụng của bị cáo, đương sự và những người tham gia tố tụng được đảm bảo theo quy định của pháp luật tố tụng.

Trên cơ sở lựa chọn, đăng ký của các Thẩm phán và phê duyệt của tập thể lãnh đạo đơn vị về vụ án cần đưa ra xét xử tại phiên tòa rút kinh nghiệm, các Thẩm phán xây dựng kế hoạch tổ chức phiên tòa cụ thể. Tòa án cần thông báo cho Viện kiểm sát cùng cấp về việc tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm và đề nghị Viện kiểm sát phối hợp thực hiện, nhằm đảm bảo việc xét xử đúng thời hạn, đủ thành phần, phiên tòa diễn ra nghiêm túc, đạt hiệu quả.

4. Về cách thức tổ chức và thành phần tham dự phiên tòa rút kinh nghiệm

- Phiên tòa rút kinh nghiệm được thực hiện trong phạm vi nội bộ đơn vị (huyện, tỉnh). Các Tòa án nhân dân cấp huyện trong tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có thể tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm theo từng Cụm, gồm một số đơn vị ở gần nhau, để tạo điều kiện thuận lợi trong việc tổ chức và nâng cao hiệu quả của việc học tập, rút kinh nghiệm.

b) Thành phần tham dự phiên tòa rút kinh nghiệm

Ngoài ra, tùy từng trường hợp cụ thể, Chánh án đơn vị Tòa án tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm có thể quyết định việc mời thêm những người khác tham dự phiên tòa nhằm tăng cường hiệu quả của việc tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm (các nhà khoa học, giảng viên Học viện Tòa án,...).

Để phiên tòa rút kinh nghiệm đạt hiệu quả cao, trước khi phiên tòa diễn ra, Thẩm phán chủ tọa phiên tòa cần chuẩn bị tốt các công việc sau đây:

b) Lập kế hoạch xét hỏi (kế hoạch hỏi): Thẩm phán chủ tọa phiên tòa cần lập kế hoạch xét hỏi (kế hoạch hỏi); trong đó, xác định đầy đủ các tình tiết vụ án và các vấn đề cần chứng minh của vụ án để tập trung làm sáng tỏ khi xét hỏi (hỏi) tại phiên tòa. Xác định thứ tự đối tượng xét hỏi (đối tượng hỏi) cũng như các vấn đề cần hỏi đối tượng xét hỏi (đối tượng hỏi).

d) Kiểm tra lại việc tống đạt giấy triệu tập những người tham gia tố tụng để đảm bảo sự có mặt đầy đủ của họ tại phiên tòa.

e) Kiểm tra công tác bảo vệ phiên tòa, những đảm bảo về cơ sở vật chất, trang thiết bị cần thiết cho việc xét xử và giải quyết các vấn đề mới phát sinh, đảm bảo cho phiên tòa tiến hành theo đúng kế hoạch và đạt hiệu quả như mục đích đề ra. Để tuyên truyền giáo dục pháp luật hoặc phục vụ yêu cầu đấu tranh, phòng chống tội phạm, Thẩm phán có thể mời đại diện các cơ quan, tổ chức hữu quan, cơ quan thông tấn báo chí đến dự phiên tòa.

1. Về thời gian tổ chức phiên họp rút kinh nghiệm và mục đích của việc tổ chức phiên họp rút kinh nghiệm

- Đánh giá các mặt ưu điểm, khuyết điểm của Thẩm phán chủ tọa phiên tòa và thành viên Hội đồng xét xử trong việc xét xử vụ án;

- Kiến nghị các vấn đề về: hoàn thiện pháp luật, hướng dẫn giải đáp các vướng mắc trong công tác xét xử, giải quyết các loại vụ án, án lệ,...

Thành phần tham dự phiên họp rút kinh nghiệm gồm có Thẩm phán chủ tọa phiên tòa, các thành viên Hội đồng xét xử, các Thẩm phán, Thẩm tra viên và Thư ký Tòa án cùng lĩnh vực chuyên môn (hình sự, dân sự, kinh doanh thương mại, lao động, hành chính,...)

Phiên họp rút kinh nghiệm phải do đại diện lãnh đạo đơn vị chủ trì (Chánh án hoặc một Phó Chánh án được phân công). Trường hợp đặc biệt, lãnh đạo đơn vị có thể ủy quyền cho một Thẩm phán có kinh nghiệm trong lĩnh vực xét xử chủ trì phiên họp rút kinh nghiệm.

Phiên họp rút kinh nghiệm được tổ chức theo trình tự sau đây:

- Những người tham gia phiên họp phát biểu ý kiến rút kinh nghiệm;

- Người chủ trì phiên họp kết luận.

- Rút kinh nghiệm về việc áp dụng pháp luật (cả pháp luật về nội dung và pháp luật tố tụng) trong việc giải quyết, xét xử vụ án; về tính thuyết phục của bản án đã tuyên.

- Rút kinh nghiệm về kỹ năng xử lý các tình huống pháp lý xảy ra tại phiên tòa của Thẩm phán chủ tọa phiên tòa và Hội đồng xét xử.

- Rút ra những bài học kinh nghiệm sau phiên tòa và đưa ra những kiến nghị, đề xuất để việc tổ chức các phiên tòa lần sau đạt chất lượng, hiệu quả hơn.

Từ khóa: Hướng dẫn 136/HD-TANDTC, Hướng dẫn số 136/HD-TANDTC, Hướng dẫn 136/HD-TANDTC của Tòa án nhân dân tối cao, Hướng dẫn số 136/HD-TANDTC của Tòa án nhân dân tối cao, Hướng dẫn 136 HD TANDTC của Tòa án nhân dân tối cao, 136/HD-TANDTC