Lời nói đầu
\r\n\r\nTCVN 6594 : 2007
TCVN 6594 : 2007
TCVN 6594 : 2007
\r\n\r\n
1.1. Tiêu chuẩn này qui định phương pháp áp dụng\r\ntrong các phòng thử nghiệm, sử dụng tỷ trọng kế thủy tinh để xác định khối\r\nlượng riêng, khối lượng riêng tương đối, hoặc khối lượng API của dầu thô, các\r\nsản phẩm dầu mỏ hoặc hỗn hợp của sản phẩm không phải dầu mỏ và dầu mỏ, dạng\r\nlỏng có áp suất hơi Reid bằng hoặc thấp hơn 101,325 kPa (14,696 psi).
\r\n\r\n1.2. Các giá trị đo được bằng tỷ trọng kế tại\r\nnhiệt độ chuẩn hoặc tại nhiệt độ thích hợp khác sẽ được hiệu chỉnh về nhiệt độ\r\nchuẩn bằng cách sử dụng các Bảng Đo lường về Dầu mỏ; các giá trị thu được tại\r\nnhiệt độ khác với nhiệt độ chuẩn chỉ là các số đọc trên tỷ trọng kế, không phải\r\nlà khối lượng riêng.
\r\n\r\n1.3. Có thể qui đổi các giá trị đã xác định như\r\nkhối lượng riêng, khối lượng riêng tương đối, hoặc khối lượng API thành các giá\r\ntrị tương đương theo các đơn vị khác tại các nhiệt độ tương ứng bằng cách sử\r\ndụng Bảng Đo lường về Dầu mỏ.
\r\n\r\n1.4. Phụ lục A.1 nêu qui trình kiểm tra xác nhận\r\nhoặc chứng nhận phù hợp cho thiết bị dùng trong phương pháp này.
\r\n\r\n1.5. Tiêu chuẩn này không đề cập đến các qui tắc\r\nan toàn liên quan đến việc áp dụng tiêu chuẩn. Người sử dụng tiêu chuẩn này\r\nphải có trách nhiệm lập ra các qui định thích hợp về an toàn và sức khỏe, đồng\r\nthời phải xác định khả năng áp dụng các giới hạn qui định trước khi sử dụng.
\r\n\r\n\r\n\r\nCác tài liệu viện dẫn sau đây là cần thiết\r\nkhi áp dụng tiêu chuẩn này. Đối với các tài liệu viện dẫn ghi năm ban hành thì\r\náp dụng bản được nêu. Đối với các tài liệu viện dẫn không ghi năm ban hành thì\r\náp dụng phiên bản mới nhất, bao gồm cả các bản sửa đổi (nếu có).
\r\n\r\nTCVN 3573 (ASTM D 97) Sản phẩm dầu mỏ -\r\nPhương pháp xác định điểm đông đặc.
\r\n\r\nTCVN 5731 (ASTM D 323) Sản phẩm dầu mỏ -\r\nPhương pháp xác định áp suất hơi (Phương pháp Reid).
\r\n\r\nTCVN 6777: 2000 (ASTM D 4057 - 95) Dầu mỏ và\r\nsản phẩm dầu mỏ - Phương pháp lấy mẫu thủ công.
\r\n\r\nASTM D 1250 Guide for Use of the Petroleum\r\nMeasurement Tables (Hướng dẫn sử dụng các Bảng Đo lường về Dầu mỏ).
\r\n\r\nASTM D 2500 Test Method for Cloud Point of Petroleum\r\nOils (Dầu mỏ - Phương pháp xác định điểm vẩn đục).
\r\n\r\nASTM D 3117 Test Method for Wax Apprearance\r\nPoint of Distillate Fuels (Nhiên liệu chưng cất - Phương pháp xác định điểm\r\nxuất hiện sáp).
\r\n\r\nASTM D 4177 Pracice for Automatic Sampling of\r\nPetroleum and Petroleum Products (API MPMS Chapter 8.2) (Dầu mỏ và sản phẩm dầu\r\nmỏ - Phương pháp lấy mẫu tự động) (Chương 8.2, API MPMS).
\r\n\r\nASTM D 5854 Practice for Mixing and handling\r\nof Liquid Samples of Petroleum and Petroleum Products (API MPMS Chapter 8.3)\r\n(Dầu mỏ và sản phẩm dầu mỏ - Phương pháp trộn và bảo quản mẫu) (Chương 8.3, API\r\nMPMS).
\r\n\r\nASTM E 1 Specification for ASTM\r\nLiquid-in-Glass Thermometers (Nhiệt kế thủy tinh ASTM - Yêu cầu kỹ thuật).
\r\n\r\nASTM E 100 Specification for ASTM Hydrometers\r\n(Tỷ trọng kế ASTM - Yêu cầu kỹ thuật).
\r\n\r\nAPI MPMS Chapter 8.1 Manual Sampling of\r\nPetroleum and Petroleum Products (ASTM Practice D 4057) (Chương 8.1, API MPMS\r\nDầu mỏ và sản phẩm dầu mỏ - Phương pháp lấy mẫu thủ công).
\r\n\r\nAPI MPMS Chapter 8.2 Automatic Sampling of\r\nPetroleum and Petroleum Products (ASTM Practice D 4177) (Chương 8.2, API MPMS\r\nDầu mỏ và sản phẩm dầu mỏ - Phương pháp lấy mẫu tự động).
\r\n\r\nAPI MPMS Chapter 8.3 Mixing and Handling of\r\nLiquid Samples of Petroleum and Petroleum Products (ASTM D 5484) (Dầu mỏ và sản\r\nphẩm dầu mỏ - Phương pháp trộn và bảo quản mẫu) (Chương 8.3, API MPMS).
\r\n\r\nIP 389 Determination of wax apperance\r\ntemperature (WAT) of middle distillate fules by differential thermal analysis\r\n(DTA) or differential scanning calorimetry (DSC) (Xác định nhiệt độ xuất hiện\r\nsáp của nhiên liệu chưng cất trung bình bằng phân tích nhiệt vi phân hoặc nhiệt\r\nlượng quét vi phân).
\r\n\r\nIP Standard Methods Book, Appendix A,\r\nSpecification - IP Standard Themometers (Tuyển tập các phương pháp thử IP, Phụ\r\nlục A, Nhiệt kế tiêu chuẩn IP - Yêu cầu kỹ thuật).
\r\n\r\nISO 649-1 Laboratory glassware - Density\r\nhydrometers for general purpose - Part 1: Specification (Dụng cụ thủy tinh dùng\r\ntrong phòng thí nghiệm - Tỷ trọng kế đo khối lượng riêng dùng cho mục đích\r\nchung - Phần 1: Yêu cầu kỹ thuật).
\r\n\r\n\r\n\r\n3.1.
3.1.1. Khối lượng API (API gravity) - Hàm số\r\nđặc biệt của khối lượng riêng tương đối 60/60oF được biểu thị bằng:
\r\n\r\n3.1.1.1.
3.1.2. Điểm vẩn đục (cloud point)
3.1.3. Khối lượng riêng (density)
3.1.3.1.
3.1.4. Giá trị quan sát (observed values)
3.1.5. Điểm đông đặc (pour point)
3.1.6. Khối lượng riêng tương đối (relative\r\ndensity (specific gravity)) - Tỷ số giữa khối lượng của chất lỏng có thể tích đã cho\r\ntại nhiệt độ cụ thể trên khối lượng của nước tinh thiết có thể tích tương đương\r\ntại nhiệt độ khác hoặc cùng nhiệt độ đó. Khi báo cáo kết quả ghi rõ cả hai\r\nnhiệt độ chuẩn
\r\n\r\n3.1.6.1.
3.1.7. Nhiệt độ xuất hiện sáp (wax apperance\r\ntemperature - WAT)\r\n- Nhiệt độ, tại đó sáp rắn được tạo thành khi làm lạnh dầu thô hoặc sản phẩm\r\ndầu mỏ dưới các điều kiện qui định.
\r\n\r\n\r\n\r\n4.1. Mẫu được đưa về nhiệt độ qui định và một phần\r\nmẫu được rót vào ống đong có nhiệt độ xấp xỉ bằng nhiệt độ của mẫu thử. Tỷ\r\ntrọng kế có nhiệt độ tương tự được thả vào phần mẫu thử và để yên. Sau khi\r\nnhiệt độ đạt cân bằng, đọc kết quả trên thang đo của tỷ trọng kế và ghi lại\r\nnhiệt độ mẫu lúc đó. Áp dụng các Bảng Đo lường về Dầu mỏ qui đổi số đọc tỷ\r\ntrọng kế đã quan sát được về nhiệt độ chuẩn. Nếu cần thiết đặt ống đong tỷ\r\ntrọng và mẫu chứa trong đó vào bể ổn nhiệt để trách sự thay đổi nhiệt độ quá\r\nlớn trong quá trình đo.
\r\n\r\n\r\n\r\n5.1. Việc xác định chính xác khối lượng riêng,\r\nkhối lượng riêng tương đối hoặc khối lượng API của dầu mỏ và các sản phẩm dầu mỏ\r\nrất cần thiết cho việc chuyển đổi thể tích đã đo ở nhiệt độ thực tế về thể tích\r\nhoặc khối lượng ở nhiệt độ đối chứng tiêu chuẩn trong quá trình bảo quản vận\r\nchuyển.
\r\n\r\n5.2. Phương pháp tỷ trọng kế này là phù hợp nhất\r\nđể xác định khối lượng riêng, khối lượng riêng tương đối hoặc khối lượng API\r\ncủa các loại dầu nhớt thấp trong suốt. Phương pháp này cũng áp dụng cho loại\r\nchất lỏng nhớt với thời gian đủ để tỷ trọng kế đạt đến trạng thái cân bằng,\r\nhoặc thích hợp áp dụng cho loại chất lỏng đục nếu hiệu chỉnh mặt khum thích\r\nhợp.
\r\n\r\n5.3. Khi đo với số lượng dầu lớn, các sai số hiệu\r\nchỉnh thể tích sẽ được giảm thiểu bằng cách quan sát số đọc tỷ trọng kế tại\r\nnhiệt độ gần giống nhiệt độ của bồn dầu.
\r\n\r\n5.4. Khối lượng riêng, khối lượng riêng tương đối\r\nhoặc khối lượng API là yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng của dầu thô, thông\r\nthường giá dầu thô được tính theo độ API. Tuy nhiên tính chất này của dầu mỏ\r\nkhông phải là một chỉ dẫn chắc chắn về chất lượng của dầu nếu không kết hợp các\r\ntính chất khác.
\r\n\r\n5.5. Khối lượng riêng là một chỉ số quan trọng đối\r\nvới nhiên liệu hàng hải, hàng không và ô tô trong việc tồn chứa, bảo quản và\r\nđốt cháy.
\r\n\r\n6.1. Tỷ trọng kế,
| \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n ||
| \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n ||
| \r\n Khối lượng riêng, kg/m3 ở 15oC \r\n | \r\n \r\n 600 đến 1100 \r\n | \r\n \r\n 20 \r\n | \r\n \r\n 0,2 \r\n | \r\n \r\n ± 0,2 \r\n | \r\n \r\n + 0,3 \r\n | \r\n
| \r\n \r\n | \r\n \r\n 600 đến 1100 \r\n | \r\n \r\n 50 \r\n | \r\n \r\n 0,5 \r\n | \r\n \r\n ± 0,3 \r\n | \r\n \r\n + 0,7 \r\n | \r\n
| \r\n \r\n | \r\n \r\n 600 đến 1100 \r\n | \r\n \r\n 50 \r\n | \r\n \r\n 1,0 \r\n | \r\n \r\n ± 0,6 \r\n | \r\n \r\n + 1,4 \r\n | \r\n
| \r\n Khối lượng riêng tương đối 60/60oF \r\n | \r\n \r\n 0,600 đến 1,100 \r\n | \r\n \r\n 0,020 \r\n | \r\n \r\n 0,0002 \r\n | \r\n \r\n ± 0,0002 \r\n | \r\n \r\n +0,0003 \r\n | \r\n
| \r\n \r\n | \r\n \r\n 0,600 đến 1,100 \r\n | \r\n \r\n 0,050 \r\n | \r\n \r\n 0,0005 \r\n | \r\n \r\n ± 0,0003 \r\n | \r\n \r\n +0,0007 \r\n | \r\n
| \r\n \r\n | \r\n \r\n 0,600 đến 1,100 \r\n | \r\n \r\n 0,050 \r\n | \r\n \r\n 0,001 \r\n | \r\n \r\n ± 0,0006 \r\n | \r\n \r\n +0,0014 \r\n | \r\n
| \r\n Khối lượng riêng tương đối 60/60oF \r\n | \r\n \r\n 0,650 đến 1,100 \r\n | \r\n \r\n 0,050 \r\n | \r\n \r\n 0,0005 \r\n | \r\n \r\n ± 0,0005 \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n API \r\n | \r\n \r\n -1 đến +101 \r\n | \r\n \r\n 12 \r\n | \r\n \r\n 0,1 \r\n | \r\n \r\n ± 0,1 \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
A Khoảng chia và sai số của thang đo.
\r\n\r\n6.1.1. Người sử dụng phải đảm bảo các thiết\r\nbị sử dụng trong phép thử này phù hợp với các yêu cầu đã nêu về vật liệu, kích\r\nthước, sai lệch thang đo. Trường hợp thiết bị được cơ quan Đo lường có thẩm\r\nquyền cấp chứng chỉ hiệu chuẩn thì thiết bị được phân loại đã được chứng nhận\r\nvà áp dụng các hiệu chỉnh thích hợp với các số đọc quan sát được. Những thiết\r\nbị phù hợp với yêu cầu của phương pháp này nhưng chưa được cấp chứng chỉ hiệu\r\nchuẩn thì thuộc loại chưa được chứng nhận phù hợp.
\r\n\r\n6.2. Nhiệt kế,
6.2.1. Có thể sử dụng các dụng cụ hoặc hệ thống đo\r\nkhác, với điều kiện là đo không đảm bảo đo tổng của hệ thống đo đã hiệu chuẩn\r\nkhông lớn hơn khi sử dụng nhiệt kế thủy tinh.
\r\n\r\n| \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n
| \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n
| \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n
| \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n
6.3. Ống đo tỷ trọng, bằng nhựa, thủytinh trong\r\n(xem 6.3.1.) hoặc kim loại. Đường kính trong của ống đo phải lớn hơn đường kính\r\nngoài của tỷ trọng kế ít nhất là 25 mm. Chiếu cao của ống đo phải đủ để tỷ\r\ntrọng kế nổi trong mẫu và đáy của tỷ trọng kế cách đáy ống đo ít nhất là 25 mm.
\r\n\r\n6.3.1. Ống đo tỷ trọng bằng nhựa, phải bền\r\nvới dầu và không bị đổi màu, không ảnh hưởng đến nhiên liệu được đo. Ống không\r\nbị mờ đục khi để dưới ánh sáng mặt trời trong thời gian dài.
\r\n\r\n6.4. Bể ổn nhiệt,
6.5. Que khuấy
7.1. Nếu không có qui định khác, các mẫu của sản\r\nphẩm dầu mỏ và dầu mỏ không bay hơi được lấy theo TCVN 6777 (ASTM D 4057)\r\n(Chương 8.1, API MPMS) và ASTM D 4177 (Chương 8.2, API MPMS).
\r\n\r\n7.2. Các mẫu của sản phẩm dầu mỏ và dầu thô bay\r\nhơi nên lấy theo ASTM D 4177 (Chương 8.2, API MPMS), sử dụng ống lấy mẫu\r\ncó thể tích thay đổi (loại pitông phao) để giảm thiểu sự hao hụt các thành phần\r\nnhẹ có thể ảnh hưởng đến độ chính xác của phép đo khối lượng riêng. Nếu không\r\ncó các dụng cụ trên, phải rất cẩn thận để giảm thiểu sự thất thoát, kể cả khi\r\nchuyển mẫu sang bình chứa lạnh ngay sau khi lấy mẫu.
\r\n\r\n7.3. Trộn mẫu
7.3.1. Sản phẩm dầu mỏ và dầu thô bay hơi có\r\náp suất hơi Reid lớn hơn 50 kPa - Lắc mẫu chứa trong bình chứa kín ban đầu\r\nđể giảm thiểu sự hao hụt các thành phần nhẹ.
\r\n\r\nCHÚ THÍCH 1: Trộn mẫu chứa trong bình chứa\r\nkhông đóng kín sẽ dẫn đến sự hao hụt các thành phần nhẹ; và gây ảnh hưởng đến\r\ngiá trị của khối lượng riêng.
\r\n\r\n7.3.2. Dầu thô loại sáp
7.3.3. Dầu cất nhẹ loại sáp - Trước khi lắc,\r\nhâm nóng mẫu đến nhiệt độ cao hơn điểm vẫn đục hoặc nhiệt độ xuất hiện sáp\r\n(WAT) 3oC.
\r\n\r\n7.3.4. Dầu đốt lò cặn
7.4. Các thông tin thêm về phương pháp lắc và bảo\r\nquản các mẫu chất lỏng được qui định trong ASTM D 5854 (chương 8.3, API MPNS).
\r\n\r\n\r\n\r\n8.1. Nhiệt độ của phép thử:
\r\n\r\n8.1.1. Đưa nhiệt độ của mẫu đến nhiệt độ của\r\nphép thử, sao cho mẫu ở trạng thái đủ lỏng, nhưng nhiệt độ mẫu không được cao\r\nquá gây hao hụt các thành phần nhẹ, và cũng không được thấp quá sẽ xuất hiện\r\nsáp trong mẫu.
\r\n\r\nCHÚ THÍCH 2: Xác định khối lượng riêng, khối\r\nlượng riêng tương đối hoặc khối lượng API theo phương pháp tỷ trọng kế tại\r\nnhiệt độ hoặc sát nhiệt độ chuẩn là chính xác nhất.
\r\n\r\nCHÚ THÍCH 3: Bảng Đo lường về Dầu mỏ hiệu\r\nchỉnh thể tích và khối lượng riêng, khối lượng riêng tương đối, khối lượng API\r\ndựa trên sự giãn nở trung bình của một số chất lỏng điển hình. Vì những hệ số\r\nnhư vậy được sử dụng phù hợp cả hai bảng, sự hiệu chỉnh được tiến hành trên\r\nnhững khoảng nhiệt độ như nhau để làm giảm thiểu sai số sinh ra do sự khác biệt\r\ngiữa các hệ số của chất được thử và hệ số chuẩn. Ảnh hưởng này rất lớn khi\r\nnhiệt độ khác xa nhiệt độ chuẩn.
\r\n\r\nCHÚ THÍCH 4: Số đọc của tỷ trọng kế nhận được\r\ntại nhiệt độ tương ứng với các tính chất hóa-lý của vật liệu thử. Nhiệt độ này\r\ntốt nhất là gần bằng nhiệt độ chuẩn, hoặc tại nhiệt độ bằng nhiệt độ của bồn\r\ndầu đang đo ± 3 oC (xem 5.3).
\r\n\r\n8.1.2. Đối với dầu thô, đưa nhiệt độ mẫu đến\r\ngần bằng nhiệt độ chuẩn, hoặc nếu xuất hiện sáp, đưa nhiệt độ lên cao hơn điểm\r\nđông đặc là 9 oC, hoặc cao hơn điểm vẩn đục hoặc nhiệt độ xuất hiện\r\nsáp là 3 oC, lấy giá trị cao hơn.
\r\n\r\nCHÚ THÍCH 5: Đối với dầu thô xác định nhiệt\r\nđộ xuất hiện sáp theo IP 389, với thay đổi là dùng 50 µl ± 5 µl mẫu. Độ chụm\r\ncủa nhiệt độ xuất hiện sáp đối với dầu thô chưa được xác định.
\r\n\r\n9.1. Tỷ trọng kế và nhiệt kế được kiểm tra xác\r\nnhận theo qui trình nêu trong Phụ lục A.1.
\r\n\r\n\r\n\r\n10.1. Đưa nhiệt độ của ống đo tỷ trọng và nhiệt kế\r\nđến xấp xỉ nhiệt độ thử ± 5 oC.
\r\n\r\n10.2. Rót mẫu thử vào ống đo tỷ trọng đã được làm\r\nsạch, không làm tung tóe để tránh tạo thành bọt khí và để giảm tối thiểu sự bay\r\nhơi của những thành phần có độ sôi thấp hơn, của các mẫu có tính bay hơi cao\r\nhơn (Cảnh báo - Rất dễ cháy. Hơi có thể gây chớp cháy).
\r\n\r\n10.3. Chuyển mẫu có tính bay hơi cao bằng cách dùng\r\nnước choán chỗ hoặc dùng xi-phông (Cảnh báo - Dùng miệng hút xi-phông có\r\nthể hấp thụ mẫu vào!).
\r\n\r\n10.3.1. Mẫu chứa ancol hoặc các chất hòa tan\r\ncó thể đưa vào ống đo bằng xi-phông.
\r\n\r\n10.4. Trước khi thả tỷ trọng kế vào, gạt tất cả\r\nnhững bọt khí tạo thành sau khi chúng tập trung trên bề mặt mẫu, bằng cách dùng\r\nmẩu giấy lọc sạch chạm vào chúng.
\r\n\r\n10.5. Đặt thẳng đứng ống đo chứa mẫu ở nơi kín\r\ngió, nhiệt độ môi trường xung quanh cho phép thay đổi không quá 2 oC\r\ntrong khoảng thời gian cần để hoàn thành phép thử. Khi nhiệt độ của phần mẫu\r\nthử chênh lệch so với nhiệt độ môi trường xung quanh quá 2 oC, sử\r\ndụng bể ổn nhiệt để duy trì nhiệt độ đồng đều trong suốt quá trình thử.
\r\n\r\n10.6. Thả nhiệt kế phù hợp hoặc dụng cụ đo nhiệt độ\r\nvào, dùng que khuấy phần mẫu xoay theo chiều dọc, sao cho nhiệt độ và khối lượng\r\nriêng đồng đều trong toàn bộ mẫu. Ghi nhiệt độ mẫu chính xác đến 0,1 oC.\r\nLấy nhiệt kế/dụng cụ đo nhiệt độ và que khuấy ra khỏi ống đo của tỷ trọng kế.
\r\n\r\nCHÚ THÍCH 6: Nếu dùng nhiệt kế thủy tinh thì\r\nthường dùng nhiệt kế làm que khuấy luôn.
\r\n\r\n10.7. Nhẹ nhàng thả tỷ trọng kế vào mẫu, khi tỷ\r\ntrọng kế ở trạng thái cân bằng, cẩn thận để tránh làm ướt phần nổi của tỷ trọng\r\nkế trên bề mặt chất lỏng. Với những chất lỏng trong suốt và không trong suốt có\r\nđộ nhớt thấp, quan sát mặt khum khi ấn tỷ trọng kế xuống dưới điểm cân bằng\r\nkhoảng từ 1 mm đến 2 mm và cho trở lại trạng thái cân bằng. Nếu mặt khum thay\r\nđổi, lau sạch thân tỷ trọng kế và làm lại cho đến khi mặt khum giữ ổn định.
\r\n\r\n10.8. Đối với chất lỏng nhớt, đục, đặt tỷ trọng kế\r\ntừ từ vào trong chất lỏng.
\r\n\r\n10.9. Đối với những chất lỏng trong suốt và không\r\ntrong suốt, ấn tỷ trọng kế xuống chất lỏng khoảng 2 vạch chia và sau đó thả ra,\r\nxoay nhẹ để đưa về trạng thái cân bằng, nổi tự do, không chạm vào thành ống đo\r\ntỷ trọng. Phải đảm bảo là phần nổi của tỷ trọng kế trên bề mặt chất lỏng không\r\nbị ướt, vì chất lỏng bám vào sẽ ảnh hưởng đến số đọc.
\r\n\r\n10.10. Chú ý thời gian đủ để tỷ trọng kế đạt\r\ncân bằng và các bọt khí tập trung lên bề mặt. Lấy các bọt khí ra trước khi ghi\r\ncác số đọc (xem 10.4).
\r\n\r\n10.11. Khi sử dụng ống đo bằng nhựa, phải làm mất\r\nđi điện tích tĩnh bằng cách lau bề ngoài ống bằng vải ẩm. (Cảnh báo -\r\nĐiện tích tĩnh thường xuất hiện khi sử dụng ống đo bằng nhựa và có thể ngăn tỷ\r\ntrọng kế nổi tự do.)
\r\n\r\n10.12. Khi tỷ trọng kế đứng yên, nổi tự do,\r\nkhông chạm vào thành ống đo, đọc số đọc trên thang đo chính xác đến một phần\r\nnăm của vạch chia theo 10.12.1 hoặc 10.12.2.
\r\n\r\n10.12.1. Đối với chất lỏng trong suốt, ghi số\r\nđọc của tỷ trọng kế là kết quả đọc được tại điểm mà bề mặt chính của chất lỏng\r\ncắt ngang thang đo, xác định điểm này bằng cách để mắt nhìn ngay dưới bề mặt\r\nchất lỏng và từ từ nâng tầm mắt cho đến khi bề mặt chất lỏng nhìn thấy đầu tiên\r\nlà hình elíp méo, sau đó thành một đường thẳng cắt ngang thang đo tỷ trọng kế\r\n(xem Hình 1).
\r\n\r\n10.12.2. Đối với chất lỏng không trong suốt,\r\nghi số đọc của tỷ trọng kế là kết quả đọc được tại điểm trên thang đo tỷ trọng\r\nkế mà tại điểm đó mẫu thử dâng lên, đọc kết quả bằng cách nhìn, quan sát ngay\r\ntrên mặt phẳng của bề mặt của chất lỏng (xem Hình 2).
\r\n\r\nCHÚ THÍCH 7: Dùng tỷ trọng kế bằng kim loại\r\nkhi tiến hành thử nghiệm đối với chất lỏng không trong suốt, độ chính xác của\r\nsố đọc trên thang đo của tỷ trọng kế chỉ được đảm bảo khi bề mặt chất lỏng nằm\r\ntrong khoảng 5 mm so với đầu trên của ống đo.
\r\n\r\n10.13. Sau khi đọc xong số đọc trên tỷ trọng\r\nkế, cẩn thận nhấc tỷ trọng kế ra khỏi chất lỏng, cho nhiệt kế hoặc dụng cụ đo\r\nnhiệt độ vào, khuấy phần mẫu theo chiều thẳng đứng với que khuấy. Ghi nhiệt độ\r\ncủa phần mẫu thử chính xác đến 0,1 oC. Nếu nhiệt độ của hai lần đo\r\nchênh nhau hơn 0,5 oC, thì lặp lại phép thử cho đến khi nhiệt độ ổn\r\nđịnh, chênh nhau trong vòng 0,5 oC. Nếu nhiệt độ không ổn định, đặt\r\ntỷ trọng kế vào bể ổn nhiệt và lặp lại qui trình từ 10.5.
\r\n\r\n10.14. Nếu nhiệt độ phép thử cao hơn 38 oC,\r\nthì với các tỷ trọng kế loại có hạt chì dạng sáp được đặt ở vị trí thẳng đứng\r\ncho mẫu chảy xuống.
\r\n\r\n\r\n\r\n11.1. Áp dụng phép hiệu chỉnh thích hợp đối với số\r\nđọc trên nhiệt kế quan sát được theo 10.6 và 10.13 và ghi giá trị trung bình\r\ncủa hai nhiệt độ này chính xác đến 0,1 oC.
\r\n\r\n11.2. Đối với các mẫu không trong suốt, thực hiện\r\nviệc hiệu chỉnh mặt khum tương ứng qui định trong Bảng 1 cho các số đọc trên tỷ\r\ntrọng kế quan sát được (10.12.2), theo các tỷ trọng kế đã được hiệu chuẩn để\r\nđọc tại bề mặt chính của chất lỏng.
\r\n\r\nCHÚ THÍCH 8: Việc hiệu chỉnh mặt khum của tỷ\r\ntrọng kế đang sử dụng có thể xác định bằng cách quan sát chiều cao tối đa trên\r\nbề mặt chính của chất lỏng, bề mặt mà chất lỏng dâng lên trên thang đo tỷ trọng\r\nkế, khi tỷ trọng kế này nhúng trong chất lỏng trong suốt có cùng sức căng bề\r\nmặt với mẫu thử. Hiệu chỉnh nêu trong Bảng 1 là xấp xỉ đối với các tỷ trọng kế\r\nsử dụng trong tiêu chuẩn này.
\r\n\r\n![](\"00904216_files/image001.jpg\")
11.3. Áp dụng hiệu chỉnh tỷ trọng kế đối với số đọc\r\nquan sát được và ghi số đọc trên thang đo tỷ trọng kế đã hiệu chỉnh, chính xác\r\nđến 0,1 kg/m3 đối với khối lượng riêng, đối với khối lượng riêng\r\ntương đối chính xác đến 0,0001 g/ml, kg/l hoặc 0,1o đối với khối\r\nlượng API.
\r\n\r\n11.4. Nếu tỷ trọng kế đã hiệu chuẩn tại nhiệt độ\r\nkhác nhiệt độ chuẩn thì dùng công thức sau để hiệu chỉnh số đọc trên thang đo\r\ncủa tỷ trọng kế:
\r\n\r\n (2)
trong đó
\r\n\r\nrr là số đọc của tỷ trọng kế tại nhiệt độ chuẩn, r oC,\r\nvà
\r\n\r\nrt là số đọc trên thang đo tỷ trọng kế có nhiệt độ chuẩn là\r\nt oC.
\r\n\r\n11.5. Sử dụng các phần tương ứng trong các Bảng Đo\r\nlường về Dầu mỏ nêu trong ASTM D 1250 để chuyển đổi số đọc trên thang đo của tỷ\r\ntrọng kế sang khối lượng riêng, khối lượng riêng tương đối hoặc khối lượng API,\r\nphù hợp với bản chất của vật liệu thử. Bảng 3 nêu ví dụ về số của các bảng\r\ntrong Bảng Đo lường về Dầu mỏ.
\r\n\r\n| \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n
| \r\n Dầu thô \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n
| \r\n Sản phẩm dầu mỏ \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n
| \r\n Dầu bôi trơn \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n
11.5.1. Qui trình đúng, chặt chẽ để chuyển\r\nđổi là qui trình áp dụng máy tính nêu trong các Bảng Đo lường về Dầu mỏ, không\r\nphải là các bảng in sẵn. Nếu sử dụng các bảng in sẵn, thì phải đảm bảo các lỗi\r\nphát hiện ra so với bản phát hành gốc phải được đính chính kèm theo bản đang sử\r\ndụng. Các bảng bao gồm cả các hiệu chỉnh của tỷ trọng kế đối với sự giãn nở và\r\nco của thủy tinh soda-lime và do vậy số đọc tỷ trọng kế quan sát được sẽ được\r\ncộng trực tiếp sau khi hiệu chỉnh (11.2 - 11.4), nếu cần.
\r\n\r\n11.5.2. Để chuyển đổi khối lượng riêng từ đơn\r\nvị kg/m3 sang đơn vị g/ml hoặc kg/l, phải chia cho 103.
\r\n\r\n11.5.3. Khi cần chuyển đổi các số đọc tỷ trọng\r\nkế từ đơn vị này sang đơn vị khác, khối lượng riêng ở 15oC dùng Bảng\r\n51; khối lượng riêng tương đối tại 60/60 oF, dùng Bảng 21; từ khối\r\nlượng API dùng Bảng 3, viện dẫn trong ASTM D 1250 là phù hợp.
\r\n\r\n\r\n\r\n12.1. Báo cáo kết quả cuối cùng là khối lượng riêng\r\ntheo kilôgam trên mét khối, tại nhiệt độ chuẩn chính xác đến 0,1 kg/m3.
\r\n\r\n12.2. Báo cáo kết quả cuối cùng là khối lượng riêng\r\ntheo kilôgam trên lít hoặc gam trên mililít tại nhiệt độ chuẩn, chính xác đến\r\n0,0001.
\r\n\r\n12.3. Báo cáo kết quả cuối cùng là khối lượng riêng\r\ntương đối, không có đơn vị, tại hai nhiệt độ chuẩn, chính xác đến 0,0001.
\r\n\r\n12.4. Báo cáo kết quả cuối cùng là khối lượng API\r\nchính xác đến 0,1 oAPI.
\r\n\r\n\r\n\r\n13.1. Độ chụm
13.1.1. Độ lặp lại - Sự khác nhau giữa\r\nhai kết quả thử thu được do cùng một thí nghiệm viên trên cùng một thiết bị,\r\nvới cùng một mẫu thử như nhau trong cùng một thời gian dài trong điều kiện thử\r\nkhông đổi, với thao tác bình thường và chính xác của phương pháp thử, chỉ một\r\ntrong hai mươi trường hợp được vượt những giá trị qui định trong Bảng 4.
\r\n\r\n| \r\n | \r\n ||||
| \r\n Thông số \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n
| \r\n Khối lượng riêng \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n kg/m3; \r\nkg/l hoặc g/ml \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n
| \r\n Khối lượng riêng tương đối \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n Không có \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n
| \r\n Khối lượng API \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n API \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n
| \r\n | \r\n ||||
| \r\n Khối lượng riêng \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n kg/m3; \r\nkg/l hoặc g/ml \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n
| \r\n Khối lượng riêng tương đối \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n Không có \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n
| \r\n Khối lượng API \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n 0API \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n
13.1.2. Độ tái lập
13.2. Độ lệch
A.1. THIẾT BỊ
\r\n\r\nA.1.1. Kiểm tra xác nhận và hiệu chuẩn thiết\r\nbị
\r\n\r\nA.1.1.1. Tỷ trọng kế, phải được kiểm\r\ntra xác nhận và chứng nhận hợp chuẩn. Kiểm tra xác nhận có thể theo phương pháp\r\nso sánh với tỷ trọng kế đã được chứng nhận (xem 6.1.1) hoặc sử dụng chất chuẩn\r\nđã được chứng nhận (CRM) cụ thể tại nhiệt độ chuẩn.
\r\n\r\nA.1.1.1.2. Thang đo của tỷ trọng kế phải được lắp\r\nchính xác với thân của nó theo đúng vạch dấu. Nếu thang đo bị tung ra thì bỏ tỷ\r\ntrọng kế đó đi.
\r\n\r\nA.1.1.2.
File gốc của Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 6594:2007 (ASTM D 1298 – 05) về dầu thô và sản phẩm dầu mỏ dạng lỏng – Xác định khối lượng riêng, khối lượng riêng tương đối, hoặc khối lượng API – Phương pháp tỷ trọng kế đang được cập nhật.
Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 6594:2007 (ASTM D 1298 – 05) về dầu thô và sản phẩm dầu mỏ dạng lỏng – Xác định khối lượng riêng, khối lượng riêng tương đối, hoặc khối lượng API – Phương pháp tỷ trọng kế
Tóm tắt
| Cơ quan ban hành | Đã xác định |
| Số hiệu | TCVN6594:2007 |
| Loại văn bản | Tiêu chuẩn Việt Nam |
| Người ký | Đã xác định |
| Ngày ban hành | 2007-01-01 |
| Ngày hiệu lực | |
| Lĩnh vực | Hóa chất |
| Tình trạng | Còn hiệu lực |