Hướng dẫn 990/HD-SNV năm 2025 thực hiện sắp xếp, không tổ chức tổ dân cư, tổ nhân dân tự quản dưới phường, xã, đặc khu do Sở Nội vụ Thành phố Hồ Chí Minh ban hành

HƯỚNG DẪN

TRIỂN KHAI THỰC HIỆN SẮP XẾP, KHÔNG TỔ CHỨC TỔ DÂN CƯ, TỔ NHÂN DÂN TỰ QUẢN DƯỚI PHƯỜNG, XÃ, ĐẶC KHU

Căn cứ Luật Tổ chức chính quyền địa phương ngày 16 tháng 6 năm 2025;

Căn cứ Nghị quyết số 202/2025/QH15 ngày 12 tháng 6 năm 2025 về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh;

Căn cứ Nghị quyết số 1685/NQ-UBTVQH15 ngày 16 tháng 6 năm 2025 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã của Thành phố Hồ Chí Minh năm 2025;

Thực hiện nghiêm Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25 tháng 10 năm 2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”; Kết luận số 137-KL/TW ngày 28 tháng 3 năm 2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về Đề án sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp:

“5.2. Tổ chức chính quyền địa phương cấp xã

(4) Tiếp tục xác định thôn, tổ dân phố là tổ chức tự quản của cộng đồng dân cư, không phải cấp hành chính; trước mắt giữ nguyên thôn, tổ dân phố hiện có; sau đó giao Đảng ủy Chính phủ chỉ đạo nghiên cứu và xác định lộ trình sắp xếp, tổ chức lại thôn, tổ dân phố theo hướng tinh gọn, phục vụ trực tiếp đời sống của cộng đồng dân cư trên địa bàn cơ sở”, nội dung chỉ đạo về tổ chức tự quản của cộng đồng dân cư tiếp tục được xác định tại Đề án sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp ban hành kèm theo Quyết định số 759/QĐ-TTg ngày 14 tháng 4 năm 2025 của Thủ tướng Chính phủ, Phần thứ hai QUAN ĐIỂM, MỤC TIÊU, PHƯƠNG ÁN SẮP XẾP, TỔ CHỨC LẠI ĐƠN VỊ HÀNH CHÍNH CÁC CẤP VÀ XÂY DỰNG MÔ HÌNH TỔ CHỨC CHÍNH QUYỀN ĐỊA PHƯƠNG 2 CẤP, Mục V TỔ CHỨC CHÍNH QUYỀN ĐỊA PHƯƠNG HAI CẤP, tiểu mục 1.3. Đối với thôn, tổ dân phố của cấp xã: “Tiếp tục xác định thôn, tổ dân phố là tổ chức tự quản của cộng đồng dân cư, không phải là cấp hành chính; trước mắt giữ nguyên thôn, tổ dân phố hiện có. Chính phủ chỉ đạo Bộ Nội vụ nghiên cứu và xác định lộ trình sắp xếp, tổ chức lại thôn, tổ dân phố theo hướng tinh gọn, phục vụ trực tiếp đời sống của cộng đồng dân cư trên địa bàn cấp xã”;

Thực hiện chỉ đạo của Ủy ban nhân dân Thành phố tại Công văn số 380/UBND-VX ngày 21 tháng 7 năm 2025 về mô hình tổ chức hoạt động khu phố, ấp; Bảo đảm định hướng Thành phố Hồ Chí Minh (mới) tổ chức mô hình tự quản của cộng đồng dân cư dưới phường là khu phố, dưới xã là ấp, dưới đặc khu là khu dân cư, không tổ chức mô hình tổ dân cư, tổ nhân dân tự quản, Sở Nội vụ hướng dẫn thực hiện sắp xếp tổ dân cư, tổ nhân dân tự quản trên địa bàn phường, xã, đặc khu có phụ lục kèm theo[1] với các nội dung như sau:

I. TRÌNH TỰ XÂY DỰNG, NỘI DUNG PHƯƠNG ÁN SẮP XẾP TỔ DÂN CƯ CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN PHƯỜNG, XÃ, ĐẶC KHU

1. Căn cứ pháp lý xây dựng phương án

- Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở ngày 10 tháng 11 năm 2022, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Luật Công đoàn, Luật Thanh niên và Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở ngày 27 tháng 6 năm 2025

- Luật Tổ chức chính quyền địa phương ngày 16 tháng 6 năm 2025;

- Nghị quyết số 202/2025/QH15 ngày 12 tháng 6 năm 2025 về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh;

- Nghị quyết số 1685/NQ-UBTVQH15 ngày 16 tháng 6 năm 2025 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã của Thành phố Hồ Chí Minh năm 2025;

- Nghị định số 33/2023/NĐ-CP ngày 10 tháng 6 năm 2023 của Chính phủ quy định về cán bộ, công chức cấp xã và người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố;

- Nghị định số 59/2023/NĐ-CP ngày 14 tháng 8 năm 2023 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở;

- Thông tư số 04/2012/TT-BNV ngày 31 tháng 8 năm 2012 của Bộ trưởng Bộ Nội vụ hướng dẫn về tổ chức và hoạt động của thôn, tổ dân phố, Thông tư số 14/2018/TT-BNV ngày 03 tháng 12 năm 2018 của Bộ trưởng Bộ Nội vụ về sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 04/2012/TT-BNV ngày 31 tháng 8 năm 2012 của Bộ trưởng Bộ Nội vụ; Thông tư số 05/2022/TT-BNV ngày 23 tháng 5 năm 2022 của Bộ trưởng Bộ Nội vụ về sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 04/2012/TT-BNV ngày ngày 31 tháng 8 năm 2012 của Bộ trưởng Bộ Nội vụ hướng dẫn về tổ chức và hoạt động của thôn, tổ dân phố.

2. Nội dung phương án sắp xếp, không tổ chức mô hình tổ dân cư, tổ nhân dân tự quản

- Phần I: Sự cần thiết, căn cứ xây dựng phương án;

- Phần II: Thực trạng và phương án sắp xếp;

- Phần III: Tổ chức thực hiện.

Nội dung phương án sắp xếp tham khảo theo Mẫu số 1.

3. Cơ quan triển khai thực hiện

Ủy ban nhân dân phường, xã, đặc khu còn duy trì mô hình tổ dân cư, tổ nhân dân tự quản chịu trách nhiệm thực hiện.

4. Trình tự thực hiện

a) Ủy ban nhân dân phường, xã, đặc khu căn cứ số lượng tổ dân cư, tổ nhân dân tự quản hiện có xây dựng phương án sắp xếp theo định hướng không tổ chức mô hình tổ dân cư, tổ nhân dân tự quản dưới khu phố, ấp, khu dân cư.

b) Xây dựng triển khai kế hoạch tổ chức lấy ý kiến cử tri đại diện hộ gia đình theo phạm vi địa bàn phường, xã, đặc khu về việc không không tổ chức mô hình tổ dân cư, tổ nhân dân tự quản.

c) Tổ chức lấy ý kiến cử tri đại diện hộ gia đình theo khu phố, ấp, đặc khu về việc không không tổ chức mô hình tổ dân cư, tổ nhân dân tự quản,

d) Báo cáo tổng hợp kết quả lấy ý kiến cử tri đại diện hộ gia đình về việc không tổ chức mô hình tổ dân cư, tổ nhân dân tự quản.

đ) Ủy ban nhân dân phường, xã, đặc khu báo cáo xin chủ trương của Đảng ủy cùng cấp về việc không tổ chức mô hình tổ dân cư, tổ nhân dân tự quản (kèm hồ sơ nêu tại các nội dung a, b, c, d tiểu mục 4 Mục I của Hướng dẫn này).

e) Căn cứ văn bản chấp thuận của Đảng ủy phường, xã, đặc khu; Ủy ban nhân dân phường, xã, đặc khu xây dựng Tờ trình, gửi dự thảo Nghị quyết đề nghị Hội đồng nhân dân phường, xã, đặc khu ban hành Nghị quyết về việc không tổ chức mô hình tổ dân cư, tổ nhân dân tự quản.

f) Ủy ban nhân dân phường, xã, đặc khu giải quyết các nội dung liên quan về sắp xếp, không tổ chức mô hình tổ dân cư, tổ nhân dân tự quản; bàn giao nhiệm vụ, tài liệu, hồ sơ có liên quan; giải quyết các nội dung liên quan về mức hoạt động phí của tổ dân cư, tổ nhân dân tự quản, các nội dung phát sinh (nếu có).

II. LẤY Ý KIẾN CỬ TRI

1. Về căn cứ pháp lý thực hiện lấy ý kiến cử tri

- Luật Tổ chức chính quyền địa phương ngày 16 tháng 6 năm 2025;

- Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở ngày 10 tháng 11 năm 2022, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Luật Công đoàn, Luật Thanh niên và Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở ngày 27 tháng 6 năm 2025

- Nghị định số 59/2023/NĐ-CP ngày 14 tháng 8 năm 2023 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở;

2. Về lấy ý kiến cử tri

2.1. Phạm vi và tài liệu phục vụ việc lấy ý kiến cử tri:

a) Phạm vi lấy ý kiến cử tri:

Tổ chức lấy ý kiến cử tri đại diện hộ gia đình cư trú thực tế ở khu phố, ấp, khu dân cư.

b) Tài liệu phục vụ việc lấy ý kiến cử tri:

- Phương án sắp xếp khu phố, ấp, khu dân cư theo định hướng không tổ chức mô hình tổ dân cư, tổ nhân dân tự quản do Ủy ban nhân dân phường, xã, đặc khu xây dựng.

- Tài liệu phục vụ việc lấy ý kiến phải được đăng tải trên cổng thông tin điện tử hoặc trang thông tin điện tử của Ủy ban nhân dân phường, xã, đặc khu; niêm yết tại trụ sở Ủy ban nhân dân phường, xã, đặc khu, các điểm sinh hoạt cộng đồng và được tuyên truyền, phổ biến đến người dân tại khu phố, ấp, khu dân cư trong thời gian tổ chức lấy ý kiến.

2.2. Hình thức tổ chức lấy ý kiến cử tri

Ủy ban nhân dân phường, xã, đặc khu quyết định hình thức và trình tự, thủ tục, thời hạn lấy ý kiến phù hợp với điều kiện thực tiễn của địa phương, bảo đảm tiến độ theo quy định phù hợp với Phương án sắp xếp không tổ chức mô hình tổ dân cư, tổ nhân dân tự quản.

Các hình thức lấy ý kiến Nhân dân: Có thể sử dụng một trong các hình thức sau (tham khảo quy định tại khoản 1 Điều 26 Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở): (1) Phát phiếu lấy ý kiến của cử tri đại diện hộ gia đình; (2) Hội nghị trao đổi, đối thoại giữa UBND cấp xã với Nhân dân; (3) Tổ chức cuộc họp của cộng đồng dân cư; (4) Thông qua cổng thông tin điện tử, trang thông tin điện tử của chính quyền địa phương cấp xã… trong đó, hình thức phát phiếu lấy ý kiến cử tri đại diện hộ gia đình được thực hiện rộng rãi đối với Phương án sắp xếp, không tổ chức mô hình tổ dân cư, tổ nhân dân tự quản.

3. Phương pháp triển khai lấy ý kiến

a) Căn cứ Phương án sắp xếp, không tổ chức mô hình tổ dân cư, tổ nhân dân tự quản đã được Ủy ban nhân dân phường, xã, đặc khu thực hiện đầy đủ các bước, quy trình nêu tại Mục I của hướng dẫn; Ủy ban nhân dân phường, xã, đặc khu triển khai kế hoạch phát phiếu lấy ý kiến của cử tri đại diện hộ gia đình;

b) Ủy ban nhân dân phường, xã, đặc khu phối hợp Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp, tổ chức phát phiếu lấy ý kiến, thành lập Tổ phát phiếu lấy ý kiến có số lượng từ 3 đến 5 thành viên (Thành viên Tổ phát phiếu gồm đại diện Ủy ban nhân dân, đại diện Ban công tác Mặt trận, đại diện tổ chức chính trị - xã hội , đại diện hộ gia đình) và công khai thông tin đến Nhân dân ở khu phố, ấp, khu dân cư về nội dung của Phương án sắp xếp, không tổ chức mô hình tổ dân cư, tổ nhân dân tự quản; thời điểm, thời hạn lấy ý kiến, thành phần Tổ phát phiếu lấy ý kiến chậm nhất là 02 ngày trước ngày thực hiện phát phiếu lấy ý kiến.

c) Mỗi hộ gia đình được phát 01 phiếu lấy ý kiến. Tổ phát phiếu có nhiệm vụ gửi phiếu lấy ý kiến trực tiếp đến từng hộ gia đình, tổ chức thu phiếu theo đúng thời hạn đã được xác định và tổng hợp đầy đủ, khách quan kết quả lấy phiếu ý kiến.

III. TIẾN ĐỘ TỔ CHỨC THỰC HIỆN

Tại Công văn số 380/UBND-VX ngày 21 tháng 7 năm 2025 của Ủy ban nhân dân Thành phố đề nghị hoàn thành xây dựng phương án sắp xếp không tổ chức mô hình tổ dân cư, tổ nhân dân tự quản trước ngày 31 tháng 7 năm 2025. Tuy nhiên, do số lượng tổ dân cư, tổ nhân dân tự quản cần sắp xếp có số lượng lớn, phạm vi thực hiện có mở rộng hơn so với yêu cầu đề ra tại Công văn số 380/UBND-VX và có phát sinh thêm nội dung cần rà soát liên quan đến người tham gia hoạt động tổ dân cư, tổ nhân dân tự quản. Do đó, Sở Nội vụ đề nghị Ủy ban nhân dân phường, xã, đặc tiếp tục thực hiện rà soát, hoàn thành Phương án sắp xếp không tổ chức mô hình tổ dân cư, tổ nhân dân tự quản trước ngày 20 tháng 8 năm 2025 gửi Sở Nội vụ để tổng hợp báo cáo kết quả rà soát, thực hiện sắp xếp không tổ chức mô hình tổ dân cư, tổ nhân dân tự quản.

Do đây là nhiệm vụ gấp, cần thực hiện kịp thời để đồng bộ với tiến độ thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp, đề nghị Ủy ban nhân dân phường, xã, đặc khu có liên quan tập trung công tác lãnh đạo, tổ chức thực hiện bảo đảm tiến độ chung.

(Đính kèm phụ lục, các mẫu, biểu mẫu:

Phụ lục I: Danh sách phường, xã, đặc khu thực hiện Phương án sắp xếp, không tổ chức mô hình tổ dân cư;

Phụ lục II: Danh sách phường, xã thực hiện Phương án sắp xếp, không tổ chức mô hình tổ nhân dân tự quản;

Mẫu 1: Phương án sắp xếp, không tổ chức mô hình tổ dân cư, tổ nhân dân tự quản;

Mẫu 2: Kế hoạch sắp xếp, không tổ chức mô hình tổ dân cư, tổ nhân tự quản theo quy định của Trung ương;

Mẫu 3: Phiếu lấy ý kiến cử tri đại diện hộ gia đình về việc sắp xếp, không tổ chức mô hình tổ dân cư, tổ nhân dân tự quản trên địa bàn phường, xã, đặc khu;

Mẫu số 4: Biên bản tổng hợp kết quả lấy ý kiến Phương án sắp xếp, không tổ chức mô hình tổ dân cư, tổ nhân dân tự quản của khu phố, ấp, khu dân cư ….;

Mẫu số 5: Báo cáo tổng hợp ý kiến của cử tri đại diện hộ gia đình về Phương án sắp xếp, không tổ chức mô hình tổ dân cư, tổ nhân dân tự quản;

Mẫu số 6: Tờ trình của Ủy ban nhân phường, xã, đặc khu về việc sắp xếp, không tổ chức mô hình tổ dân cư, tổ nhân dân tự quản trên địa bàn phường, xã, đặc khu ….

Mẫu số 7: Nghị quyết của Hội đồng nhân dân phường, xã, đặc khu về việc sắp xếp, không tổ chức mô hình tổ dân cư trên địa bàn phường, xã, đặc khu….;

Mẫu số 8: - Biểu sô 1: Thống kê hiện trạng tổ dân cư, tổ nhân dân tự quản;

- Biểu số 2: Thống kê người tham gia hoạt động tổ dân cư, tổ nhân dân tự quản)

Trong quá trình tổ chức triển khai thực hiện, nếu có khó khăn, vướng mắc đề nghị Ủy ban nhân dân phường, xã, đặc khu có liên quan kịp thời phản ánh về Sở Nội vụ (thông qua Phòng Xây dựng chính quyền và công tác thanh niên) để phối hợp xem xét, giải quyết./.