Thông tư 12-NV-1964 giải thích một số chính sách cụ thể về quản lý nhà cửa do Bộ Nội vụ ban hành

Trong và sau khi cải tạo xã hội chủ nghĩa đối với nhà cho thuê của tư nhân, Đảng và Nhà nước đã có nhiều chính sách về quản lý nhà cửa. Nhưng hiện nay, có nơi vẫn chưa quán triệt tinh thần các chính sách của Trung ương nên vẫn còn lúng túng trong việc giải quyết các vấn đề cụ thể hiện nay đang khá phức tạp. Để đáp ứng nhu cầu của các địa phương, Bộ giải thích thêm một số chính sách cụ thể sau đây:
...
7. Sửa chữa nhà hư hỏng kết hợp với cải tạo nhà cửa trong thành phố và thị xã:
Nhà do cơ quan quản lý nhà, đất quản lý, mỗi khi sửa chữa thì nên kết hợp với việc cải thiện thiết bị tiện nghi, đồng thời cũng nên kết hợp với việc cải tạo nhà cửa để làm tăng vẻ đẹp cho thành phố.
Nhưng nếu nhà không hư hỏng, chưa đến lúc phải sửa chữa mà chỉ do yêu cầu tăng vẻ đẹp thành phố mà phải sửa chữa (ví dụ: phải cắt xén hay tháo dỡ bớt nhà...) thì tiền phí tổn do quỹ kiến thiết thành phố phải chịu, không được lấy quỹ sửa chữa nhà của cơ quan quản lý nhà, đất.
...
9. Vốn huy động của chủ nhà bỏ ra trong cải tạo để sửa chữa nhà:
Vốn này có hai loại:
- Chủ nhà trong diện cải tạo có trách nhiệm sửa chữa nhà trước khi giao nhà qua Nhà nước quản lý. Nếu chủ nhà không tổ chức sửa chữa kịp thì phải bỏ ra số tiền để cơ quan quản lý nhà, đất tiến hành sửa chữa nhà sau này. Số tiền này, chủ nhà không được hưởng lãi.
- Chủ nhà trong diện cải tạo đã làm tròn nhiệm vụ sửa chữa nhà rồi lại còn tự nguyện bỏ thêm tiền để sau này sửa chữa tu bổ nhà hoặc làm thêm nhà mới thì số tiền bỏ thêm ra được hưởng một tỉ lệ lãi từ 3 đến 5% theo thể lệ của Ngân hàng. Tiền lãi này do Ngân hàng phải trả cho cơ quan quản lý nhà, đất để cơ quan quản lý nhà, đất giải quyết với từng chủ nhà, chứ Ngân hàng không trả thẳng cho chủ nhà. Vấn đề này đã được Ban cải tạo công thương nghiệp tư doanh Trung ương quy định trong Công văn số 156/CT ngày 19-7-1961 gửi Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.
Số tiền huy động thêm của chủ nhà nói trên, khi đã sử dụng hết thì chủ nhà không được hưởng lãi nữa.
10. Cơ quan quản lý nhà, đất mua nguyên vật liệu sửa chữa nhà theo giá cung cấp.
Theo tinh thần Thông tư 363/TTg ngày 12-9-1961 của Phủ Thủ tướng thì ngành quản lý nhà, đất được dự trù mua nguyên vật liệu sửa chữa nhà theo giá cung cấp.
Nơi nào hiện nay bán nguyên vật liệu cho ngành quản lý nhà, đất theo giá bán lẻ thì cần được Uỷ ban hành chính cho điều chỉnh lại để khỏi ảnh hưởng đến kinh phí sửa chữa nhà.
Không những đối với cơ quan quản lý nhà, đất mà cả với tư nhân khi cần sửa chữa nhà, nếu xét họ không đủ khả năng, phải vay tiền Ngân hàng sửa chữa thì Nhà nước cũng bán nguyên vật liệu cho họ theo giá cung cấp để khuyến khích họ trong việc sửa chữa nhà.
11. Nhà cho thuê dưới diện này không có tiền sửa chữa muốn xin bán hoặc xin hiến.
Mục đích cuối cùng là đi đến xoá bỏ chế độ cho thuê nhà của tư nhân, nhưng từ nay đến đó cần phải nghiên cứu một chính sách thích hợp đối với loại chủ nhà này. Trước mắt ta cần phải quản lý chặt chẽ:
- Về giá cho thuê nhà.
- Về hợp đồng cho thuê mượn.
- Về trích tỉ lệ tiền thuê hàng tháng gửi Ngân hàng làm quỹ sửa chữa.
Từ trước đến nay, nhiều nơi chưa quản lý tốt các mặt này, nhất là không theo dõi, đôn đốc chủ nhà làm nghĩa vụ gửi tỉ lệ tiền thuê vào Ngân hàng nên nay nhà hỏng thì chủ nhà ỳ ra, có nơi chủ nhà xin hiến, có nơi xin bán hoặc yêu cầu Nhà nước đứng ra sửa chữa.
Chủ trương của ta là: như hư nát chủ nhà phải có trách nhiệm sửa chữa. Nếu chủ nhà không có khả năng sửa thì vận động người thuê đứng ra sửa chữa rồi trừ dần vào tiền thuê (được cộng thêm 15% số tiền bỏ ra) hoặc giới thiệu chủ nhà đứng ra vay tiền Ngân hàng để tiến hành sửa chữa.
Làm cho chủ nhà thấy được nghĩa vụ của mình trong việc sửa chữa nhà hư hỏng là cả một vấn đề kiên trì giáo dục, thuyết phục, đấu tranh để đi tới họ bỏ tiền ra sửa chữa hoặc vay tiền Ngân hàng để sửa chữa. Các địa phương phải lãnh đạo, giúp đỡ cơ quan quản lý nhà, đất tiếp tục thực hiện tốt việc giáo dục, cải tạo tư nhân có nhà cho thuê, kết hợp với việc thúc đẩy sửa chữa nhà hư hỏng.
Trường hợp họ muốn xin bán (chủ nhà dưới diện) thì ta cũng có thể xét kỹ cho họ bán, nhưng cả người bán và người mua phải bảo đảm lợi ích cư trú của người thuê nhà, không được gây một khó khăn nào cho người đang thuê nhà và người mua vẫn phải tiếp tục tiến hành sửa chữa nhà. Việc mua bán nhà cũng phải được phép của Uỷ ban hành chính và đăng ký tại cơ quan quản lý nhà, đất khu, thành phố, tỉnh, thị xã theo thể lệ chung.
Đối với Việt kiều mới về nước, ta nên vận động họ bỏ tiền ra xây dựng nhà mới thì vốn nhà cửa mới phát triển thêm chứ việc mua đi bán lại không làm tăng thêm vốn nhà cửa hiện có.
Đối với cơ quan, xí nghiệp Nhà nước thiếu thốn nhà ở và làm việc, ta cũng không nên để cho các cơ quan xí nghiệp đi mua lại của nhân dân mà nên nhắc các cơ quan, xí nghiệp dùng kinh phí dược cấp vào việc xây dựng nhà mới.
Cuối cùng, đối với những nhà hư hỏng, sau khi đã dùng các biện pháp trên không được thì cơ quan quản lý nhà, đất phải đứng ra sửa chữa để duy trì, bảo vệ vốn nhà cửa khỏi bị hư nát, hao mòn đi, ảnh hưởng đến vấn đề ở của nhân dân thành phố, thị xã. Cơ quan quản lý nhà, đất sẽ quản lý việc sử dụng nhà đó và có thể chỉ trả cho chủ nhà một khoản bồi thường về xác nhà cũ hoặc không bồi thường.
Về việc xin hiến nhà của chủ nhà, Nhà nước hiện nay không đặt vấn đề vận động "hiến". Riêng đối với một số trường hợp cụ thể như cán bộ, công nhân, viên chức, đoàn viên thanh niên lao động hiện đang công tác trong các cơ quan, xí nghiệp của Nhà nước, nếu họ thực sự tự nguyện, khẩn thiết yêu cầu thì ta có thể sẽ giải quyết cho họ, sau khi được sự đồng ý của cấp uỷ địa phương, nhưng giải quyết như vậy là đối với trường hợp xin hiến nhà còn tốt. Trường hợp nhà đã hư nát mới "hiến" thì ta đặt vào trường hợp nhà hư nát phải sửa chữa chứ không đặt vào trường hợp hiến nhà.