QUYẾT ĐỊNH

VỀ VIỆC BAN HÀNH HƯỚNG DẪN LẤY MẪU XĂNG DẦU

TỔNG CỤC TRƯỞNG
TỔNG CỤC TIÊU CHUẨN ĐO LƯỜNG CHẤT LƯỢNG

Quyết định số 27/2014/QĐ-TTg ngày 04 tháng 4 năm 2014 của Thủ tướng Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng trực thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ;

Căn cứ Thông tư số 22/2015/TT-BKHCN ngày 11 tháng 11 năm 2015 của Bộ Khoa học và Công nghệ về việc ban hành và thực hiện "Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về xăng, nhiên liệu điêzen và nhiên liệu sinh học";

chuẩn và hợp quy.

QUYẾT ĐỊNH:

Điều 2. Quyết định này có hiệu lực kể từ ngày ký và thay thế các quyết định sau:

b) Quyết định số 904/QĐ-TĐC ngày 22/7/2008 của Tổng cục trưởng Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng về việc sửa đổi, bổ sung một số nội dung Hướng dẫn phương pháp lấy mẫu xăng dầu ban hành kèm theo Quyết định số 1518/QĐ-TĐC ngày 17/10/2007.

HƯỚNG DẪN

LẤY MẪU XĂNG DẦU
(Ban hành kèm theo Quyết định số 457/QĐ-TĐC ngày 06 tháng 4 năm 2016 của Tổng cục trưởng Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng )

Văn bản này hướng dẫn việc thực hiện lấy mẫu xăng dầu phục vụ:

nhập khẩu, sản xuất, pha chế và lưu thông trên thị trường trong nước.

2. Văn bản viện dẫn

- TCVN 6022:2008 (ISO 3171:1998) Chất lỏng dầu mỏ - Lấy mẫu tự động trong đường ống.

3.1. Thuật ngữ và định nghĩa

a) Đối với xăng dầu nhập khẩu:

hợp đồng mua bán, được chuyên chở trên cùng một phương tiện vận chuyển và thuộc cùng một bộ hồ sơ nhập khẩu.

Lô hàng là lượng xăng dầu có cùng tên gọi, cùng mức chất lượng, được sản xuất, pha chế trong cùng một điều kiện (về hệ thống thiết bị, công nghệ, nguồn nguyên liệu, tỷ lệ thành phần nguyên liệu hoặc công thức) và được chứa trong một hoặc nhiều phương tiện lưu trữ (hầm, bồn, bể...) tại cùng một địa điểm.

Lô hàng là lượng xăng dầu có cùng tên gọi, cùng mức chất lượng, được chứa trong một hoặc nhiều phương tiện lưu trữ (hầm, bồn, bể...) hoặc trên cùng một phương tiện vận chuyển tại cùng một địa điểm và được giao nhận hoặc bán lẻ tại cùng một địa điểm (trạm giao nhận, phương tiện giao nhận, cửa hàng bán lẻ xăng dầu...).

3.1.3. Mẫu đại diện là lượng xăng dầu được lấy theo cách phù hợp, đảm bảo thể hiện được mức đặc trưng về chất lượng đối với toàn bộ thể tích xăng dầu thuộc lô hàng.

Mẫu điển hình quy định trong Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 1:2015/BKHCN là mẫu đại diện của loại xăng dầu.

kiểm tra, thử nghiệm và lưu mẫu.

3.1.6. Mẫu cục bộ là mẫu xăng dầu được lấy tại một vị trí xác định trong một phương tiện lưu trữ (hầm, bồn, bể...) hoặc từ đường ống tại một thời điểm xác định. Mẫu cục bộ có thể được lấy bằng bình lấy mẫu hoặc bằng dụng cụ lấy mẫu tự động (MMC). Các loại mẫu cục bộ được lấy như sau:

b) Mẫu giữa là mẫu cục bộ lấy tại vị trí khoảng 1/2 chiều cao của mức xăng dầu tính từ bề mặt xăng dầu tại phương tiện lưu trữ (hầm, bồn, bể…);

3.1.7. Bình chứa trung gian là bình chứa toàn bộ các mẫu di động hoặc mẫu cục bộ hoặc cả mẫu di động với mẫu cục bộ để tạo thành mẫu đại diện phục vụ mục đích thanh tra, kiểm tra, thử nghiệm, lưu mẫu.

3.2. Dụng cụ lấy mẫu và bình chứa mẫu

a) Thông thường khi tiến hành lấy mẫu tại các phương tiện lưu trữ (hầm, bồn, bể...), mẫu xăng dầu được lấy bằng bình lấy mẫu theo quy định tại mục 13 của TCVN 6777:2007;

nhập khẩu được chứa trong các hầm hàng trên tàu chuyên dụng đã được đậy kín nắp và nạp khí trơ (closed-tank) vì lý do an toàn trong chuyên chở xăng dầu, phải tiến hành lấy mẫu bằng dụng cụ lấy mẫu tự động (thường gọi là dụng cụ lấy mẫu MMC) được trang bị sẵn trên tàu. Việc lấy mẫu bằng dụng cụ lấy mẫu MMC phải được nêu rõ và ghi nhận trong biên bản lấy mẫu (theo biểu mẫu quy định tại Phụ lục của Hướng dẫn này);

d) Dụng cụ lấy mẫu phải sạch, khô, trước khi cho mẫu vào cần được tráng kỹ bằng xăng dầu sẽ được lấy.

a) Bình chứa mẫu phải có nắp kín, được làm bằng các vật liệu không gây ảnh hưởng đến chất lượng xăng dầu (sắt tráng kẽm, thép hợp kim không gỉ, hợp kim nhôm, thủy tinh...) và có dung tích đủ để chứa lượng mẫu cần lấy; không rò rỉ, không có các chất làm ảnh hưởng đến chất lượng xăng dầu (ví dụ: chất trợ dung cho hàn, keo dán có thể bị hòa tan hoặc bị trương nở trong xăng dầu, cao su...). Bình chứa mẫu phải được làm sạch, khô và được tráng kỹ bằng xăng dầu sẽ chứa trước khi lấy mẫu;

3.3. Hướng dẫn lấy mẫu

Thực hiện lấy mẫu hỗn hợp gồm tất cả các mẫu di động đơn lẻ được lấy từ từng phương tiện lưu trữ xăng dầu (hầm, bồn, bể...) theo tỷ lệ thể tích hoặc khối lượng xăng dầu chứa trong từng phương tiện so với tổng thể tích hoặc khối lượng của lô hàng. Cho mẫu vào bình chứa trung gian, trộn đều mẫu hỗn hợp, rót vào các bình đựng mẫu chuẩn bị sẵn.

a) Lấy mẫu trực tiếp từ cần cấp phát (vòi bơm) xăng dầu:

b) Lấy mẫu từ các phương tiện lưu trữ xăng dầu (hầm, bồn, bể…);

3.3.3. Một số trường hợp đặc biệt, tiến hành lấy mẫu như sau:

kiểm tra sẽ quyết định việc có lưu mẫu hay không.

hóa thì phải xác định và phân vùng rõ từng lô hàng và lấy mẫu theo từng chủng loại xăng dầu đã được phân vùng. Mỗi chủng loại xăng dầu sẽ lấy ngẫu nhiên 01 mẫu hoặc một số mẫu tùy theo thực tế. Mỗi mẫu được lấy theo cách quy định tại điểm b Khoản 3.3.2 của Hướng dẫn này.

3.4. Số mẫu, lượng mẫu

kiểm tra, thử nghiệm là 01 mẫu và được chia thành 02 đơn vị mẫu. Một đơn vị mẫu để gửi thử nghiệm và một đơn vị mẫu được lưu giữ tại cơ quan thanh tra, kiểm tra.

chuẩn kỹ thuật, tiêu chuẩn công bố áp dụng hoặc các chỉ tiêu yêu cầu thử nghiệm đã xác định trong Biên bản lấy mẫu.

3.5.1. Lập biên bản lấy mẫu:

bổ sung các nội dung khác phù hợp với yêu cầu và mục đích lấy mẫu;

kiểm tra.

3.5.2. Niêm phong mẫu:

3.5.3. Chuyển mẫu thử nghiệm:

kiểm tra tiến hành mã hóa mẫu trước khi gửi đến phòng thử nghiệm được chỉ định. Việc mã hóa mẫu do cơ quan thanh tra, kiểm tra tự quy định. Trường hợp mã hóa mẫu, cơ quan thanh tra, kiểm tra phải lập thành văn bản thể hiện ký hiệu mã hóa tương ứng với số niêm phong mẫu.

kiểm tra chuyển mẫu thử nghiệm đến phòng thử nghiệm được chỉ định trong thời gian không quá 24 giờ kể từ khi lấy mẫu. Trong quá trình vận chuyển, phải thực hiện các yêu cầu đảm bảo an toàn, nguyên trạng và có cảnh báo về cháy nổ đối với mẫu xăng dầu;

kiểm tra chất lượng xăng dầu lưu thông trên thị trường, tùy theo điều kiện cụ thể thực tế, nếu không thể đảm bảo thời gian vận chuyển mẫu đến phòng thử nghiệm như quy định tại điểm b Khoản này, cơ quan thanh tra, kiểm tra quyết định thời gian vận chuyển đối với từng đợt lấy mẫu và ghi rõ trong Biên bản lấy mẫu, nhưng không quá 05 (năm) ngày làm việc.

3.6.1. Lưu mẫu:

kiểm tra có trách nhiệm lưu giữ, bảo quản các mẫu còn lại đến hết thời hạn lưu mẫu đã ghi trên Biên bản lấy mẫu (không ít hơn 30 ngày kể từ ngày lấy mẫu). Mẫu được lưu giữ ở nơi thoáng mát, có mái che và được phòng chống cháy nổ.

3.6.2. Xử lý mẫu lưu:

b) Đối với các trường hợp khác, việc xử lý mẫu lưu được thực hiện theo thỏa thuận giữa đơn vị lấy mẫu và doanh nghiệp.

3.7.1. Lưu ý về cách lấy mẫu:

b) Địa điểm, vị trí, lý do lựa chọn và phương pháp lấy mẫu phải được ghi nhận cụ thể tại Biên bản lấy mẫu.

d) Khi thực hiện lấy mẫu di động, cần lưu ý cách thức lấy theo quy định tại Khoản 3.1.5 của Hướng dẫn này. Nếu lượng mẫu mỗi lần lấy nhiều hơn 3/4 dung tích chai, cần lấy lại mẫu bằng cách điều chỉnh tốc độ thả và kéo chai.

Ngoài các lưu ý về an toàn liên quan đến các nguồn nhiệt, tia lửa sinh ra do tĩnh điện và ngọn lửa hở nêu tại phụ lục của TCVN 6777:2007, người lấy mẫu cần thực hiện các quy định về an toàn tại nơi lấy mẫu; khi lấy mẫu cần đứng ở vị trí thích hợp với hướng gió để tránh ảnh hưởng trực tiếp của hơi xăng dầu.

4.1. Thuật ngữ và định nghĩa

Lô sản phẩm là lượng xăng dầu cùng tên gọi, cùng mức chất lượng được chứa tại cùng một phương tiện lưu trữ (hầm, bồn, bể...) không tiến hành nhập xăng dầu trong suốt quá trình xuất cho các phương tiện vận chuyển.

Lô sản phẩm là lượng xăng dầu có cùng tên gọi, cùng mức chất lượng, được sản xuất, pha chế trong cùng một điều kiện (về hệ thống thiết bị, công nghệ, nguồn nguyên liệu, tỷ lệ thành phần nguyên liệu hoặc công thức) và được chứa trong một hoặc nhiều phương tiện lưu trữ (hầm, bồn, bể...) tại cùng một địa điểm.

chất lượng đối với toàn bộ thể tích xăng dầu thuộc lô sản phẩm.

Mẫu điển hình quy định trong Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 1:2015/BKHCN là mẫu đại diện của loại xăng dầu.

Theo quy định tại khoản 3 Điều 7 Thông tư số 15/2015/TT-BKHCN.

4.3.1. Đối với phương thức giao nhận, vận tải xăng dầu bằng đường thủy:

Lấy mẫu đại diện (cho mỗi loại xăng dầu) tại bể chứa trước khi xếp hàng xuống phương tiện để thử nghiệm và lưu mẫu (tại bên giao xăng dầu); lấy mẫu tại phương tiện sau khi xếp hàng (mẫu đại diện đối với mỗi loại xăng dầu để lưu mẫu và bàn giao cho khách hàng). Các biên bản lấy mẫu, niêm phong mẫu, cam kết chất lượng phải đảm bảo đầy đủ các thông tin theo theo Mẫu 1. BBLM-NP-BKHCN của Thông tư số 15/2015/TT-BKHCN.

Lấy mẫu tại bể chứa trước và sau khi nhận hàng; lấy mẫu tại phương tiện trước khi dỡ hàng. Các biên bản lấy mẫu, kiểm tra niêm phong phải đảm bảo đầy đủ các thông tin theo Mẫu 2. BBLM-BGM-KTNP của Thông tư số 15/2015/TT-BKHCN.

a) Tại bên giao xăng dầu:

Nếu bên giao xăng dầu và bên nhận xăng dầu có thỏa thuận bằng văn bản sử dụng mẫu lấy tại phương tiện lưu trữ (hầm, bồn, bể...) là mẫu đối chứng khi xảy ra tranh chấp về chất lượng thì bên giao xăng dầu phải lấy tối thiểu 01 mẫu đại diện của từng lô hàng xuất cho phương tiện để lưu tại kho xăng dầu để đối chứng nếu xảy ra tranh chấp.

Trường hợp bên nhận có cam kết bằng văn bản không cần mẫu lưu thì khi đó bên nhận xăng dầu hoàn toàn chịu trách nhiệm khi xăng dầu không đạt chất lượng bao gồm cả quá trình vận chuyển và trường hợp này số lượng mẫu lấy là 01 mẫu để lưu.

- Lượng thể tích mẫu xăng dầu lấy: Đủ để thử nghiệm tất cả các chỉ tiêu theo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia hiện hành và tiêu chuẩn công bố áp dụng (khoảng 3 lít/mẫu). Trường hợp không đủ để thử nghiệm thì coi như xăng dầu không đạt chất lượng.

- Hồ sơ lấy mẫu cần lưu:

+ Văn bản về cam kết không lấy mẫu của bên nhận xăng dầu đối với trường hợp bên nhận xăng dầu cam kết.

- Lấy mẫu tại phương tiện vận chuyển trước khi nhập hàng (bơm vào bồn bể chứa xăng dầu).

Trường hợp không lấy mẫu lưu, bên nhận xăng dầu phải có cam kết bằng văn bản hoàn toàn chịu trách nhiệm về chất lượng xăng dầu từ khâu vận chuyển đến khi nhập hàng.

chuẩn công bố áp dụng (khoảng 3 lít). Trường hợp không đủ để thử nghiệm thì coi như xăng dầu không đạt chất lượng.

- Hồ sơ lấy mẫu cần lưu:

+ Văn bản về cam kết không lấy mẫu của bên nhận xăng dầu đối với trường hợp bên nhận xăng dầu cam kết.

Trong quá trình triển khai thực hiện, nếu có khó khăn, vướng mắc hoặc có những điểm mới phát sinh, đề nghị phản ánh kịp thời về Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng để được xem xét, hướng dẫn bổ sung.

PHỤ LỤC 1

MẪU BIÊN BẢN LẤY MẪU XĂNG, DẦU
(Ban hành kèm theo Quyết định số 457/QĐ-TĐC ngày 06 tháng 4 năm 2016 của Tổng cục trưởng Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng)

(Tên tổ chức thanh tra/ kiểm tra)

BIÊN BẢN LẤY MẪU

1. Tên hàng hóa:           □ Xăng không chì có trị số octan RON…………

□ Nhiên liệu điêzen DO %S

□ Nhiên liệu sinh học

3. Địa chỉ: ………………………………………………………………………………………

hóa: ……………………………………………… □ thực tế □ khai báo

6. Phương pháp lấy mẫu:

□ lấy mẫu bằng dụng cụ MMC                           □ lấy mẫu tại vị trí cấp phát

□ kiểm tra hàng nhập khẩu                                 □ kiểm tra hàng sản xuất, pha chế

□ các nội dung khác: …………………. (các ghi chú cần thiết nếu có) …………………………….tại …………………. (ghi cụ thể, ví dụ: kho của Tổng đại lý; trạm bán xăng dầu,...)

▪ Số lượng các phương tiện lưu trữ xăng dầu:

▪ Số hiệu các phương tiện lưu trữ xăng dầu được lấy mẫu:

▪ Lượng xăng dầu đã lấy từ mỗi phương tiện lưu trữ được chia đều vào …… bình chứa mẫu.

▪ (Tên cơ quan thanh tra/ kiểm tra) ………… gửi thử nghiệm 01 mẫu và lưu, bảo quản 01 mẫu.

▪ Biên bản này được lập thành 02 bản và có giá trị ngang nhau …………. (tên cơ quan thanh tra/ kiểm tra)... lưu 01 bản, doanh nghiệp lưu 01 bản.

PHỤ LỤC 2

MẪU NIÊM PHONG
(Ban hành kèm theo Quyết định số 457/QĐ-TĐC ngày 06 tháng 4 năm 2016 của Tổng cục trưởng Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng)

NIÊM PHONG MẪU

Tên mẫu ……………………………………………………………………………………………

Ngày lấy mẫu ………………………………………………………………………………………

Ngày ….. tháng.... năm....
NGƯỜI LẤY MẪU
(Ký, ghi rõ họ tên)

Ghi chú: Tem niêm phong được đóng dấu treo của cơ quan thanh tra, kiểm tra.