HƯỚNG DẪN

CÔNG TÁC KIỂM SÁT VIỆC GIẢI QUYẾT CÁC VỤ ÁN HÀNH CHÍNH, VỤ VIỆC KINH DOANH, THƯƠNG MẠI, LAO ĐỘNG VÀ NHỮNG VIỆC KHÁC THEO QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT NĂM 2020

Thực hiện Chỉ thị số 01/CT-VKSTC ngày 17/12/2019 của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao về công tác của ngành Kiểm sát nhân dân năm 2020 (Chỉ thị số 01/CT-VKSTC), Kế hoạch số 01/KH-VKSTC ngày 20/12/2019 về công tác trọng tâm của Viện kiểm sát nhân dân tối cao năm 2020, Kế hoạch kiểm tra số 02/KH-VKSTC ngày 20/12/2019 của ngành Kiểm sát nhân dân năm 2020, Kế hoạch số 03/KH-VKSTC ngày 20/12/2019 về tổ chức hội nghị, hội thảo của Viện kiểm sát nhân dân tối cao năm 2020, nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác, tạo được sự chuyển biến rõ nét trong công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính, vụ việc kinh doanh, thương mại, lao động và những việc khác theo quy định của pháp luật, Viện kiểm sát nhân dân tối cao xác định khâu công tác đột phá của năm 2020 là: “Nâng cao chất lượng phát biểu của Kiểm sát viên tại các phiên tòa, phiên họp” và hướng dẫn toàn Ngành thực hiện các nhiệm vụ và giải pháp như sau:

I. NHIỆM VỤ TRỌNG TÂM

Một là, tập trung nâng cao chất lượng đội ngũ Kiểm sát viên, Kiểm tra viên và công chức. VKSND các cấp chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng nhằm nâng cao chất lượng, kỹ năng, bản lĩnh chính trị cho đội ngũ Kiểm sát viên, Kiểm tra viên, công chức làm việc trong lĩnh vực công tác kiểm sát này.

Hai là, thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm sát. Quán triệt, thực hiện tốt nội dung Mục 2.2 Chỉ thị số 01/CT-VKSTC, đó là: “Nâng cao chất lượng công tác kiểm sát hoạt động tư pháp; Kiểm sát viên phải nắm chắc, thực hiện đầy đủ nhiệm vụ, quyền hạn theo đúng quy định của Bộ luật tố tụng dân sự, Luật tố tụng hành chính; chú trọng nâng cao kỹ năng nghiệp vụ cho Kiểm tra viên, Kiểm sát viên làm công tác này. Tập trung chỉ đạo hướng dẫn nhằm nâng cao chất lượng phát biểu của Kiểm sát viên tại các phiên tòa, nhất là phiên tòa xét xử các tranh chấp, khiếu kiện về đất đai, tranh chấp về kinh doanh, thương mại; yêu cầu kiểm sát chặt chẽ các thủ tục tố tụng dân sự, hành chính; quyết liệt thực hiện các quyền yêu cầu, kiên quyết thực hiện quyền kiến nghị, kháng nghị đối với những vi phạm pháp luật”. VKSND các cấp phải kiểm sát chặt chẽ việc tuân theo pháp luật nhằm bảo đảm cho việc giải quyết các vụ án hành chính, vụ việc kinh doanh, thương mại, lao động và những việc khác theo quy định của pháp luật kịp thời, đúng pháp luật; hạn chế đến mức thấp nhất tình trạng án bị hủy, sửa mà Viện kiểm sát không phát hiện được vi phạm nên không kháng nghị hoặc thông báo đề nghị kháng nghị. Thực hiện nghiêm ý kiến chỉ đạo của Viện trưởng VKSND tối cao tại Hội nghị triển khai công tác năm 2020 của Ngành về việc Viện trưởng VKSND cấp tỉnh phải trực tiếp phụ trách và chỉ đạo công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính, vụ việc kinh doanh, thương mại, lao động và những việc khác theo quy định của pháp luật.

Ba là, tích cực tham gia, đóng góp có chất lượng vào việc xây dựng các quy chế, quy định nghiệp vụ và việc tổ chức các hội nghị có liên quan của VKSND tối cao. Trong năm 2020, VKSND cấp cao, VKSND cấp tỉnh góp ý có chất lượng, trách nhiệm vào Quy chế công tác kiểm sát việc áp dụng biện pháp xử lý hành chính tại Tòa án nhân dân, Quy định về quy trình kỹ năng kiểm sát việc giải quyết phá sản và tích cực tham dự 03 hội nghị: i) Hội nghị tập huấn pháp luật về lĩnh vực đất đai; ii) Hội nghị tập huấn, trao đổi, rút kinh nghiệm nghiệp vụ công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính, vụ việc kinh doanh, thương mại, lao động và những việc khác theo quy định của pháp luật; iii) Hội nghị sơ kết 05 năm thi hành Luật Phá sản năm 2014 và Pháp lệnh 09/2014/UBTVQH13 về trình tự, thủ tục áp dụng biện pháp xử lý hành chính tại Tòa án nhân dân trong toàn Ngành.

II. NHIỆM VỤ VÀ GIẢI PHÁP CỤ THỂ

1. Về nâng cao chất lượng cho đội ngũ Kiểm sát viên, Kiểm tra viên và công chức

VKSND các cấp phải xác định đây là nhiệm vụ hàng đầu, nhất là trong điều kiện các vụ án hành chính, vụ việc kinh doanh, thương mại, lao động ngày càng phức tạp. Phải bố trí, sắp xếp công chức công tác ổn định, lâu dài, chuyên sâu, có bề dày kinh nghiệm, có bản lĩnh chính trị vững vàng, đảm bảo đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Ưu tiên thực hiện đào tạo kỹ năng nghiệp vụ, nhất là tự đào tạo tại chỗ thông qua các hình thức như: Xây dựng các chuyên đề nghiệp vụ chuyên sâu về kỹ năng xây dựng bản phát biểu, kỹ năng phát hiện vi phạm trong các bản án, quyết định của Tòa án để thực hiện các quyền kháng nghị, kiến nghị. Tổ chức tốt các cuộc thi về xây dựng bản phát biểu của Kiểm sát viên tại phiên tòa, phiên họp (tham khảo cách làm của VKSND tỉnh Bắc Ninh, VKSND tỉnh Lào Cai đã tổ chức trong năm 2019), về tìm hiểu pháp luật chuyên ngành có liên quan (tham khảo cách làm của VKSND thành phố Cần Thơ; VKSND tỉnh Bình Thuận).

Tăng cường và đa dạng các hình thức tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm, thực hiện tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm theo hình thức mở rộng theo cụm hoặc khu vực đối với cấp huyện; khuyến khích viết bài về nghiệp vụ chuyên sâu đăng tải trên trang thông tin điện tử của đơn vị, của ngành và các phương tiện thông tin đại chúng khác. Có cơ chế khuyến khích, khen thưởng động viên kịp thời những đơn vị, cá nhân hoàn thành tốt nhiệm vụ, ưu tiên bổ nhiệm chức danh tư pháp, chức vụ lãnh đạo, quản lý đối với công chức công tác trong lĩnh vực công tác này khi có đủ điều kiện, tiêu chuẩn bổ nhiệm như đối tượng khác.

2. Về thực hiện đồng bộ các giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm sát

2.1. Nghiên cứu kỹ, nắm vững, nắm chắc các quy định của pháp luật

Do lĩnh vực công tác này có liên quan đến rất nhiều văn bản pháp luật về tố tụng (liên quan đến 04 loại tố tụng: hành chính, dân sự, phá sản và pháp lệnh 09) và pháp luật về nội dung thường xuyên có sự sửa đổi, bổ sung, thay thế nên yêu cầu Kiểm sát viên, Kiểm tra viên, công chức phải đầu tư thời gian nghiên cứu thật kỹ, nắm vững, nắm chắc các quy định của pháp luật có liên quan. Chú trọng công tác hệ thống hóa các văn bản pháp luật liên quan (tham khảo cách làm của VKSND thành phố Hải Phòng trong việc hệ thống hóa các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến lĩnh vực đất đai, đền bù giải phóng mặt bằng theo dạng dữ liệu điện tử, địa chỉ truy cập: http://vienkiemsathaiphong.gov.vn). Có kế hoạch tổ chức quán triệt, phổ biến sớm những điểm mới của các đạo luật có liên quan (Luật sửa đổi, bổ sung Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức; Bộ luật Lao động năm 2019) để chủ động chuẩn bị tốt cho việc triển khai công tác kiểm sát khi các đạo luật này có hiệu lực thi hành.

2.2. Thực hiện nghiêm việc phân công Kiểm sát viên tham gia 100% các phiên tòa, phiên họp theo đúng quy định của pháp luật và Chỉ thị của Viện trưởng VKSND tối cao

Viện trưởng phải trực tiếp nghe báo cáo và cho ý kiến chỉ đạo đối với các vụ án hành chính có người bị kiện là Ủy ban nhân dân hoặc Chủ tịch Ủy ban nhân dân hoặc những vụ việc kinh doanh, thương mại, lao động, phá sản phức tạp được dư luận xã hội quan tâm. Tại phiên tòa, phiên họp, Kiểm sát viên phải tập trung, kiểm sát chặt chẽ việc tuân theo pháp luật của người tiến hành tố tụng, người tham gia tố tụng, nâng cao bản lĩnh, chủ động trong các tình huống, diễn biến tại phiên tòa, phiên họp, tích cực tham gia hỏi để làm rõ nội dung vụ án, bảo đảm chất lượng phát biểu có căn cứ, toàn diện, thuyết phục, phù hợp với diễn biến phiên tòa, hồ sơ vụ án và đúng quy định của pháp luật (trên cơ sở đã chuẩn bị nghiên cứu kỹ hồ sơ, báo cáo đề xuất quan điểm giải quyết và xây dựng đề cương câu hỏi trước khi tham gia phiên tòa, phiên họp), khắc phục tình trạng nể nang, ngại va chạm trong thực thi nhiệm vụ.

2.3. Kiểm sát chặt chẽ việc xử lý, giải quyết của Tòa án ngay từ khi thông báo trả lại đơn khởi kiện cho đến khi bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật

Bảo đảm 100% bản án, quyết định của Tòa án được kiểm sát, quyết liệt thực hiện quyền yêu cầu theo quy định của pháp luật; kiên quyết thực hiện quyền kiến nghị, kháng nghị đối với những bản án, quyết định có vi phạm pháp luật theo quy định, bảo đảm về chất lượng và tỷ lệ kháng nghị, kiến nghị được Tòa án chấp nhận theo Nghị quyết số 96/2019/QH14 ngày 27/11/2019 của Quốc hội về công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật, công tác của VKSND, của TAND và công tác thi hành án.

2.4. Tập trung xử lý những vấn đề tồn đọng, vướng mắc

VKSND các cấp có kế hoạch rà soát các vụ án hành chính, vụ việc kinh doanh, thương mại, lao động, phá sản quá hạn thời hạn xét xử của Tòa án, những vụ việc đình chỉ, tạm đình chỉ, kiên quyết kiến nghị Tòa án đưa vụ án ra xét xử đúng thời hạn luật định. Đối với những trường hợp tồn tại, khó khăn, vướng mắc trong công tác thì VKSND cấp mình tự tập trung tháo gỡ hoặc báo cáo thỉnh thị, đề nghị VKSND cấp trên hướng dẫn. VKSND cấp trên hướng dẫn, giải đáp vướng mắc, trả lời thỉnh thị VKSND cấp dưới bảo đảm đầy đủ, đúng thời hạn và có chất lượng theo Quyết định số 599/QĐ-VKSTC ngày 06/12/2019 của Viện trưởng VKSND tối cao.

Ngoài ra, thông qua những hội nghị, hội thảo chuyên đề, những thông báo rút kinh nghiệm trong Ngành, VKSND các cấp cần tổ chức nghiên cứu, rút ra những kỹ năng, kinh nghiệm phát hiện vi phạm. Trong năm 2020, VKSND các cấp kịp thời ban hành thông báo rút kinh nghiệm; tổ chức hội nghị, hội thảo chuyên đề với quy mô phù hợp để phổ biến, truyền đạt kinh nghiệm.

3. Về tranh thủ sự lãnh đạo của cấp ủy địa phương, sự giám sát của Hội đồng nhân dân, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc các cấp

VKSND cấp tỉnh tranh thủ sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy địa phương để phục vụ tốt nhiệm vụ chính trị tại địa phương. Phải thực hiện đúng tinh thần Chỉ thị số 26-CT/TW ngày 09/11/2018 của Bộ Chính trị trong quá trình kiểm sát việc giải quyết các vụ án về hành chính, vụ việc kinh doanh, thương mại, lao động. VKSND cấp tỉnh cần tranh thủ sự giám sát của Hội đồng nhân dân, Ủy ban mặt trận Tổ quốc các cấp để góp phần nâng cao hiệu quả, chất lượng công tác, chấn chỉnh kịp thời những sơ hở, thiếu sót.

4. Về tăng cường mối quan hệ phối hợp trong và ngoài Ngành

VKSND các cấp cần thiết lập quan hệ phối hợp chặt chẽ, thông suốt trong nội bộ Ngành, giữa các cấp kiểm sát. Phối hợp tốt với Tòa án, Cơ quan Thi hành án và chính quyền địa phương trong việc giải quyết án, nhất là các vụ án hành chính liên quan đến đất đai, các tranh chấp kinh doanh, thương mại, lao động, phá sản phức tạp. Cần tạo sự chuyển biến rõ nét trong công tác này, phấn đấu mỗi VKSND địa phương đều ký kết các Quy chế phối hợp trong công tác, trong đó có Quy chế phối hợp giữa Ban cán sự đảng VKSND tỉnh với Ban cán sự Đảng Ủy ban nhân dân tỉnh (tham khảo cách làm của VKSND tỉnh Quảng Ninh) để bảo đảm cơ chế phối hợp thường xuyên, nâng cao trách nhiệm trong việc cung cấp tài liệu, chứng cứ, bảo đảm việc tham gia phiên tòa, phiên họp và các vấn đề liên quan khác. Nghiên cứu Chỉ thị số 26/CT-TTg ngày 15/11/2019 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường chấp hành pháp luật tố tụng hành chính và thi hành án hành chính trong quá trình phối hợp với các cơ quan quản lý nhà nước.

5. Về công tác kiểm tra nghiệp vụ

Cần tăng cường thực hiện hình thức kiểm tra đột xuất. Nội dung kiểm tra tập trung vào các nội dung nêu tại điểm 3 Mục II của Kế hoạch số 02/KH-VKSTC ngày 20/12/2019 về kế hoạch kiểm tra của ngành Kiểm sát nhân dân năm 2020. Chú trọng nội dung kiểm tra đánh giá chất lượng phát biểu của Kiểm sát viên tại phiên tòa, nhất là các vụ án liên quan đến quản lý đất đai, đền bù, giải phóng mặt bằng để thực hiện dự án.

III. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

Viện trưởng VKSND cấp cao, Viện trưởng VKSND cấp tỉnh căn cứ vào Hướng dẫn này và tình hình thực tế ở địa phương, đơn vị mình, xây dựng Chương trình, Kế hoạch công tác năm 2020 và hướng dẫn công tác cho Viện kiểm sát cấp dưới thuộc thẩm quyền. Kết quả thực hiện các nội dung trong Hướng dẫn này là tiêu chí đánh giá, xếp loại công tác của đơn vị; VKSND các cấp phấn đấu thực hiện tốt để đạt thành tích cao trong thi đua.

Trong quá trình triển khai thực hiện, nếu có khó khăn, vướng mắc, kịp thời báo cáo về VKSND tối cao (Vụ 10) để được hướng dẫn, giải quyết.

(Kèm theo Hướng dẫn này là Danh mục hệ thống một số văn bản nghiệp vụ chủ yếu của Ngành có liên quan từ năm 2017 đến tháng 12/2019)./.

DANH MỤC

HỆ THỐNG MỘT SỐ VĂN BẢN NGHIỆP VỤ CHỦ YẾU CỦA NGÀNH CÓ LIÊN QUAN TỪ NĂM 2017 ĐẾN THÁNG 12/2019
(Ban hành kèm theo Hướng dẫn số 01/HD-VKSTC ngày 02/01/2020 Hướng dẫn công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính, vụ việc kinh doanh, thương mại, lao động và những việc khác theo quy định của pháp luật năm 2020 của Vụ 10)

1. Quy chế công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính ban hành kèm theo Quyết định số 282/QĐ-VKSTC ngày 01/8/2017 của Viện trưởng VKSND tối cao;

2. Quy chế công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ việc dân sự ban hành kèm theo Quyết định số 364/QĐ-VKSTC ngày 02/10/2017 của Viện trưởng VKSND tối cao;

3. Quy chế công tác kiểm sát việc giải quyết phá sản ban hành kèm theo Quyết định số 435/QĐ-VKSTC ngày 02/10/2019 của Viện trưởng VKSND tối cao;

4. Hướng dẫn số 28/HD-VKSTC ngày 19/10/2018 quy định về lập hồ sơ kiểm sát giải quyết vụ án hành chính; vụ việc kinh doanh thương mại, lao động; phá sản; xem xét, quyết định áp dụng các biện pháp xử lý hành chính tại TAND;

5. Quy tắc ứng xử của kiểm sát viên khi thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp tại phiên tòa, phiên họp của Tòa án ban hành kèm theo Quyết định số 46/QĐ-VKSTC ngày 20/02/2017 của Viện trưởng VKSND tối cao;

6. Hệ thống biểu mẫu văn bản tố tụng - nghiệp vụ tạm thời trong lĩnh vực kiểm sát hoạt động tư pháp (ban hành kèm theo Quyết định số 204/QĐ-VKSTC ngày 01/6/2017 của Viện trưởng VKSND tối cao);

7. Hệ thống chỉ tiêu nghiệp vụ về công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính trong Ngành KSND ban hành kèm theo Quyết định số 379/QĐ-VKSTC ngày 10/10/2017 của Viện trưởng VKSND tối cao;

8. Hướng dẫn số 29/HD-VKSTC ngày 01/11/2018 về phát hiện vi phạm và thực hiện quyền kháng nghị đối với những vi phạm trong việc giải quyết các vụ án hành chính, vụ việc kinh doanh thương mại...;

9. Hướng dẫn số 32/HD-VKSTC ngày 30/11/2018 về việc tham gia, tham dự phiên tòa dân sự, hôn nhân và gia đình, hành chính, kinh doanh, thương mại, lao động rút kinh nghiệm;

10. Quyết định số 286/QĐ-VKSTC ngày 08/7/2019 về ban hành quy định về quy trình kiểm sát việc giải quyết vụ án hành chính của Viện trưởng VKSND tối cao;

11. Công văn số 3882/VKSTC-V14 ngày 27/8/2019 về nâng cao chất lượng công tác kiểm sát việc giải quyết vụ án hành chính, thi hành án hành chính trong ngành Kiểm sát nhân dân.

12. Kết luận số 899/TB-VKSTC ngày 21/11/2019 của Viện trưởng VKSND tối cao tại Hội nghị sơ kết 03 năm thi hành Luật TTHC năm 2015 và tập huấn công tác kiểm sát giải quyết các vụ án hành chính, vụ việc dân sự;

13. Quyết định số 599/QĐ-VKSTC ngày 06/12/2019 về công tác hướng dẫn, giải đáp vướng mắc về pháp luật, nghiệp vụ; báo cáo thỉnh thị, trả lời thỉnh thị trong ngành Kiểm sát nhân dân;

14. Giải đáp vướng mắc về pháp luật dân sự, hành chính số 6183/VKSTC-V14 ngày 25/12/2019 của VKSND tối cao.

Và những văn bản khác có liên quan.