QUYẾT ĐỊNH

VỀ VIỆC BAN HÀNH CHƯƠNG TRÌNH THỰC HIỆN NGHỊ QUYẾT SỐ 96/2015/QH13 CỦA QUỐC HỘI VỀ TĂNG CƯỜNG CÁC BIỆN PHÁP PHÒNG, CHỐNG OAN, SAI VÀ BẢO ĐẢM BỒI THƯỜNG CHO NGƯỜI BỊ THIỆT HẠI TRONG HOẠT ĐỘNG TỐ TỤNG HÌNH SỰ

THỦ TƯỚNG CHÍNH PHỦ

Luật tổ chức Chính phủ ngày 19 tháng 6 năm 2015;

Xét đề nghị của Bộ trưởng Bộ Công an,

QUYẾT ĐỊNH:

Điều 2. Quyết định này có hiệu lực thi hành kể từ ngày ký ban hành.

CHƯƠNG TRÌNH

THỰC HIỆN NGHỊ QUYẾT SỐ 96/2015/QH13 CỦA QUỐC HỘI VỀ TĂNG CƯỜNG CÁC BIỆN PHÁP PHÒNG, CHỐNG OAN, SAI VÀ BẢO ĐẢM BỒI THƯỜNG CHO NGƯỜI BỊ THIỆT HẠI TRONG HOẠT ĐỘNG TỐ TỤNG HÌNH SỰ
(Ban hành kèm theo Quyết định số 1681/QĐ-TTg ngày 30 tháng 8 năm 2016 của Thủ tướng Chính phủ)

I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU

2. Xác định rõ nhiệm vụ, giải pháp, phân công trách nhiệm cụ thể và cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành, địa phương trong thực hiện Nghị quyết số 96/2015/QH13.

1. Nâng cao năng lực phát hiện, điều tra, khám phá kịp thời các loại tội phạm. Tăng cường công tác tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố. Bảo đảm việc khởi tố vụ án, khởi tố bị can chặt chẽ, thận trọng, đúng thủ tục pháp luật và có căn cứ. Khắc phục việc làm oan người vô tội. Hoàn thiện, ban hành hướng dẫn quy trình điều tra các loại án, về khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi, công tác điều tra ban đầu, nhất là đối với các vụ án giết người, hiếp dâm không quả tang. Không để xảy ra bức cung, dùng nhục hình; không để xảy ra trường hợp người đang bị giam giữ, chấp hành án tại các cơ sở giam giữ chết do tự sát, do đánh nhau và phải làm rõ trách nhiệm của cán bộ trực tiếp quản lý và người đứng đầu cơ sở giam giữ để xảy ra tình trạng này.

3. Bảo đảm các cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra thực hiện nghiêm thẩm quyền tố tụng do luật định; khắc phục tình trạng bỏ lọt tội phạm, nâng cao chất lượng điều tra các vụ án thuộc thẩm quyền, bảo đảm không để xảy ra oan, sai.

5. Tăng cường công tác quản lý, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ để nâng cao chất lượng công tác điều tra, giám định pháp y, giám định pháp y tâm thần, giám định tài chính, ngân hàng, xây dựng, giao thông, cổ vật, di vật, bản quyền tác giả...; đồng thời sớm hoàn thiện, ban hành quy trình, quy chuẩn giám định trong các lĩnh vực này, tạo cơ sở tin cậy cho cơ quan có thẩm quyền tố tụng xem xét, quyết định việc truy cứu trách nhiệm hình sự.

III. GIẢI PHÁP

2. Triển khai, thi hành nghiêm túc các quy định của pháp luật hiện hành liên quan đến công tác phòng ngừa, chống tội phạm và bảo đảm bồi thường cho người bị thiệt hại trong hoạt động tố tụng hình sự. Tiếp tục rà soát hệ thống văn bản pháp luật, chủ động sửa đổi, bổ sung hoặc đề xuất sửa đổi, bổ sung văn bản pháp luật theo thẩm quyền, khắc phục tình trạng nợ đọng văn bản quy phạm pháp luật. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quán triệt Luật trách nhiệm bồi thường của Nhà nước và các văn bản hướng dẫn thi hành trong bộ, ngành chức năng, đặc biệt là các đơn vị thuộc Cơ quan điều tra các cấp của Công an nhân dân, trong Quân đội nhân dân.

4. Tập trung đẩy nhanh tiến độ giải quyết các đơn kêu oan, đơn khiếu nại bức xúc kéo dài, đơn tố cáo vi phạm trong hoạt động điều tra và các vụ án mà Hội đồng xét xử giám đốc thẩm, tái thẩm Tòa án nhân dân tối cao đã hủy án để điều tra lại; giải quyết kịp thời đơn khiếu nại, tố cáo về bức cung, dùng nhục hình trong hoạt động điều tra. Rà soát các trường hợp bị oan đã có đơn yêu cầu bồi thường để kịp thời giải quyết; có biện pháp giải quyết dứt điểm đối với các trường hợp có đơn yêu cầu bồi thường từ những năm trước còn tồn đọng; chủ động và có giải pháp tích cực trong việc thương lượng đối với người có đơn yêu cầu bồi thường, thẩm định hồ sơ đề nghị bồi thường để trình cơ quan có thẩm quyền sớm cấp kinh phí bồi thường, hạn chế tối đa các trường hợp giải quyết bồi thường thiệt hại chưa thỏa đáng dẫn đến tình trạng người bị thiệt hại khởi kiện đòi bồi thường ra Tòa án; xem xét, thực hiện nghiêm túc trách nhiệm hoàn trả đối với người thi hành công vụ đã gây thiệt hại theo Luật trách nhiệm bồi thường của Nhà nước. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, hướng dẫn, bồi dưỡng nghiệp vụ, giải đáp vướng mắc, khó khăn trong quá trình thi hành Luật trách nhiệm bồi thường của Nhà nước.

6. Kiện toàn tổ chức Cơ quan điều tra các cấp của Công an nhân dân, trong Quân đội nhân dân và các cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra cho phù hợp với thực tiễn công tác điều tra. Đề cao trách nhiệm cá nhân, trách nhiệm của thủ trưởng đơn vị đối với các vụ việc oan, sai trong hoạt động điều tra hình sự; xử lý nghiêm minh đối với người thi hành công vụ mắc sai phạm, nhất là đối với trường hợp bức cung, dùng nhục hình, làm oan, sai nghiêm trọng. Đơn vị để xảy ra oan, sai, bức cung, dùng nhục hình thì thủ trưởng đơn vị đó phải chịu trách nhiệm liên đới. Củng cố, chấn chỉnh công tác giám định tư pháp, nhất là giám định về tài chính, ngân hàng, xây dựng, giao thông, cổ vật, di vật, bản quyền tác giả, giám định pháp y, giám định pháp y tâm thần... phục vụ công tác điều tra, xử lý tội phạm bảo đảm chính xác, kịp thời.

8. Tiếp tục đầu tư cơ sở vật chất cho các cơ quan tư pháp; đầu tư kinh phí nâng cấp trang thiết bị cho hoạt động điều tra, khám nghiệm hiện trường, giám định tư pháp. Khẩn trương xây dựng và triển khai dự án lắp đặt và vận hành hệ thống thiết bị ghi âm, ghi hình có âm thanh các buổi hỏi cung theo quy định của pháp luật, để ghi nhận chứng cứ, chống bức cung, dùng nhục hình, phòng chống oan, sai trong điều tra các vụ án hình sự. Tiếp tục xây dựng, sửa chữa, nâng cấp các cơ sở giam, giữ phục vụ công tác quản lý tạm giữ, tạm giam và thi hành án hình sự nhằm bảo đảm quyền con người, không để người đang bị giam, giữ và chấp hành án tại các cơ sở giam giữ chết do đánh nhau, tự sát.

1. Trách nhiệm chung:

2. Trách nhiệm cụ thể:

- Chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ triển khai, thực hiện có hiệu quả các chủ trương của Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về công tác đảm bảo an ninh, trật tự, cải cách tư pháp theo quy định. Xây dựng và triển khai đề án nhằm nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động nghiệp vụ của lực lượng Công an nhân dân trong đấu tranh phòng, chống tội phạm, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới; chịu trách nhiệm thực hiện các mục tiêu về phòng ngừa nghiệp vụ, phát hiện, điều tra tội phạm, truy bắt, vận động đối tượng truy nã ra đầu thú, thi hành án hình sự, quản lý, thi hành tạm giữ, tạm giam, trong đó trọng tâm là mục tiêu không để xảy ra oan, sai trong hoạt động điều tra của lực lượng Công an.

- Nghiên cứu ban hành theo thẩm quyền hoặc đề nghị cơ quan có thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến việc bảo đảm quyền, nghĩa vụ của luật sư hoặc người bào chữa khác khi tham gia tố tụng hình sự để phù hợp với Bộ luật tố tụng hình sự, Luật luật sư và thực tiễn điều tra, truy tố, xét xử. Tiếp nhận, nghiên cứu các kiến nghị của luật sư, người bào chữa trong quá trình điều tra, thu thập, đánh giá chứng cứ nhằm bảo đảm kết luận điều tra vụ án khách quan, toàn diện, đầy đủ, chính xác và đúng pháp luật. Thủ trưởng Cơ quan điều tra Công an các cấp phải nêu cao tinh thần trách nhiệm phát hiện kịp thời, chấn chỉnh khắc phục những sơ hở, thiếu sót trong công tác bắt, giam giữ, điều tra, xử lý tội phạm; xử lý nghiêm minh những trường hợp vi phạm và kiên quyết điều chuyển khỏi Cơ quan điều tra nhũng cá nhân vi phạm nghiêm trọng trong công tác điều tra vụ án hình sự; xử lý trách nhiệm liên đới của thủ trưởng trực tiếp nếu để xảy ra oan, sai, bức cung, dùng nhục hình. Đơn vị có cán bộ, chiến sĩ Công an bị khởi tố, kỷ luật do để xảy ra oan, sai, bức cung, dùng nhục hình, phải tổ chức kiểm điểm nghiêm túc, đồng thời, kịp thời thông báo cho Công an các đơn vị, địa phương, Cơ quan điều tra các cấp và các trường Công an nhân dân để rút kinh nghiệm.

- Chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp, Bộ Quốc phòng tăng cường công tác quản lý, đào tạo cán bộ để nâng cao chất lượng công tác giám định kỹ thuật hình sự; khẩn trương bổ sung, hoàn thiện và ban hành quy trình, quy chuẩn giám định trong lĩnh vực này.

b) Bộ Tư pháp chủ trì, phối hợp các bộ, ngành, địa phương nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật; theo dõi, đôn đốc việc xây dựng, sửa đổi, bổ sung các dự án luật, pháp lệnh và các văn bản quy phạm pháp luật khác theo quy định của pháp luật; bảo đảm chất lượng, tiến độ trình Chính phủ, Quốc hội xem xét, ban hành Luật trách nhiệm bồi thường của Nhà nước (sửa đổi). Phối hợp với Liên đoàn luật sư Việt Nam trong việc: Đào tạo, phát triển nhanh đội ngũ luật sư, nâng cao tính chuyên nghiệp và đạo đức nghề nghiệp của luật sư; giám sát luật sư trong việc tuân thủ pháp luật, thực hiện tốt trách nhiệm bào chữa, cung cấp dịch vụ pháp lý, nhất là đối với những trường hợp bào chữa chỉ định theo yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền tố tụng.

d) Bộ Kế hoạch và Đầu tư bố trí vốn thực hiện đầu tư trang bị phương tiện, cơ sở vật chất, kỹ thuật cho hoạt động tố tụng hình sự theo quy định của Luật tố tụng hình sự, Luật đầu tư công để nâng cấp trang thiết bị cho hoạt động điều tra, khám nghiệm hiện trường, giám định tư pháp, bổ sung vốn đầu tư thực hiện xây dựng các đề án về xây dựng các thiết bị ghi âm, ghi hình có âm thanh để ghi nhận chứng cứ, chống bức cung, dùng nhục hình; phối hợp với Bộ Công an và các bộ, ngành chức năng có lộ trình, kế hoạch cụ thể để kịp thời nâng cấp các cơ sở giam giữ đã xuống cấp nghiêm trọng hoặc quá tải về giam giữ, tiếp tục đầu tư cơ sở vật chất cho các cơ quan tư pháp, trước hết tại các nơi vẫn đang phải thuê, mượn trụ sở làm việc.

e) Bộ Quốc phòng chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương tập trung chỉ đạo thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp đề ra tại Nghị quyết số 96/2015/QH13 và Chương trình này theo chức năng, nhiệm vụ; trong đó chịu trách nhiệm bảo đảm không xảy ra oan, sai trong hoạt động tố tụng hình sự của các cơ quan chức năng thuộc quyền quản lý.

h) Các bộ, ngành quản lý chuyên môn về lĩnh vực giám định tài chính, ngân hàng, xây dựng, giao thông, cổ vật, di vật, bản quyền tác giả..., chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp tăng cường công tác quản lý, đào tạo cán bộ để nâng cao chất lượng công tác giám định tài chính, ngân hàng, xây dựng, giao thông, cổ vật, di vật, bản quyền tác giả...; đồng thời khẩn trương bổ sung, hoàn thiện và ban hành quy trình, quy chuẩn giám định trong các lĩnh vực này.

V. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

2. Các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương quan tâm chỉ đạo chấn chỉnh công tác báo cáo, thống kê đầy đủ các vụ án oan, sai để kịp thời minh oan cho người bị oan, bồi thường cho người bị thiệt hại theo quy định của pháp luật; định kỳ hằng năm hoặc đột xuất báo cáo, đánh giá kết quả việc thực hiện Nghị quyết số 96/2015/QH13 và Chương trình này gửi Bộ Công an (qua Văn phòng bộ) để tổng hợp, báo cáo Chính phủ, Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Thời gian thống kê số liệu trong báo cáo hằng năm của Chính phủ trình Ủy ban thường vụ Quốc hội tính từ ngày 01 tháng 10 năm trước đến ngày 31 tháng 7 của năm báo cáo; trình Quốc hội tính từ ngày 01 tháng 10 năm trước đến ngày 30 tháng 9 của năm báo cáo.

4. Giao Bộ Công an chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp và các Bộ, ngành có liên quan giúp Thủ tướng Chính phủ theo dõi, đôn đốc, kiểm tra và hướng dẫn việc thực hiện Chương trình này./.