Kính gửi: Sở Tư pháp các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương

1. Việc Ủy ban nhân dân cấp xã yêu cầu người dân phải “nộp phạt” hoặc “tự nguyện” đóng một khoản tiền mới được đăng ký khai sinh đối với những trường hợp sinh con thứ 3 trở lên là trái với quy định pháp luật hiện hành. Bởi quyền được khai sinh là một trong những quyền nhân thân (dân sự) cơ bản nhất của trẻ em đã được ghi nhận trong Công ước quốc tế về quyền trẻ em và được bảo đảm thực hiện bằng nhiều biện pháp khác nhau. Ở Việt Nam, quyền được khai sinh được khẳng định tại nhiều văn bản quy phạm pháp luật (Điều 30 Bộ luật dân sự năm 2015; Điều 13 Luật trẻ em năm 2016; Điều 6, Điều 15 Luật hộ tịch năm 2014).

điểm d khoản 1 Điều 3 Luật xử lý vi phạm hành chính thì một trong những nguyên tắc xử phạt vi phạm hành chính theo Luật xử lý vi phạm hành chính là “chỉ xử phạt vi phạm hành chính khi có hành vi vi phạm hành chính do pháp luật quy định”. Mặc dù, Điều 1 của Pháp lệnh số 08/2008/PL-UBTVQH12 ngày 27/12/2008 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội sửa đổi Điều 10 của Pháp lệnh dân số năm 2003 quy định một trong những “quyền và nghĩa vụ của mỗi cặp vợ chồng, cá nhân trong việc thực hiện cuộc vận động dân số và kế hoạch hóa gia đình, chăm sóc sức khỏe sinh sản” là “sinh một hoặc hai con, trừ trường hợp đặc biệt do Chính phủ quy định”, nhưng Nghị định số 176/2013/NĐ-CP ngày 14/11/2013 (thay thế Nghị định số 114/2006/NĐ-CP ngày 03/10/2006 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính về dân số và trẻ em) không quy định xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi sinh con thứ 3 trở lên.

- Chỉ đạo cơ quan đăng ký hộ tịch trên địa bàn thực hiện đúng quy định pháp luật và tạo mọi điều kiện thuận lợi để đăng ký khai sinh cho trẻ em; không được có bất cứ hành vi cản trở, gây khó khăn trong việc đăng ký khai sinh cho trẻ em.

- Phối hợp với các cơ quan, đơn vị có liên quan tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục, bảo đảm việc thực hiện các chính sách, pháp luật về dân số không làm ảnh hưởng đến quyền được đăng ký khai sinh của trẻ em.