\r\nPHẦN 1: YÊU CẦU CHUNG
\r\nPart\r\n1: General requirements
Lời nói đầu
\r\n\r\nTCVN 12372-
Bộ TCVN 12372 Quy trình giám định cỏ\r\ndại gây hại thực vật gồm các phần sau đây:
\r\n\r\n- TCVN 12372-1:2019, Phần 1: Yêu cầu\r\nchung
\r\n\r\n- TCVN12372-2:2018, Phần 2-1: Quy định cụ thể\r\nđối với tơ hồng Cuscuta australis R. Br. và Cuscuta chinensis Lam.
\r\n\r\n
\r\nPHẦN 1: YÊU CẦU CHUNG
\r\nPart\r\n1: General requirements
Tiêu chuẩn này quy định yêu cầu chung đối\r\nvới quy trình giám định cỏ dại gây hại thực vật.
\r\n\r\n\r\n\r\nTài liệu viện dẫn sau là rất cần thiết\r\ncho việc áp dụng tiêu chuẩn. Đối với các tài liệu viện dẫn ghi năm công bố thì\r\náp dụng phiên bản được nêu. Đối với các tài liệu viện dẫn không ghi năm công bố\r\nthì áp dụng phiên bản mới nhất, bao gồm cả các sửa đ
TCVN 8597: 2010, Kiểm dịch thực vật -\r\nPhương pháp luận về việc lấy mẫu chuyển hàng.
\r\n\r\n\r\n\r\nTiêu chuẩn này sử dụng các thuật ngữ, định\r\nnghĩa sau.
\r\n\r\n3.1
\r\n\r\nCỏ dại gây hại thực vật
Những thực vật mọc lẫn với cây trồng,\r\nngoài ý muốn của con người, tranh chấp nước, ánh sáng và các chất dinh dưỡng của\r\ncây trồng, ảnh hưởng đến sinh trưởng phát triển của cây, làm xấu đất, tăng chi\r\nphí sản xuất. Ngoài ra cỏ dại còn là ký chủ của nhiều côn trùng và bệnh gây hại\r\ncho cây trồng.
\r\n\r\n3.2
\r\n\r\nThực vật ký sinh
Những thực vật sống phụ thuộc một phần\r\nhoặc hoàn toàn vào những thực vật khác.
\r\n\r\n3.3
\r\n\r\nThực vật bán ký sinh
Những thực vật chỉ sống ký sinh một phần,\r\ncó quá trình quang hợp và có khả năng tự tổng hợp chất
3.4
\r\n\r\nKý chủ (hosts)
\r\n\r\nNhững thực vật và sản phẩm thực vật là\r\nthức ăn không thể thiếu để sinh sống, phát triển của sinh vật gây hại.
\r\n\r\n\r\n\r\nSử dụng các thiết bị, dụng cụ thông thường\r\ncủa phòng thí nghiệm và các thiết bị sau:
\r\n\r\n4.1
4.2
4.3
4.4
4.5
4.6
4.7
4.8
4.9
4.10
4.11
4.12
4.13
4.14
4.15
4.16
4. 17
4.18
4.19
4.20
4.21
4.22
Chỉ sử dụng các hóa chất loại tinh khiết,\r\ntrừ khi có quy định khác
\r\n\r\n5.1
5.2
5.3
5.4
5.5
5.6
5.7
5.8
5.9
5.10
6.1 Lấy mẫu
\r\n\r\n6.1.1
Lấy mẫu theo TCVN 8597: 2010.
\r\n\r\nMẫu thu được được đựng trong các túi đựng mẫu\r\n(4.9) có ghi nhãn đầy đủ.
\r\n\r\n6.1.2
6.1.2.1
6.1.2.1.1
Quan sát phát hiện, thu tất cả mẫu cỏ dại\r\ntrên các thực vật là ký chủ của chủng tại các điểm điều tra.
\r\n\r\nMẫu cần được kèm theo lý lịch mẫu gồm bản mô tả mẫu\r\n(hay sổ thực địa) và nhãn mẫu gắn trên các mẫu. Bản mô tả mẫu cần có đủ các thông tin chủ\r\nyếu sau: S
Dùng máy ảnh (4.20) chụp ảnh nơi sống, dạng\r\ncây, đoạn thân mang hoa, quả ...
\r\n\r\n6.1.2.1.2
Quan sát phát hiện, thu tất cả mẫu cỏ dại\r\ntại các điểm điều tra theo 5 điểm chéo góc hoặc 5 điểm ngẫu
Mẫu cần được kèm theo lý lịch mẫu gồm bản mô tả mẫu\r\n(hay sổ thực địa) và nhãn mẫu gắn trên các mẫu. Bản mô tả mẫu cần có đủ các\r\nthông tin chủ yếu sau: số hiệu mẫu (ghi tại thực địa), tên mẫu, tên người thu mẫu,\r\nđịa điểm và thời gian thu mẫu, điều kiện tự nhiên nơi thu mẫu, đặc điểm của\r\nloài được thu mẫu (màu sắc thân, hoa, quả; thời gian ra hoa, quả,...). Nhãn mẫu\r\nthể hiện các thông tin gồm: Số\r\nhiệu mẫu, địa điểm và thời gian thu mẫu, người thu mẫu.
\r\n\r\nDùng máy ảnh (4.20) chụp ảnh nơi s
6.1.2.2
6.1.2.2.1
Tại gốc của những cây ký chủ phát hiện\r\nthấy cỏ dại ký sinh: lấy mẫu tại 5 điểm chéo góc trong phạm vi tán cây. Dùng\r\nbay, thuôn (4.17) lấy đất ở lớp đất mặt có độ sâu từ 0 cm đến 20 cm, kích thước bề mặt\r\nmẫu là 15 cm x
Mẫu đất được phơi hoặc sấy khô, sau đó làm tơi đất,\r\nđể lên khay (4.8), chia đều để lấy 1 phần mẫu khối lư
6.1.2.2.2
Tại địa điểm điều tra: lấy mẫu theo 5 điểm\r\nchéo góc hoặc 5 điểm ngẫu nhiên hoàn toàn. Dùng bay, thuôn (4.17) lấy đất ở lớp\r\nđất mặt có độ sâu từ 0 cm đến 20 cm, kích thước bề mặt mẫu là 15 cm
Mẫu đất được phơi hoặc sấy khô, sau đó làm tơi đất,\r\nđể lên khay (4.8), chia đều để lấy 1 phần mẫu khối lượng 200 g, đựng mẫu trong\r\ntúi đựng mẫu. Dùng sàng (4.4), kích thước mắt sàng lớn hơn 1 mm để sàng tách hạt\r\ncỏ ra khỏi đất hoặc có thể hòa mẫu đất vào nước, dùng phễu lọc (4.16) có lót vải\r\nthưa để lọc mẫu thu hạt cỏ dại.
\r\n\r\n6.2 Bảo quản mẫu
\r\n\r\n6.2.1
- Mẫu để giám định bằng các đặc điểm\r\nhình thái: Mỗi mẫu được đặt giữa 4 đến 5 lớp giấy bản (4.14), các mẫu xếp thành\r\ntập dày khoảng 20 cm đến 30 cm, buộc chặt tập mẫu theo kiểu chữ thập kép, cho\r\nvào túi đựng mẫu (4.9), đổ dung dịch cồn nồng độ 60 % (5.5) vào. Với bó mẫu đã\r\nbuộc chặt dày từ 20 cm đến 30 cm cần từ 1 000 ml đến 1 500 ml dung dịch cồn. Buộc\r\nchặt miệng túi sau khi dồn hết không khí trong túi đựng mẫu ra, đặt túi mẫu nằm cố định\r\nmột nơi theo chiều ngang mẫu (không đặt túi theo chiều dọc mẫu vì mẫu dễ bị xô\r\nlệch), sau 1 đến 2 ngày lật lại túi để dung dịch cồn thấm đều, nếu thấy mặt dưới\r\ntúi còn ít dung dịch cồn thì cần bổ sung để bảo đảm các mẫu sẽ ngấm đều dung dịch\r\ncồn. Phương pháp này có thể bảo quản mẫu được từ 2 đến 6 tháng.
\r\n\r\n- Mẫu để phân tích DNA cần phải được bảo quản ngay\r\ntrong túi chứa silicagel (5.10), sau đó được mang về bảo quản trong tủ lạnh\r\nsâu (- 20 °C) (4.21) cho tới khi tiến hành làm thí nghiệm phân tích DNA.
\r\n\r\n6.2.2
Có thể bảo quản theo 1 trong các phương\r\npháp sau:
\r\n\r\n- Bảo quản mẫu ngâm: xem 7.1.1
\r\n\r\n- Bảo quản mẫu khô: xem 7.1.2
\r\n\r\n\r\n\r\n7.1 Làm tiêu bản
\r\n\r\n7.1.1
Cỏ dại (bao gồm toàn bộ cây hoặc các bộ\r\nphận của cây như: rễ, thân, hoa, quả và hạt) được làm tiêu bản ngâm theo phương\r\npháp sau: Rửa sạch mẫu cỏ dại thu được đem ngâm trong dung dịch đồng sunfat (CuS
7.1.2
Cỏ dại (bao gồm toàn bộ cây hoặc các bộ\r\nphận của cây như: thân, hoa, quả và hạt) được làm mẫu tiêu bản khô theo phương\r\npháp sau:
\r\n\r\n- Ép mẫu: M
+ Ép mẫu bằng giấy bản: Mỗi mẫu được ép\r\nkhô bằng cách đặt giữa 4 đến 5 lớp giấy bản (4.14), lần lượt như vậy cho đến\r\nkhi tập mẫu dầy 25 cm đến 30 cm thì để toàn bộ tập mẫu trong khung gỗ ép mẫu\r\n(4.15) và buộc nén chặt lại.
\r\n\r\n+ Ép mẫu bằng bìa các tông cứng: xếp mỗi\r\nmẫu trong 4 đến 5 lớp giấy bản và để vào giữa 2 tấm bìa các tông cứng (4.14), lần\r\nlượt làm như vậy cho đến khi tập mẫu dầy 25 cm đến 30 cm thi để toàn bộ tập mẫu\r\ntrong khung gỗ ép mẫu và buộc nén chặt lại.
\r\n\r\n+ Ép sấy mẫu có tôn sóng (4.7): Tôn sóng\r\nmỏng, nhẹ, khi chèn trong tập mẫu có tác dụng hấp nhiệt, làm tăng nhiệt của giấy\r\nbản và bìa các tông, sẽ làm mẫu khô nhanh hơn. Nếu ép mẫu bằng giấy bản thì cứ\r\n3 đến 4 mẫu cho 1 tấm tôn sóng, nếu ép mẫu bằng bìa các tông cứng thì cứ 5 đến\r\n8 mẫu chèn 1 tấm tôn sóng. Tôn sóng phải ở giữa 2 tập giấy bản hay 2 tẩm bìa\r\ncác tông cứng, không để mẫu ép trực tiếp vào tôn sóng, mẫu sẽ bị cong hay bị\r\nquá nóng do tiếp xúc trực tiếp với tôn sóng. Buộc nén chặt cả tập mẫu trong\r\nkhung gỗ ép mẫu theo kiểu chữ thập kép để ép phẳng mẫu rồi sấy khô.
\r\n\r\n- Phơi, sấy mẫu: Phơi ngoài trời hoặc sấy\r\nkhô trong tủ sấy (4.3) nhưng tránh sấy ở nhiệt độ quá cao; nhiệt độ thích hợp từ\r\n45 °C
- Mẫu là quả và hạt: Mẫu quả và hạt được phơi ngoài\r\ntrời hoặc sấy khô trong tủ sấy (4.3), nhiệt độ thích hợp từ 45 °
- Khâu mẫu đã phơi, sấy khô vào bìa cứng.\r\nQuả và hạt cho vào túi giấy không axit (4.12) đính bên cạnh
\r\n\r\n7.2 Giám định
\r\n\r\n7.2.1
- Đối với mẫu cỏ dại là mẫu tươi (mẫu\r\nthu hái về giám định ngay không để khô): Giám định bằng phương pháp quan sát\r\ncác đặc điểm hình thái, đo kích thước, vẽ, chụp ảnh dưới kính lúp soi nổ
+ Thân: Hình dạng, màu sắc, đường kính\r\nthân.
\r\n\r\n+ Lá: Hình dạng, màu sắc, gân lá, kích\r\nthước.
\r\n\r\n+ Hoa: Cấu tạo, hình dạng, kích thước, màu\r\nsắc. Hoa được cắt, tách từng bộ phận, để trên lam kính (4.6), nhỏ nước và quan\r\nsát
\r\n\r\n+ Quả: Kích thước, hình dạng, màu sắc của\r\nquả.
\r\n\r\n+ Hạt: Kích thước, hình dạng, màu sắc của\r\nhạt, hình dạng của phôi
\r\n\r\n- Đối với mẫu cỏ dại là mẫu khô: cần\r\nngâm mẫu trong nước ấm, hoặc đun sôi với dung dịch cồn nồng độ 50 % (5.9) trong\r\nkhoảng vài giây cho đến khi mẫu nở hết (nếu là mẫu hoa); và ngâm mẫu trong nước\r\ntừ 1 giờ đến 2 giờ (nếu là mẫu thân, quả, hạt). Sau đó quan sát các đặc điểm hình thái,\r\nđo kích thước, vẽ, chụp ảnh dưới kính lúp soi nổi (4.1) các bộ phận của cây\r\n(tương tự như đối với mẫu cỏ dại là mẫu tươi).
\r\n\r\n- Sau khi phân tích, xác định tên khoa học\r\ncủa loài cỏ dại dựa trên cơ sở khoa học là việc so sánh, đối chiếu với các tài\r\nliệu, khóa định loại.
\r\n\r\n7.2.2
Tùy từng loài cỏ dại cụ thể, có thể áp dụng\r\ncác biện pháp sau để định loại tới loài:
\r\n\r\n- Khuếch đại DNA bằng kỹ thuật PCR
\r\n\r\n- Mã vạch DNA (DNA barcoding).
\r\n\r\n- Giải trình tự DNA (DNA sequencing).
\r\n\r\n\r\n\r\nNội dung phiếu kết quả giám định gồm những\r\nthông tin cơ bản sau:
\r\n\r\n- Thông tin về mẫu giám định.
\r\n\r\n- Tên loài
\r\n\r\n- Phương pháp giám định
\r\n\r\n- Người giám định/cơ quan giám định
\r\n\r\nPhiếu kết quả giám định chi tiết có thể\r\ntham khảo phụ lục A.
\r\n\r\n\r\n\r\n
| \r\n
| \r\n \r\n
| \r\n
| \r\n | \r\n \r\n | \r\n
\r\n\r\n
1. Tên hàng hóa:
\r\n\r\n2. Nước xuất khẩu:
\r\n\r\n3. Xuất xứ:
\r\n\r\n4. Phương tiện vận chuyển:
5. Địa điểm lấy mẫu:
\r\n\r\n6. Ngày lấy mẫu:
\r\n\r\n7. Người lấy mẫu:
\r\n\r\n8. Tình trạng mẫu:
\r\n\r\n9. Ký hiệu mẫu:
\r\n\r\n10. Số mẫu lưu:
\r\n\r\n11. Người giám định:
\r\n\r\n12. Phương pháp giám định: Theo TCVN
13. Kết quả giám định
Tên khoa học
Họ:
\r\n\r\nBộ:
\r\n\r\n\r\n\r\n
| \r\n
| \r\n \r\n
| \r\n
\r\n\r\n
Có thể sử dụng 1 trong 2 loại dung dịch\r\nsau:
\r\n\r\nB.1
| \r\n H2S | \r\n \r\n | \r\n
| \r\n Nước cất (5.7) \r\n | \r\n \r\n | \r\n
| \r\n Na2S | \r\n \r\n | \r\n
Cách pha
\r\n\r\nDùng ống đong (4.18) lấy 1 000 ml nước cất (5.7) đ
Dùng pipet (4.19) lấy 8 ml axit sun
Dùng cân (4.2) cân 50 g natri suntat (Na2S
B.2
| \r\n H2S | \r\n \r\n | \r\n
| \r\n Nước cất (5.7) \r\n | \r\n \r\n | \r\n
| \r\n Na2S | \r\n \r\n | \r\n
Cách pha
\r\n\r\nDùng ống đong (4.18) lấy 2 485 ml nước cất\r\n(5.7) đổ vào lọ ngâm mẫu (4.13);
\r\n\r\nDùng pipet (4.19) lấy 28,4 ml axit sun
Dùng cân (4.2) cân 85 g đồng suníat (CuS
\r\n\r\n
[1] CABI (2019). Crop Protection\r\nCompedlum
\r\n\r\n[2] Đường Hồng Dật (1996). Từ điển bách\r\nkhoa Bảo vệ thực vật, NXB Nông nghiệp.
\r\n\r\n[3] Nguyễn Văn Dưỡng, Trần Hợp (1970). Kỹ\r\nthuật thu hái mẫu vật làm tiêu bản cây cỏ, nhà xuất bản nông thôn.
\r\n\r\n[4] Nguyễn Nghĩa Thìn (2007). Các phương\r\npháp nghiên cứu thực vật, nhà xuất bản Đại học quốc gia Hà Nội.
\r\n\r\n[5] TCVN 1-2:2008, Phần 2: Quy định về\r\ntrình bày và thể hiện nội dung tiêu chuẩn quốc gia..
\r\n\r\n[6] Viện Bảo vệ thực vật (1997). Phương\r\npháp nghiên cứu Bảo vệ thực vật, Tập 1: Phương pháp điều tra cơ bản dịch hại\r\nnông nghiệp và thiên địch của chúng, NXB Nông nghiệp.
\r\n\r\nFile gốc của Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 12372-1:2019 về Quy trình giám định cỏ dại gây hại thực vật – Phần 1: Yêu cầu chung đang được cập nhật.
Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 12372-1:2019 về Quy trình giám định cỏ dại gây hại thực vật – Phần 1: Yêu cầu chung
Tóm tắt
| Cơ quan ban hành | Đã xác định |
| Số hiệu | TCVN12372-1:2019 |
| Loại văn bản | Tiêu chuẩn Việt Nam |
| Người ký | Đã xác định |
| Ngày ban hành | 2019-01-01 |
| Ngày hiệu lực | |
| Lĩnh vực | Nông nghiệp |
| Tình trạng | Còn hiệu lực |