TIÊU\r\nCHUẨN QUỐC GIA

TCVN\r\n10238-2:2013

ISO\r\n2884-2:2003

SƠN VÀ VECNI - XÁC ĐỊNH ĐỘ NHỚT BẰNG NHỚT KẾ QUAY - PHẦN\r\n2: NHỚT KẾ ĐĨA HOẶC BI VẬN HÀNH Ở TỐC ĐỘ QUY ĐỊNH

Paints and\r\nvarnishes - Determination of viscosity using rotary viscometers - Part 2: Disc\r\nor ball viscometer operated at a specified speed

Lời nói đầu

TCVN 10238-2:2013 hoàn toàn\r\ntương đương ISO 2884-2:2003.

TCVN 10238-2:2013\r\ndo Ban kỹ thuật tiêu chuẩn quốc gia TCVN/TC35 Sơn và vecni biên soạn, Tổng\r\ncục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng đề nghị, Bộ Khoa học và Công nghệ công bố.

Bộ tiêu chuẩn TCVN 10238 (ISO 2884) Sơn\r\nvà vecni - Xác định độ nhớt bằng nhớt kế quay, bao gồm các phần sau:

- TCVN 10238-1:2013 (ISO 2884-1:1999) Phần\r\n1: Nhớt kế côn và đĩa vận hành ở tốc độ trượt cao

- TCVN 10238-2:2013 (ISO 2884-2:2003) Phần\r\n2: Nhớt kế đĩa hoặc bi vận hành ở tốc độ quy định.

SƠN VÀ VECNI\r\n- XÁC ĐỊNH ĐỘ NHỚT BẰNG NHỚT KẾ QUAY - PHẦN 2: NHỚT KẾ ĐĨA HOẶC BI VẬN HÀNH Ở TỐC\r\nĐỘ QUY ĐỊNH

Paints and\r\nvarnishes - Determination of viscosity using rotary viscometers - Part 2: Disc\r\nor ball viscometer operated at a specified speed

CẢNH BÁO - Những người\r\nsử dụng tiêu chuẩn này phải có kinh nghiệm làm việc trong phòng thử nghiệm\r\nthông thường. Tiêu chuẩn\r\nnày không đề cập đến tất cả các vấn đề an toàn liên quan khi sử dụng, nếu có.\r\nNgười sử dụng tiêu chuẩn phải có trách nhiệm thiết lập các biện pháp an toàn và\r\nbảo vệ sức khỏe phù hợp với các quy\r\nđịnh pháp lý hiện hành.

1. Phạm vi áp dụng

Tiêu chuẩn\r\nnày quy định quy trình chung để xác định độ nhớt của sơn, véc ni và các sản phẩm\r\nliên quan có độ nhớt đến 34 Pa.s. Tiêu chuẩn này chủ yếu áp dụng trong sản xuất\r\nvà pha loãng.

Tiêu chuẩn này bổ sung:

TCVN 2092 (ISO 2431), Sơn và vécni\r\n- Xác định thời gian chảy bằng phễu chảy;

TCVN 10238-1 (ISO 2884-1), Sơn và\r\nvéc ni - Xác định độ nhớt bằng nhớt kế quay - Phần 1: Nhớt kế côn và đĩa vận\r\nhành ở tốc độ trượt cao.

Đối với các phương pháp đo độ nhớt\r\nchính xác hơn, tham khảo ISO 3219, Plastics -\r\nPolymers/resins in the liquid state or as emulsions\r\nor dispersions\r\n-\r\nDetermination of viscosity using a rotational viscometer with defined shear\r\nrate (Chất dẻo - Polime/nhựa ở trạng thái lỏng hoặc thể nhũ hoặc phân tán - Xác\r\nđịnh độ nhớt sử dụng nhớt kế quay có tốc độ trượt xác định).

Thiết bị được quy định có thể được sử\r\ndụng cả ở phòng thử\r\nnghiệm và môi trường nhà máy nhằm xác định độ nhớt của sản phẩm và để kiểm soát độ nhớt\r\nkhi pha loãng trong quá trình sản xuất.

2. Tài liệu viện dẫn

Các tài liệu viện dẫn sau đây là cần\r\nthiết khi áp dụng tiêu chuẩn này. Đối với các tài liệu viện dẫn ghi năm công bố\r\nthì áp dụng bản được nêu. Đối với các tài liệu viện dẫn không ghi năm công bố\r\nthì áp dụng phiên bản mới nhất, bao gồm\r\ncả các bản sửa đổi, bổ sung (nếu có).

TCVN 2090:2007 (ISO 15528:2000), Sơn,\r\nvecni và nguyên liệu cho sơn và vecni - Lấy mẫu.

TCVN 5669:2007 (ISO 1513:1992)1)\r\nSơn và vecni - Kiểm tra và chuẩn bị mẫu thử.

ISO 3104:1994, Petroleum products -\r\nTransparent and opaque liquids - Determination of kinematic viscosity and\r\ncalculation of dynamic viscosity (Sản phẩm dầu mỏ - Chất lỏng trong\r\nvà đục - Xác định độ nhớt động học và tính độ nhớt động lực)

ISO 3105:1994, Glass capillary\r\nkinematic viscometers - Specifications and\r\noperating instructions (Nhớt kế động học mao dẫn thủy tinh - Quy định kỹ thuật\r\nvà chỉ dẫn vận hành)

3. Thiết bị, dụng cụ

3.1. Nhớt kế quay (xem Hình 1)\r\ncủa một trong những loại được quy định\r\ntrong 3.1.1 và 3.1.2.

3.1.1. Nhớt kế hiển thị số, có khả năng\r\nvận hành ở tốc độ trục\r\nquay 562 r/min ± 2 % và có độ chính xác đến 1 % số đọc toàn dải đo đối với chất\r\nlỏng Newton, trong\r\nkhoảng độ nhớt được đề cập trong 3.2.1 và 3.2.2.

Mô men quay được đo bằng phương pháp\r\nđiện.

3.1.2. Nhớt kế hiển thị\r\nAnalogue,\r\ncó khả năng vận hành ở tốc độ trục\r\nquay 562 r/min ± 2 % và và có độ chính xác đến 1 % số đọc toàn dải đo đối với\r\nchất lỏng Newton, trong khoảng độ nhớt được đề cập trong 3.2.1 và 3.2.2.

Lò xo được sử dụng để cân bằng lực xoắn\r\ndo chất lỏng sinh ra.

Kích thước tính bằng milimet

CHÚ DẪN

Hình 1 - Nhớt\r\nkế quay có trục đo dạng đĩa và bi

3.2. Trục đo (xem Hình 2)\r\ngồm các loại sau:

3.2.1. Trục đo dạng đĩa (loại\r\n1),\r\nsử dụng với độ nhớt đến 1,5 Pa.s (1 500 mPa.s), có tốc độ trượt trung bình khoảng 200 s^-1 với chất lỏng\r\nNewton. Đĩa phải có rãnh cắt nhau được thiết kế để tạo ra lực khuấy nhẹ. Kích\r\nthước được nêu trong Hình 2.

3.2.2. Trục đo bi (loại 2 và\r\n3),\r\nsử dụng với độ nhớt đến 6,5 Pa.s (loại 2)\r\nvà 34 Pa.s (loại 3), có tốc độ trượt trung bình tương ứng khoảng 44 s^-1 và 200 s^-1 với chất lỏng\r\nNewton. Kích thước được nêu trong Hình 2.

Kích thước\r\ntính bằng milimet

CHÚ DẪN

1 trục đo dạng đĩa (loại 1)

2 trục đo dạng bi (loại 2 và 3)

Hình 2 - Trục\r\nđo dạng đĩa và bi

3.3. Bình chứa, gồm một bình chứa sơn trụ\r\ntròn, như được minh họa trong Hình 3, có sức chứa 250 ml, đường kính trong danh\r\nnghĩa 74 mm, cao 74 mm và đường kính miệng bình chứa để đổ đầy là 61 mm. Nếu sử\r\ndụng bình chứa khác, nhớt kế phải được hiệu chuẩn tương ứng (xem Điều 5).

CHÚ THÍCH: Kích cỡ bình chứa khác\r\nnhau có thể khiến số đọc độ nhớt\r\nkhác nhau. Vì vậy, người sử\r\ndụng nên sử dụng cùng một cỡ bình chứa khi so sánh các mẫu.

Kích thước tính bằng\r\nmilimet

Hình 3 - Bình chứa

3.4. Thiết bị kiểm soát\r\nnhiệt độ,\r\ncó khả năng duy trì bình chứa và chất lỏng\r\ntại (23,0 ± 0,3) °C.

3.5. Nhiệt kế hiệu chuẩn, chính xác đến\r\n0,3 °C và được chia\r\nđộ trong khoảng 0,2 °C hoặc nhỏ\r\nhơn.

3.6. Chất lỏng hiệu chuẩn: dầu khoáng tinh chế tiêu chuẩn có các đặc tính Newton.\r\nĐộ nhớt phải trong khoảng ± 2 % giá trị công bố. Độ nhớt của chất lỏng tiêu chuẩn\r\nphải được xác định bởi phòng thử nghiệm tiêu chuẩn sử dụng phương pháp tuyệt đối\r\ntheo một trong những phương pháp được quy định trong ISO 3104 hoặc ISO 3105.

4. Lấy mẫu

Lấy một mẫu đại diện của sản phẩm được\r\nthử theo quy định trong TCVN 2090 (ISO 15528). Kiểm tra và chuẩn bị mẫu thử\r\ntheo quy định trong TCVN 5669 (ISO 1513). Nếu cần thiết, dùng sàng có cỡ lưới\r\ndanh nghĩa 125 mm lọc mẫu vào\r\nbình chứa sạch (3.3).

Dung tích mẫu phải đủ để đổ vào bình chứa 250 ml đến cách miệng bình 15 mm.

5. Kiểm tra thiết bị

Thiết bị phải được kiểm tra thường\r\nxuyên theo khuyến nghị của nhà sản xuất và từ kinh nghiệm thu được trong quá\r\ntrình sử dụng thiết bị (nghĩa là so sánh các kết quả với các kết quả kiểm tra\r\ntrước đó, sau đó thiết lập tần suất kiểm tra cần thiết).

Thiết bị phải được kiểm tra tại (23,0\r\n± 0,3) °C hoặc tại mức\r\nnhiệt độ khác theo thỏa thuận giữa\r\ncác bên liên quan, với ba chất lỏng hiệu chuẩn (3.6) được chọn để bao trùm toàn\r\nbộ dải đo của thiết bị.

Đổ một trong những chất lỏng hiệu chuẩn\r\nvào bình chứa 250 ml, duy trì tại (23,0 ± 0,3) °C (hoặc nhiệt độ theo thỏa thuận giữa các bên\r\nliên quan), đổ cách miệng bình 20 mm. Đặt bình chứa đã được đổ chất lỏng hiệu\r\nchuẩn dưới nhớt kế và đặt ở vị trí dưới tâm trục đo. Hạ thấp dần trục đo xuống chất\r\nlỏng cho đến khi chạm đúng đến mức bề mặt bên trong của đáy bình chứa (xem Hình\r\n1). Sau đó bổ sung chất lỏng cho đến khi\r\nchạm mức vạch trên thân trục đo. Trong quá trình thực hiện, đảm bảo không có bọt\r\nkhí trong chất lỏng, đặc biệt chú ý đến bề mặt quay và thành bình chứa. Nếu có\r\nbọt khí, có thể loại bỏ bọt khí bằng cách sử dụng que thăm sạch, đầu nhọn.

Để yên trong thời gian đủ để đảm bảo\r\ncân bằng nhiệt giữa chất lỏng, bình chứa và trục đo. Để giúp đạt được trạng\r\nthái cân bằng nhiệt, chú ý cẩn thận trong\r\nkhi nâng hoặc hạ trục đo, nếu cần thiết. Khi đạt được trạng thái cân bằng, bỏ\r\nnhiệt kế (3.5) ra.

Khi trục đo đang ở vị trí vận\r\nhành (xem Hình 1) và quay tại 562 r/min ± 2 %, lấy số đọc từ hiển thị độ nhớt.\r\nSo sánh số đọc với độ nhớt đã được chứng nhận của\r\nchất lỏng tại cùng một nhiệt độ.

Lặp lại đối với từng chất lỏng hiệu\r\nchuẩn, làm sạch trục đo ngay sau mỗi lần chạy bằng dung môi phù hợp.

Các số đọc nhận được không được chênh\r\nlệch quá ± 5 % so với giá trị độ nhớt đã được chứng nhận. Trong trường hợp có số\r\nđọc bất kỳ nằm ngoài giới hạn, thiết bị phải được kiểm tra và hiệu chuẩn lại bởi kỹ\r\nthuật viên có tay nghề thành thạo hoặc chuyển trả nhà sản xuất để điều chỉnh.

6. Cách tiến hành

Phép xác định phải được tiến hành tại\r\n(23,0 ± 0,5) °C trừ khi có\r\nthỏa thuận khác giữa các bên liên quan.

Trước khi sử dụng, đảm bảo thiết bị được\r\nlàm sạch toàn bộ và không bị bám bẩn. Đổ mẫu thử vào bình chứa 250 ml có cùng cỡ\r\nnhư được sử dụng để hiệu chuẩn, đổ cách\r\nmiệng 20 mm. Tiến hành như trong Điều 5.

Ngay sau khi lấy số đọc, nâng trục đo\r\nvà kiểm tra nhiệt độ mẫu. Nếu nhiệt độ không nằm trong dãy (23,0 ±\r\n0,5) °C (hoặc nhiệt\r\nđộ theo thỏa thuận giữa các bên liên quan), lặp lại phép xác định với nhiệt\r\nđộ đúng.

Nếu mẫu phải được làm loãng đến một độ\r\nnhớt quy định, bổ sung một lượng nhỏ chất\r\npha loãng, tại cùng nhiệt độ như mẫu, cho đến khi đạt được giá trị mong đợi. Chờ\r\nđủ thời gian\r\ncho dung dịch pha trộn hoàn toàn trước khi lấy số đọc.

Sau khi lấy số đọc độ nhớt, để yên mẫu\r\ntrong khoảng 5 min trước khi lặp lại phép xác định để xác nhận số đọc.

Đối với một số mẫu, số đọc ban đầu có\r\nthể không ổn định mà có thể giảm hoặc\r\ntăng nhẹ so với giá trị ổn định. Điều này có thể chỉ ra rằng vật liệu\r\nbiểu thị tính xúc biến, trong trường hợp này cả giá trị ban đầu\r\nvà cuối cùng phải được ghi lại. Tuy nhiên, số đọc ban đầu sẽ phụ thuộc vào quá trình\r\nlưu biến của mẫu.

CHÚ THÍCH: Sơn xúc biến\r\ncó thể được khuấy ban đầu tại tốc độ nhất định trong thời gian quy định trước khi lấy số đọc.

7. Làm sạch thiết bị

Làm sạch trục đo ngay sau mỗi lần xác\r\nđịnh bằng dung môi thích hợp. Quy trình được sử dụng phải phù hợp với hướng dẫn\r\ncủa nhà sản xuất. Chú ý không sử dụng\r\nlực quá mạnh do có thể làm thay đổi tính đồng tâm của trục đo.

Đảm bảo rằng tất cả dấu vết của vật liệu\r\nthử được loại bỏ hoàn toàn khỏi thiết bị.

Không bao giờ được sử dụng dụng cụ làm\r\nsạch bằng kim loại.

8. Biểu thị kết quả

Biểu thị độ nhớt tính bằng pascal.giây (Pa.s).

CHÚ THÍCH: 1 Pa.s = 10\r\npoise

9. Độ chụm

Không có dữ liệu về độ chụm. Dữ liệu độ\r\nchụm sẽ được bổ sung vào tiêu chuẩn này khi đã được xác định.

10. Báo cáo thử nghiệm

Báo cáo thử nghiệm phải bao gồm ít nhất\r\ncác thông tin sau:

a) tất cả các chi tiết cần thiết để nhận\r\ndạng hoàn toàn sản phẩm được thử nghiệm;

b) viện dẫn tiêu chuẩn này;

c) loại thiết bị được sử dụng, bao gồm\r\nnhà sản xuất, kiểu mẫu và loại trục;

d) ngày gần nhất thiết bị được\r\nhiệu chuẩn;

e) kích cỡ của bình chứa, nếu khác với\r\nkích cỡ được xác định trong 3.3;

f) nhiệt độ thực hiện phép xác định, nếu\r\nkhác với nhiệt độ được quy định trong Điều 6;

g) nhiệt độ thực hiện hiệu chuẩn, nếu\r\nkhác với nhiệt độ được quy định trong Điều 5;

h) kết quả thử nghiệm, biểu thị bằng pascal.giây (Pa.s);

i) loại nhiệt kế được sử dụng và ngày hiệu\r\nchuẩn gần nhất;

j) bất kỳ sai khác nào trong quy trình\r\nđược mô tả;

k) chi tiết của bất kỳ điểm xác định\r\nnào mà cần phải có sự thỏa thuận giữa các bên liên quan;

I) bất kỳ đặc tính xúc biến nào được\r\nghi nhận;

m) ngày thử nghiệm;

n) Xác nhận của người thực hiện thử nghiệm và cơ sở thử nghiệm.

THƯ MỤC TÀI\r\nLIỆU THAM KHẢO

[1] MONK, C.J.H.: A rotary\r\nviscometer for thinning paint samples, JOCCA, 1958, pp. 599-606.

MỤC LỤC

Lời nói đầu

1. Phạm vi áp dụng

2. Tài liệu viện dẫn

3. Thiết bị, dụng cụ

4. Lấy mẫu

5. Kiểm tra thiết bị

6. Cách tiến hành

7. Làm sạch thiết bị

8. Biểu thị kết quả

9. Độ chụm

10. Báo cáo thử nghiệm

Thư mục tài liệu tham\r\nkhảo