Lời nói đầu
\r\n\r\nTCVN 5530:2010
TCVN 5530:2010
TCVN 5530:2010
\r\n\r\n
Tiêu chuẩn này quy định cách gọi tên\r\ntiếng Việt cho các nguyên tố hóa học và các hợp chất hóa học.
\r\n\r\n\r\n\r\nCác tài liệu viện dẫn sau đây là cần\r\nthiết khi áp dụng tiêu chuẩn này. Đối với các tài liệu viện dẫn ghi năm công bố\r\nthì áp dụng bản được nêu. Đối với các tài liệu viện dẫn không ghi năm công bố\r\nthì áp dụng phiên bản mới nhất, bao gồm cả các bản sửa đổi, bổ sung (nếu có).
\r\n\r\nTCVN 5529:2010, Thuật ngữ hóa học -\r\nNguyên tắc cơ bản.
\r\n\r\n3. Nguyên tố hóa học\r\ntrong bảng Hệ thống tuần hoàn
\r\n\r\n3.1. Nguyên tắc chung
\r\n\r\nĐể đặt tên tiếng Việt cho các nguyên tố\r\nhóa học, cần tuân thủ các nguyên tắc nêu trong TCVN 5529:2010 vả các nguyên tắc\r\ncụ thể sau.
\r\n\r\n3.2. Nguyên tắc cụ thể
\r\n\r\n3.2.1. Đối với các nguyên tố đã có tên\r\nViệt hoặc Hán-Việt
\r\n\r\nGiữ nguyên cách gọi đối với các nguyên\r\ntố đã có tên Việt hoặc Hán-Việt đang được sử dụng rộng rãi. Như các nguyên tố bạc\r\n(Ag), vàng (Au), nhôm (AI), đồng (Cu), sắt (Fe), thủy ngân (Hg), chì (Pb), thiếc\r\n(Sn), lưu huỳnh (S), kẽm (Zn). Tuy nhiên, để có sự liên hệ với nguồn gốc của ký\r\nhiệu nguyên tố và
VÍ DỤ: bạc (Argentum).
\r\n\r\n3.2.2. Tên các nguyên tố không phiên\r\nchuyển mà chỉ rút gọn phần đuôi
\r\n\r\nTên nguyên tố liên quan đến tên người\r\nvà tên địa đanh sẽ không phiên chuyển mà chỉ bỏ đuôi-um.
\r\n\r\nVÍ DỤ:
Dubnium - Dubni.
\r\n\r\nNhư vậy, tên các nguyên tố hóa học\r\n(theo thứ tự ABC), ký hiệu và nguyên tử được nêu trong Bảng 1. Tên Latin của một\r\nsố nguyên tố được viết trong ngoặc đơn. Tên của các ion và nhóm (theo thứ tự\r\nABC) tham khảo trong Bảng A.1 Phụ lục A.
\r\n\r\n| \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Actini \r\n | \r\n \r\n Ac \r\n | \r\n \r\n 89 \r\n | \r\n \r\n Chì (Plumbum) \r\n | \r\n \r\n Pb \r\n | \r\n \r\n 82 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Americi \r\n | \r\n \r\n Am \r\n | \r\n \r\n 95 \r\n | \r\n \r\n Chlor \r\n | \r\n \r\n Cl \r\n | \r\n \r\n 17 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Antimon \r\n | \r\n \r\n Sb \r\n | \r\n \r\n 51 \r\n | \r\n \r\n Cobalt \r\n | \r\n \r\n Co \r\n | \r\n \r\n 27 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Argon \r\n | \r\n \r\n Ar \r\n | \r\n \r\n 18 \r\n | \r\n \r\n Copernici \r\n | \r\n \r\n Cp \r\n | \r\n \r\n 112 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Arsenic \r\n | \r\n \r\n As \r\n | \r\n \r\n 33 \r\n | \r\n \r\n Chromi \r\n | \r\n \r\n Cr \r\n | \r\n \r\n 24 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Astatin \r\n | \r\n \r\n At \r\n | \r\n \r\n 85 \r\n | \r\n \r\n Curium \r\n | \r\n \r\n Cm \r\n | \r\n \r\n 96 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Bạc (Argentum) \r\n | \r\n \r\n Ag \r\n | \r\n \r\n 47 \r\n | \r\n \r\n Darmstardi \r\n | \r\n \r\n Ds \r\n | \r\n \r\n 110 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Bari \r\n | \r\n \r\n Bs \r\n | \r\n \r\n 56 \r\n | \r\n \r\n Dubni \r\n | \r\n \r\n Db \r\n | \r\n \r\n 105 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Berkeli \r\n | \r\n \r\n Bk \r\n | \r\n \r\n 97 \r\n | \r\n \r\n Dysprosi \r\n | \r\n \r\n Dy \r\n | \r\n \r\n 66 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Beryli \r\n | \r\n \r\n Be \r\n | \r\n \r\n 4 \r\n | \r\n \r\n Đồng (Cuprum) \r\n | \r\n \r\n Cu \r\n | \r\n \r\n 29 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Bismuth \r\n | \r\n \r\n Bi \r\n | \r\n \r\n 83 \r\n | \r\n \r\n Einsteni \r\n | \r\n \r\n Es \r\n | \r\n \r\n 99 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Bohri \r\n | \r\n \r\n Bh \r\n | \r\n \r\n 107 \r\n | \r\n \r\n Erbi \r\n | \r\n \r\n Er \r\n | \r\n \r\n 68 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Bor \r\n | \r\n \r\n B \r\n | \r\n \r\n 5 \r\n | \r\n \r\n Europi \r\n | \r\n \r\n Eu \r\n | \r\n \r\n 63 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Brom \r\n | \r\n \r\n Br \r\n | \r\n \r\n 35 \r\n | \r\n \r\n Fermi \r\n | \r\n \r\n Fm \r\n | \r\n \r\n 100 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Cadmi \r\n | \r\n \r\n Cd \r\n | \r\n \r\n 48 \r\n | \r\n \r\n Fluor \r\n | \r\n \r\n F \r\n | \r\n \r\n 9 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Caesi \r\n | \r\n \r\n Cs \r\n | \r\n \r\n 55 \r\n | \r\n \r\n Franci \r\n | \r\n \r\n Fr \r\n | \r\n \r\n 87 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Californi \r\n | \r\n \r\n Cf \r\n | \r\n \r\n 98 \r\n | \r\n \r\n Gadolini \r\n | \r\n \r\n Gd \r\n | \r\n \r\n 64 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Calci \r\n | \r\n \r\n Ca \r\n | \r\n \r\n 20 \r\n | \r\n \r\n Gali \r\n | \r\n \r\n Ga \r\n | \r\n \r\n 31 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Carbon \r\n | \r\n \r\n C \r\n | \r\n \r\n 6 \r\n | \r\n \r\n Germani \r\n | \r\n \r\n Ge \r\n | \r\n \r\n 32 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Ceri \r\n | \r\n \r\n Ce \r\n | \r\n \r\n 58 \r\n | \r\n \r\n Hafni \r\n | \r\n \r\n Hf \r\n | \r\n \r\n 72 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Hassi \r\n | \r\n \r\n Hs \r\n | \r\n \r\n 108 \r\n | \r\n \r\n Niobi \r\n | \r\n \r\n Nb \r\n | \r\n \r\n 41 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Heli \r\n | \r\n \r\n He \r\n | \r\n \r\n 2 \r\n | \r\n \r\n Nitơ (Nitrogen) \r\n | \r\n \r\n N \r\n | \r\n \r\n 7 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Holmi \r\n | \r\n \r\n Ho \r\n | \r\n \r\n 67 \r\n | \r\n \r\n Nobeli \r\n | \r\n \r\n No \r\n | \r\n \r\n 102 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Hydro (Hydrogen) \r\n | \r\n \r\n H \r\n | \r\n \r\n 1 \r\n | \r\n \r\n Osmi \r\n | \r\n \r\n Os \r\n | \r\n \r\n 76 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Indi \r\n | \r\n \r\n In \r\n | \r\n \r\n 49 \r\n | \r\n \r\n Oxy (Oxygen) \r\n | \r\n \r\n O \r\n | \r\n \r\n 8 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n lod \r\n | \r\n \r\n I \r\n | \r\n \r\n 53 \r\n | \r\n \r\n Paladi \r\n | \r\n \r\n Pd \r\n | \r\n \r\n 46 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Iridi \r\n | \r\n \r\n Ir \r\n | \r\n \r\n 77 \r\n | \r\n \r\n Phosphor \r\n | \r\n \r\n P \r\n | \r\n \r\n 15 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Kali \r\n | \r\n \r\n K \r\n | \r\n \r\n 19 \r\n | \r\n \r\n Platin \r\n | \r\n \r\n Pt \r\n | \r\n \r\n 78 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Kẽm (Zincum) \r\n | \r\n \r\n Zn \r\n | \r\n \r\n 30 \r\n | \r\n \r\n Plutoni \r\n | \r\n \r\n Pu \r\n | \r\n \r\n 94 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Krypton \r\n | \r\n \r\n Kr \r\n | \r\n \r\n 36 \r\n | \r\n \r\n Poloni \r\n | \r\n \r\n Po \r\n | \r\n \r\n 84 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Lanthan \r\n | \r\n \r\n La \r\n | \r\n \r\n 57 \r\n | \r\n \r\n Praseodymi \r\n | \r\n \r\n Pr \r\n | \r\n \r\n 59 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Lawrenci \r\n | \r\n \r\n Lr \r\n | \r\n \r\n 103 \r\n | \r\n \r\n Promethi \r\n | \r\n \r\n Pm \r\n | \r\n \r\n 61 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Lithi \r\n | \r\n \r\n Li \r\n | \r\n \r\n 3 \r\n | \r\n \r\n Protactini \r\n | \r\n \r\n Pa \r\n | \r\n \r\n 91 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Luteti \r\n | \r\n \r\n Lu \r\n | \r\n \r\n 71 \r\n | \r\n \r\n Radi \r\n | \r\n \r\n Ra \r\n | \r\n \r\n 88 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Lưu huỳnh (Sul | \r\n \r\n S \r\n | \r\n \r\n 16 \r\n | \r\n \r\n Radon \r\n | \r\n \r\n Rn \r\n | \r\n \r\n 86 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Magnesi \r\n | \r\n \r\n Mg \r\n | \r\n \r\n 12 \r\n | \r\n \r\n Rheni \r\n | \r\n \r\n Re \r\n | \r\n \r\n 75 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Mangan \r\n | \r\n \r\n Mn \r\n | \r\n \r\n 25 \r\n | \r\n \r\n Rhodi \r\n | \r\n \r\n Rh \r\n | \r\n \r\n 45 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Meitneri \r\n | \r\n \r\n Mt \r\n | \r\n \r\n 109 \r\n | \r\n \r\n Roentgeni \r\n | \r\n \r\n Rg \r\n | \r\n \r\n 111 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Mendelevi \r\n | \r\n \r\n Md \r\n | \r\n \r\n 101 \r\n | \r\n \r\n Rubidi \r\n | \r\n \r\n Rb \r\n | \r\n \r\n 37 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Molypden \r\n | \r\n \r\n Mo \r\n | \r\n \r\n 42 \r\n | \r\n \r\n Rutheni \r\n | \r\n \r\n Ru \r\n | \r\n \r\n 44 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Natri \r\n | \r\n \r\n Na \r\n | \r\n \r\n 11 \r\n | \r\n \r\n Rutherfordi \r\n | \r\n \r\n Rf \r\n | \r\n \r\n 104 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Neodymi \r\n | \r\n \r\n Nd \r\n | \r\n \r\n 60 \r\n | \r\n \r\n Samari \r\n | \r\n \r\n Sm \r\n | \r\n \r\n 62 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Neon \r\n | \r\n \r\n Ne \r\n | \r\n \r\n 10 \r\n | \r\n \r\n Sắt (Ferrum) \r\n | \r\n \r\n Fe \r\n | \r\n \r\n 26 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Neptuni \r\n | \r\n \r\n Np \r\n | \r\n \r\n 93 \r\n | \r\n \r\n Scandi \r\n | \r\n \r\n Sc \r\n | \r\n \r\n 21 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Nhôm (Aluminium) \r\n | \r\n \r\n AI \r\n | \r\n \r\n 13 \r\n | \r\n \r\n Seaborgi \r\n | \r\n \r\n Sg \r\n | \r\n \r\n 106 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Nickel \r\n | \r\n \r\n Ni \r\n | \r\n \r\n 28 \r\n | \r\n \r\n Seleni \r\n | \r\n \r\n Se \r\n | \r\n \r\n 34 \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n Seleni \r\n | \r\n \r\n Se \r\n | \r\n \r\n 34 \r\n | \r\n \r\n Thulium \r\n | \r\n \r\n Tm \r\n | \r\n \r\n 69 \r\n | \r\n |
| \r\n Silic \r\n | \r\n \r\n Si \r\n | \r\n \r\n 14 \r\n | \r\n \r\n Titani \r\n | \r\n \r\n Ti \r\n | \r\n \r\n 22 \r\n | \r\n |
| \r\n Stronti \r\n | \r\n \r\n Sr \r\n | \r\n \r\n 38 \r\n | \r\n \r\n Urani \r\n | \r\n \r\n u \r\n | \r\n \r\n 92 \r\n | \r\n |
| \r\n Tantal \r\n | \r\n \r\n Ta \r\n | \r\n \r\n 73 \r\n | \r\n \r\n Vanadi \r\n | \r\n \r\n V \r\n | \r\n \r\n 23 \r\n | \r\n |
| \r\n Techneti \r\n | \r\n \r\n Tc \r\n | \r\n \r\n 43 \r\n | \r\n \r\n Vàng (Aurum) \r\n | \r\n \r\n Au \r\n | \r\n \r\n 79 \r\n | \r\n |
| \r\n Teluri \r\n | \r\n \r\n Te \r\n | \r\n \r\n 52 \r\n | \r\n \r\n Wolfram (Tungsten) \r\n | \r\n \r\n w \r\n | \r\n \r\n 74 \r\n | \r\n |
| \r\n Terbi \r\n | \r\n \r\n Tb \r\n | \r\n \r\n 65 \r\n | \r\n \r\n Xenon \r\n | \r\n \r\n Xe \r\n | \r\n \r\n 54 \r\n | \r\n |
| \r\n Thali \r\n | \r\n \r\n TI \r\n | \r\n \r\n 81 \r\n | \r\n \r\n Yterbi \r\n | \r\n \r\n Yb \r\n | \r\n \r\n 70 \r\n | \r\n |
| \r\n Thiếc (Stanum) \r\n | \r\n \r\n Sn \r\n | \r\n \r\n 50 \r\n | \r\n \r\n Ytri \r\n | \r\n \r\n Y \r\n | \r\n \r\n 39 \r\n | \r\n |
| \r\n Thủy ngân (Hydrargyrum) \r\n | \r\n \r\n Hg \r\n | \r\n \r\n 80 \r\n | \r\n \r\n Zirconi \r\n | \r\n \r\n Zr \r\n | \r\n \r\n 40 \r\n | \r\n |
Có ba kiểu gọi tên các hợp chất hóa học:
\r\n\r\n- Kiểu lưỡng nguyên (binary-type nomenclature)
- Kiểu phối trí (coordination-type\r\nnomenclature)
\r\n\r\n- Kiểu thay thế (substitutive-type\r\nnomenclature).
\r\n\r\n4.2.1. Các hợp chất vô cơ thông thường
\r\n\r\n4.2.1.1. Nguyên tắc
\r\n\r\nĐể gọi tên các hợp chất vô cơ, chủ yếu\r\nsử dụng danh pháp kiểu lưỡng nguyên (thành phần của hợp chất gồm hai hợp phần:\r\nhợp phần âm điện và hợp phần dương điện). Do danh pháp kiểu lưỡng nguyên không\r\ncho biết đầy đủ các thông tin về cấu trúc, cho nên, trong một số trường hợp người\r\nta phải vận dụng danh pháp phối trí hoặc danh pháp thay thế (trong đó nguyên t
4.2.1.2. Công thức
\r\n\r\nHợp chất được hợp thành bởi các hợp phần\r\nâm và dương cùng với các tiền tố chỉ độ bội (multiplicative prefix) (gọi tắt là\r\ntiền tố). Hợp phần dương viết trước, hợp phần âm viết sau và được phân cách\r\nnhau bằng khoảng trống. Các tiền tố có thể không cần viết nếu không có nó vẫn\r\ncó thể hiểu được.
\r\n\r\n4.2.1.3. Cách gọi tên
\r\n\r\nTrong hợp chất, tên của hợp phần dương\r\nchỉ là tên của nguyên tố, tên của hợp phần âm đơn tố thì kết thúc bằng hậu tố ide,\r\ncòn tên của hợp phần âm dị tố nói chung có hậu tố at. Các hợp phần\r\ndương và âm đều có thể là những nhóm và số lượng hợp phần cũng có thể lớn hơn một.\r\nNếu có nhiều hợp phần thì tên các hợp phần được viết theo trật tự ABC của ký tự\r\nđầu của tên các hợp phần hoặc của ký tự thứ hai của tên các hợp phần nếu ký tự\r\nđầu giống nhau.
\r\n\r\nCHÚ THÍCH: Trong danh pháp hóa học Việt\r\nNam, do chúng ta dùng tên Latin và tên Việt (và Hán-Việt) đối với một số nguyên\r\ntố mà IUPAC dùng tên tiếng Anh, cho nên trật tự các từ tố trong một số trường hợp\r\nkhông giống như trong danh pháp IUPAC.
\r\n\r\nVị trí của hydro luôn luôn nằm sau\r\ncùng trong số các họp phần dương, có thể có khoảng trống phân cách với hợp phần\r\nâm nếu không chắc chắn nó có liên kết với anion hay không. Tên các hợp chất kép\r\n(addition compound) được viết sau tên hợp chất chính phân cách bởi gạch ngang\r\ndài và tiếp đó là tỷ lệ của chúng trong ngoặc đơn. Cách viết tên các phân tử nước\r\nkết tinh cũng như vậy. Dưới đây là một số ví dụ.
\r\n\r\nVÍ DỤ:
\r\n\r\n| \r\n KCI \r\n | \r\n \r\n kali chloride \r\n | \r\n
| \r\n O2 | \r\n \r\n dioxy hexa | \r\n
| \r\n KMgCI3 \r\n | \r\n \r\n kali magnesi chloride, tên IUPAC là\r\n magnesium potassium chloride \r\n | \r\n
| \r\n NaNH4H | \r\n \r\n amoni natri hydro phosphat \r\n | \r\n
| \r\n Cs3Fe(C2 | \r\n \r\n tricaesi sắt tris(oxalat) \r\n | \r\n
| \r\n AIK(S | \r\n \r\n nhôm kali bis(sulfat)-nước(1/12),\r\n tên IUPAC là aluminium potassium bis(sulfat)-water( 1/12) \r\n | \r\n
| \r\n BBrF2 \r\n | \r\n \r\n bor bromide di | \r\n
| \r\n Na2F(HC | \r\n \r\n dinatri | \r\n
Có những cách khác nhau để thể hiện\r\ntên các nhóm âm điện đa nguyên tử. Các nhóm như vậy có các nguyên t
VÍ DỤ: ![](\"00908950_files/image001.gif\"){kind=small}
dioxide\r\nhoặc dioxide(2-). Nhưng tên thông thường là peroxide vẫn dùng được.
Một số tên truyền thống (thường không\r\nkết thúc bằng hậu tố -at) có thể vẫn được sử dụng, mặc dầu tên hệ\r\nthống vẫn chuẩn xác hơn.
\r\n\r\nVÍ DỤ:
\r\n\r\n| \r\n
| \r\n \r\n trioxosulfat(2-) chuẩn xác hơn tên\r\n sulf | \r\n
| \r\n
| \r\n \r\n dioxonitrat(1 | \r\n
![](\"00908950_files/image002.gif\"){kind=small}
![](\"00908950_files/image003.gif\"){kind=small}
Vì vậy, tên hệ thống của các oxoacid\r\nđược viết như sau:
\r\n\r\n| \r\n H3BO3 \r\n | \r\n \r\n trihydro trioxoborat \r\n | \r\n
| \r\n H2CO | \r\n \r\n dihydro trioxocarbonat \r\n | \r\n
| \r\n HNO | \r\n \r\n hydro trioxonitrat \r\n | \r\n
| \r\n HNO2 \r\n | \r\n \r\n hydro dioxonitrat \r\n | \r\n
| \r\n H3PO4 \r\n | \r\n \r\n trihydro tetraoxophosphat (V) \r\n | \r\n
| \r\n H2S2O4 \r\n | \r\n \r\n dihydro tetraoxodisul | \r\n
Trạng thái oxy hóa của ion được biểu\r\nthị bằng số La Mã (trong ngoặc đơn), còn điện tích biểu thị bằng số Arập cùng với\r\ndấu điện tích (cũng nằm trong ngoặc đơn).
\r\n\r\n| \r\n VÍ DỤ: \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n
| \r\n \r\n uranyl(VI) hoặc dioxourani(2+) \r\n | \r\n
| \r\n Na | \r\n \r\n natride( | \r\n
| \r\n Fe | \r\n \r\n ferum(ll) diferum(lll) tetraoxide \r\n | \r\n
| \r\n SF | \r\n \r\n lưu huỳnh(VI) | \r\n
![](\"00908950_files/image004.gif\"){kind=small}
Cation có thể được hình thành bằng\r\ncách thêm một hydron vào một hydride nhị tố. Trong những trường hợp\r\nnày nên dùng danh pháp thay thế (xem dưới đây); hậu tố -ium\r\n(phiên chuyển theo quy tắc bỏ um, chỉ còn lại -i) được thêm vào\r\ntên của hydride gốc, ví dụ: H3S+ (sulfani),\r\nPH4+ (phosphani), SiH5+\r\n(silani).
\r\n\r\nHậu tố -onium (phiên chuyển\r\ntheo quy tắc bỏ -um, chỉ còn lại -oni) cũng được dùng trong những\r\ntrường hợp tương tự: PH4+(phosphoni), H3O+\r\n(oxoni). Tên amoni của ion NH4+\r\nvẫn có thể tiếp tục được sử dụng.
\r\n\r\nĐối với tên các anion, cách gọi\r\ntên cũng tương tự, nhưng hậu tố sẽ là ide, at hoặc it, đặc\r\ntrưng cho các hợp phần âm điện.
\r\n\r\nVÍ DỤ:
\r\n\r\n| \r\n Cl- \r\n | \r\n \r\n chloride \r\n | \r\n
| \r\n O2- \r\n | \r\n \r\n dioxide( | \r\n
| \r\n I3- \r\n | \r\n \r\n triiodide( | \r\n
| \r\n Pb | \r\n \r\n nonaplumbide(4-) \r\n | \r\n
| \r\n SO42- \r\n | \r\n \r\n sulfat hoặc\r\n tetraoxosulfat(2-) \r\n | \r\n
| \r\n NO2 | \r\n \r\n nitrit hoặc dioxonitrat( | \r\n
Những anion được hình thành bằng\r\ncách mất một hydron của hydride thì phương cách đơn giản là sử dụng\r\ndanh pháp thay thế.
\r\n\r\nVÍ DỤ:
\r\n\r\nCH3
NH2
PH2
Hậu tố at cũng được dùng khi hydron\r\nđược tách ra khỏi một nhóm OH của các alcohol.
\r\n\r\nVÍ DỤ:
\r\n\r\nCH3O
C6H5S
Hoặc ion hydride H-\r\nđược cộng hợp vào một phân tử trung hòa.
\r\n\r\nVÍ DỤ:
\r\n\r\nBH4
PH6
BCI3H
Chỉ trong các hợp chất của bor\r\nthì mới dùng từ tố “hydro“ thay vì “hydrido".
\r\n\r\nNhư vậy, sau khi đã thiết lập các cách\r\ngọi tên cation và anion, có thể thấy rõ ràng, tên kiểu lưỡng\r\nnguyên của các muối thực tế không khác với tên của hợp chất nhị tố gồm tên của\r\nhợp phần âm điện và hợp phần dương điện. Tên của cation luôn luôn đặt\r\ntrước tên của anion và phân cách nhau bởi khoảng trống. Nguyên tắc này\r\nlà luôn luôn phải được tuân thủ và không có ngoại lệ.
\r\n\r\nTên của các nhóm được coi như các\r\nthành phần thế trong hóa hữu cơ hoặc các phối tử của các kim loại thường cũng\r\nlà tên của các gốc tự do tương ứng. Những tên này được hình thành từ tên của\r\ncác hydride nền bằng cách biến đổi hậu tố thành -yl theo quy tắc\r\ncủa danh pháp thay thế.
\r\n\r\nVÍ DỤ:
\r\n\r\n| \r\n SiH | \r\n \r\n SiH | \r\n \r\n silyl \r\n | \r\n
| \r\n SnCl | \r\n \r\n SnCI | \r\n \r\n trichlorostanyl \r\n | \r\n
| \r\n BH2 | \r\n \r\n BH | \r\n \r\n boryl \r\n | \r\n
| \r\n CH | \r\n \r\n CH | \r\n \r\n methyl \r\n | \r\n
4.2.2. Các hợp chất phối trí
\r\n\r\n4.2.2.1. Hợp chất phối trí đơn nhân
\r\n\r\n4.2.2.1.1. Công thức
\r\n\r\nTrong công thức phối trí, nguyên tử\r\ntrung tâm được viết đầu tiên. Tiếp theo là các phối tử anion theo trật tự ABC của\r\nký hiệu đầu tiên trong công thức của chúng. Các phối tử trung hòa điện được viết\r\nsau đó cũng theo trật tự ABC như vậy.
\r\n\r\nCông thức của toàn bộ cấu trúc phối\r\ntrí, không phân biệt là có tích điện hay không, được đặt trong ngoặc vuông (trật\r\ntự các ngoặc trong cấu trúc phối trí đã được đề cập ở trên). Điện tích của một\r\nion được biểu thị theo cách thông thường bằng số điện tích ở bên phải phía\r\ntrên. Trạng thái oxy hóa của những nguyên tử đặc trưng được biểu thị bằng số La\r\nMã nhưng ở bên phải phía trên chứ không phải ở trong ngoặc đơn của hàng ngang.
\r\n\r\nTrong công thức của một muối chứa các\r\ncấu trúc phối trí, cation luôn luôn được viết trước anion, không\r\ncần biểu thị điện tích và cũng không cần có khoảng trống giữa các công thức của\r\ncation và anion. Dưới đây là một số thí dụ về những điểm đã trình bày.
\r\n\r\nVÍ DỤ:
\r\n\r\n| \r\n [Co(NH3)6]CI \r\n | \r\n \r\n [PtCI | \r\n
| \r\n [CoCI(NH3) | \r\n \r\n [Cr | \r\n
| \r\n Na[PtBrCI(N | \r\n \r\n [Fe | \r\n
| \r\n [CaCI2{OC(NH2)2}2] \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
4.2.2.1.2. Gọi tên
\r\n\r\nTên của hợp chất phối trí được hình\r\nthành như trật tự gắ
Các tiền tố chỉ số lượng không cần phải\r\nđọc trong trật tự đó nếu chúng không phải là bộ phận của tên phối tử. Số điện\r\ntích và số oxy hóa vẫn được dùng như bình thường. Các tiền tố thông thường chỉ\r\nđộ bội như di-, tri-, tetra-, v.v... được sử dụng phổ biến,\r\ncòn các tiền tố đồng nghĩa bis-, tris-, tetrakis-, v.v... chỉ\r\nđược sử dụng để biểu thị các trường hợp phức tạp hơn nhằm tránh nhầm lẫn. Khi\r\nđó phải dùng các ngoặc bao quanh các cấu tử liên quan đến tiền tố đó. Các từ tố\r\nkhông được đọc lướt mà phải được đọc đầy đủ, ví dụ, từ tetraammin phải đọc\r\ncả hai ký tự “a”.
\r\n\r\nTên của các phối tử là anion được\r\nkết thúc bằng hậu tố -o, nghĩa là nếu hậu tố của anion là -it, -at,\r\n-ide thì tên của phối tử sẽ là -ito, -ato, -ido.\r\nTheo thói quen, phối tử halogenido được viết tắt là halo. Điều cần\r\nlưu ý là, với tư cách là phối tử thì hydro(gen) luôn được coi là anion\r\nvà có tên là hydride. Đối với các phối tử trung hòa điện và cation\r\nthì hậu tố không thay đổi.
\r\n\r\nVới tư cách là phối tử thì nước có tên\r\nlà aqua và NH3 có tên là ammin. Các phối tử\r\nluôn luôn được đặt trong ngoặc cùng với tiền tố chỉ độ bội ở trước ngoặc, tuy\r\nnhiên đối với các phối tử aqua, ammin, carbonyl (CO)\r\nvà nitrosyl (NO) thì không cần.
\r\n\r\nTrong một số trường hợp không rõ\r\nnguyên tử nào trong một phối tử là nguyên tử cho (donor), cho nên phải chỉ rõ,\r\nví dụ, Na[PtBrCI(NO2)(NH3)]: natri\r\namminbromochloronitrito-N-platinat(1-). Đối với những phức chất phức tạp\r\nngười ta sử dụng quy tắc kappa (K). Trong tên phối tử ký hiệu\r\nK được đặt sau bộ phận chỉ chức năng đặc biệt trong đó nguyên tử\r\nnối phối tử (ligating atom) được nhận ra. Nguyên tử nối phối tử được biểu hiện\r\nbằng chỉ số phía trên, ký hiệu nguyên tố cho (donor) tiếp sau K mà không cần\r\nkhoảng trống.
\r\n\r\nVÍ DỤ:
\r\n\r\nTính lập thể của các hợp chất phối trí\r\ncũng được biểu thị thông qua các phụ tố trans-, cis-, fac- (facial),\r\nmer- (meridional).
\r\n\r\n4.2.2.2. Các phức chất đa nhân
\r\n\r\nCông thức và gọi tên
\r\n\r\nViệc mô tả các phức chất vô cơ đa nhân\r\nlà rất phức tạp. Các phối tử làm cầu nối được đặc trưng bằng phụ tố µ đặt\r\ntrước phối tử cầu nối và ngăn cách với phối tử đó bằng gạch ngang (µ-).\r\nCác phối tử được viết theo trật tự ABC như thông thường, tuy nhiên, toàn bộ đơn\r\nvị (term), như trường hợp µ-chloro chẳng hạn, phải được tách ra khỏi phần\r\ncòn lại của tên các phối tử bằng gạch ngang. Số lượng các trung tâm\r\nphối trí nối với nhau thông qua phối tử cầu nối được biểu thị bằng chỉ số cầu nối,\r\nviết ở bên phải phía dưới phụ tố µ (µn). Liên kết giữa các nguyên tử\r\nkim loại được biểu thị bằng gạch ngang dài, đặt trong vòng đơn sau các nguyên tử\r\ntrung tâm và trước chỉ
VÍ DỤ:
\r\n\r\n| \r\n [PtCI{P(C6H5)3 | \r\n \r\n di-µ-chloro-bis[chloro(triphenylphosphin)platin] \r\n | \r\n
| \r\n [Mn2(CO) | \r\n \r\n bis(pentacarbonylmangan(Mn - Mn) \r\n | \r\n
| \r\n hoặc decacarbonyldimangan(Mn - Mn). \r\n | \r\n
4.2.2.3. Các oxoacid, oxoanion\r\nvà các hợp chất liên quan
\r\n\r\nOxoacid là hợp chất chứa oxy\r\ncùng ít nhất một nguyên tử
| \r\n H3BO3 \r\n | \r\n \r\n trihydro trioxoborat \r\n | \r\n
| \r\n H4P2O7 \r\n | \r\n \r\n tetrahydro | \r\n
| \r\n (HO)2OPPO(OH)2 \r\n | \r\n \r\n tetrahydro hexaoxodiphosphat(P-P | \r\n
| \r\n H2S2 | \r\n \r\n dihydro hexaoxodisulfat(S-S) \r\n | \r\n
Các hợp chất hữu cơ chủ yếu được gọi tên\r\ntheo danh pháp kiểu thay thế. Tuy nhiên cách gọi tên này chỉ được áp dụng cho\r\ncác nguyên tử hydro có thể được trao đồi với các nguyên tử hoặc nhóm nguyên\r\ntử. Như vậy, một hydride nền (parent hydride) phải luôn luôn là\r\nđiểm xuất phát của thao tác thay thế. Ví dụ, hai phân tử CH3-CI\r\nvà CH3-OH luôn luôn là dẫn xuất của hydride nền CH3-H.
\r\n\r\nMột tên thay thế bao gồm tên của\r\nhydride nền cộng với các tiền tố và hậu tố: (các) tiền tố/tên hydride nền/(các)\r\nhậu tố.
\r\n\r\nMột phân tử hữu cơ nói chung được cấu\r\nthành bởi bộ khung carbon và các nhóm chức. Tên của nó phải tương hợp với cấu\r\ntrúc; tên của hydride nền phù hợp với bộ khung, còn các tiền tố và hậu tố biểu\r\nthị các nhóm chức và các đặc trưng khác của cấu trúc, ví dụ, hình học của phân\r\ntử.
\r\n\r\n4.3.1. Các alkan
\r\n\r\n4.3.1. Alkan không có nhánh (alkan mạch\r\nthẳng)
\r\n\r\nĐối với các alkan không nhánh, bốn\r\nalkan đầu tiên có tên là methan, ethan, propan, và butan.\r\nCác alkan tiếp theo được đặt tên bằng cách kết hợp hậu tố an của các\r\nalkan đầu thể hiện sự bão hòa với các tiền tố chỉ độ bội của carbon là penta-,\r\nhexa-, hepta-, v.v... Ký tự “a” của tiền tố được lược bỏ.
\r\n\r\nVÍ DỤ: đối với alkan CH3-CH2-CH2-CH2-CH3\r\nđược đặt tên như sau:
\r\n\r\n4.3.1.2. Alkan có nhánh
\r\n\r\nCấu trúc của các alkan có nhánh được\r\ncoi như gồm mạch chính và các mạch nhánh (phụ). Việc đặt tên được tuân theo quy\r\ntrình sau:
\r\n\r\n- Chọn mạch chính như là hydride nền;\r\nmạch chính phải là mạch dài nhất;
\r\n\r\n- Xác định và đặt tên các mạch phụ và\r\nđược coi như là các tiền tố;
\r\n\r\n- Xác định vị trí của các mạch phụ đối\r\nvới mạch chính và chọn các chỉ số vị trí (locant) theo quy tắc “chỉ số thấp nhất“;
\r\n\r\n- Chọn các tiền tố chỉ độ bội thích hợp;\r\nvà
\r\n\r\n- Cấu thành toàn bộ tên.
\r\n\r\nVÍ DỤ:
\r\n\r\nBa hydrocarbon isobutan, isopentan\r\nvà neopen
4.3.1.3. Các alkyl
\r\n\r\nTên của các nhóm alkyl được hình thành\r\nbằng cách thay hậu tố -an của hydrocarbon bằng hậu tố -yl, ví dụ:\r\nmethyl, ethyl, propyl, decyl,... Tên những nhóm\r\nalkyl có nhánh được hình thành bằng cách tiền tố hóa tên của các mạch nhánh gắn\r\nvào tên của nhóm alkyl không nhánh dài nhất.
\r\n\r\nVÍ DỤ:
\r\n\r\nMột số nhóm alkyl sau đây vẫn được sử\r\ndụng, tuy nhiên chỉ trong trường hợp nhóm alkyl không bị thế: isopropyl,\r\nisobutyl, sec-butyl, tert-butyl, isopentyl, tert-pentyl,\r\nneopentyl.
\r\n\r\n4.3.1.4. Các tiền tố chỉ độ bội
\r\n\r\nCác tiền tố chỉ độ bội được dùng khi số\r\nlượng cấu trúc thế giống nhau trong hợp chất hoặc trong nhóm lớn hơn một. Các\r\nchỉ số chỉ độ bội cơ bản di-, tri-, tetra-, v.v... được\r\ndùng với tên của các cấu trúc thế đơn giản và tên thường dùng. Các tiền tố phức\r\ntạp bis-, tris-, tetrakis-,...(từ tetrakis- trở đi các tiền\r\ntố tiếp theo đều được hình thành bằng cách thêm đuôi kis- vào tên tiền\r\ntố cơ bản) được dùng với các cấu trúc thế phức tạp.
\r\n\r\nVÍ DỤ: 3,3-dimethylpentan,
\r\n\r\n4,4-diisopropylheptan\r\nhoặc 4,4-bis(1-methylethyl)heptan.
\r\n\r\n4.3.1.5. Chỉ số vị trí (locant) thấp\r\nnhất
\r\n\r\nQuy tắc này quy định cách chọn bộ chỉ\r\nsố vị trí trong mạch carbon khi trong mạch có hơn một nhóm alkyl thế. “Locant”\r\nthấp nhất được xác định bằng cách so sánh các bộ chỉ số có thể được xếp theo trật\r\ntự tăng dần để hình thành “locant”. Nếu có nhiều nhánh mà cách đánh số khác\r\nnhau dẫn tới hai bộ “locant” khác nhau, thì so sánh hai bộ đó theo từng cặp\r\n“locant”, chọn bộ nào có “locant” nhỏ hơn trong lần gặp đầu tiên, ví dụ,\r\n2,3,6,8, nhỏ hơn 3,4,6,8 hoặc 2,4,5,7.
\r\n\r\n4.3.1.6. Thứ tự các tiền tố phân cách
\r\n\r\nĐó là các tiền tố dùng để đặt tên các\r\ncấu trúc thay thế. Khi viết tên, tiền tố phân cách được đặt trước tên của\r\nhydride nền theo trật tự ABC của ký tự đầu tiên: “m” trong methyl, “b” trong\r\nbutyl, "d" trong 1,2-dimethylpropyl (lưu ý: chỉ trường hợp này).\r\nTrong các tên lưu dùng, thì ký tự không in nghiêng đầu tiên như “i" trong\r\nisobutyl, "n”trong neopentyl, nhưng “b” trong tert-butyl.
\r\n\r\nVÍ DỤ: 4-ethyl-2-methylhexan,
\r\n\r\n4-ethyl-2,2-dimethylhexan,
\r\n\r\n6,6-bis(1,2-dimethylpropyl)-3,4-dimethylundecan.
\r\n\r\n4.3.1.7. Tiêu chí để chọn mạch chính
\r\n\r\nNhư đã trình bày ở trên, đối với các\r\nalkan, mạch chính phải là mạch dài nhất trong những mạch có thể được chọn. Tuy\r\nnhiên, nếu có nhiều mạch có số carbon như nhau thì mạch được chọn làm mạch\r\nchính là mạch có số nhóm thế nhiều nhất.
\r\n\r\n4.3.2. Các hợp chất mạch vòng
\r\n\r\n4.3.2.1. Có bốn loại hợp chất\r\n(hydriđe nền) mạch vòng như sau:
\r\n\r\n- Vòng carbon no (chỉ chứa C và H);
\r\n\r\n- Dị vòng no (ngoài C và H còn chứa\r\ncác dị nguyên tố, như S, N, Si,...);
\r\n\r\n- Vòng carbon mancude;
\r\n\r\n- Dị vòng mancude.
\r\n\r\nCHÚ THÍCH: Từ "macude" xuất\r\nphát từ cụm từ MAximum Number of non-CUmulative Double bonds - MANCUD).
\r\n\r\nCác tiền tố dùng để chuyển các hydride\r\nnền cơ bản (mạch thẳng) thành mạch vòng không phân cách khỏi hydride nền và được\r\nviết theo trật tự ABC như các tiền tố không phân cách trong danh pháp alkan. Ví\r\ndụ, tiền tố không phân cách chỉ sự chuyển hóa mạch thành vòng (ví dụ, cyclo-trong\r\ncyclohexan).
\r\n\r\n4.3.2.2. Các hợp chất (hydride nền)\r\nđơn vòng
\r\n\r\nCác đơn vòng carbon no được gọi là các\r\ncycloalkan. Tên của chúng được gọi theo tên của các alkan có cùng số\r\ncarbon với tiền tố không phân cách cyclo-.
\r\n\r\nVòng carbon mancude với 6 nguyên tử\r\ncarbon có tên là benzen.
\r\n\r\nCác vòng mancude lớn hơn có công thức\r\nCnHn hoặc CnHn+1 được gọi là [
Những anulen có số carbon lẻ được đặc\r\ntrưng bằng ký hiệu H để chỉ sự có mặt của nguyên tử
\r\nhydro đặc biệt được gọi là “hydro chỉ định” (“indicated hydrogen"). Ký hiệu\r\nnày là tiền tố không
\r\nphân cách.
VÍ DỤ:
\r\n\r\nTrong hydrocarbon đơn vòng thì việc\r\nđánh số thứ tự là tự do, carbon nào cũng có thể nhận tiền tố vị trí\r\n“locant" 1. Các tiền tố không phân cách có ưu tiên đối với các\r\n“locant" thấp nhất, và nếu đó là “hydro chỉ định” thì phải được nhận\r\n“locant" 1. Điều đó thể hiện rõ trong các vòng có hydro được thay thế.
\r\n\r\n4.3.2.3. Các hợp chất (hydride nền) dị\r\nvòng
\r\n\r\nNói chung các hợp chất loại này được đặt\r\ntên theo danh pháp hệ thống, tuy nhiên, có trên 50 tên thông thường vẫn được\r\ndùng song song, ví dụ: pyrole, furan, thiophen, pyridin,...
\r\n\r\nCó hai phương pháp quan trọng nhất để\r\nđặt tên các hydride nền dị vòng là hệ Hantzsch-Widman mở rộng và danh pháp trao\r\nđổi.
\r\n\r\n- Danh pháp Hantzsch-Widman dùng để đặt\r\ntên cho các dị vòng no và vòng mancude có từ 3 mắt đến 10 mắt. Tên các chất được\r\ncấu tạo bởi hai phần: (các) tiền tố không phân cách để chỉ dị nguyên tử và phần\r\ncơ sở (stem) để chi số cạnh của vòng. Tên các tiền tố (gọi là tiền tố “a”) được\r\nnêu trong Bảng 2 và tên các phần cơ sở (stem) được nêu trong Bảng 3.
\r\n\r\nVÍ DỤ:
\r\n\r\n- Danh pháp trao đổi được sử dụng để gọi\r\ntên các dị vòng đơn chứa hơn 10 nguyên tử.
\r\n\r\n![](\"00908950_files/image012.jpg\")
| \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n
| \r\n Oxy \r\n | \r\n \r\n II \r\n | \r\n \r\n oxa \r\n | \r\n \r\n Bismuth \r\n | \r\n \r\n III \r\n | \r\n \r\n bisma \r\n | \r\n
| \r\n Lưu huỳnh \r\n | \r\n \r\n II \r\n | \r\n \r\n thia \r\n | \r\n \r\n Silic \r\n | \r\n \r\n IV \r\n | \r\n \r\n sila \r\n | \r\n
| \r\n Selen \r\n | \r\n \r\n II \r\n | \r\n \r\n selena \r\n | \r\n \r\n Germani \r\n | \r\n \r\n IV \r\n | \r\n \r\n germa \r\n | \r\n
| \r\n Teluri \r\n | \r\n \r\n II \r\n | \r\n \r\n telura \r\n | \r\n \r\n Thiếc \r\n | \r\n \r\n IV \r\n | \r\n \r\n stana \r\n | \r\n
| \r\n Nitơ \r\n | \r\n \r\n III \r\n | \r\n \r\n aza \r\n | \r\n \r\n Chì \r\n | \r\n \r\n IV \r\n | \r\n \r\n plumba \r\n | \r\n
| \r\n Phospho \r\n | \r\n \r\n III \r\n | \r\n \r\n phospha \r\n | \r\n \r\n Bor \r\n | \r\n \r\n III \r\n | \r\n \r\n bora \r\n | \r\n
| \r\n Arsen \r\n | \r\n \r\n III \r\n | \r\n \r\n arsa \r\n | \r\n \r\n Thủy ngân \r\n | \r\n \r\n II \r\n | \r\n \r\n mecura \r\n | \r\n
| \r\n Antimon \r\n | \r\n \r\n III \r\n | \r\n \r\n stiba \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n
| \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n
| \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n
| \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n
| \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n
| \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n
| \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n
| \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n
| \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n
| \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n
| \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n
| \r\n CHÚ THÍCH: \r\n1) Stem truyền thống “irin" có\r\n thể được dùng cho các vòng chỉ chứa nitơ. \r\n2) Các stem truyền thống\r\n “iridin", "etiđin" và “olidin" được ưu tiên đối với các\r\n vòng chứa nitơ. \r\n3) Đối với vòng 6 cạnh, ký hiệu 6A\r\n liên quan đến các hợp chất của O, S, Se, Te, Bi và Hg; ký hiệu 6B liên quan đến\r\n các hợp chất của N, Si, Ge, Sn và Pb; còn ký hiệu 6C liên quan đến các hợp chất\r\n của B, P | \r\n ||
4.3.2.4. Các hợp chất ( hydride nền)\r\nđa vòng
\r\n\r\nĐó là các vòng polyalkan, các hợp chất\r\nspiro, các hệ đa vòng dung hợp và các tập hợp nhiều vòng đồng nhất (identical).\r\nCác vòng đó có thể là đồng vòng carbon, có thể là dị vòng. Để gọi tên các hợp\r\nchất đa vòng có các quy tắc sau đây:
\r\n\r\n- Các tiền tố không phân cách bicyclo-,\r\ntricyclo-, v.v...và spiro- đặc trưng cho các hệ cầu nối và
\r\nhệ spiro.
- Trong hệ cầu nối, tên của hợp chất gồm:\r\ntiền tố chỉ số vòng + số C ở các cầu nối (ghi từ số lớn đến số nhỏ) ở trong ngoặc\r\nvuông + tên hợp chất mạch hở tương ứng; mạch carbon được đánh số bắt đầu từ một\r\nnguyên tử chung (ở một đỉnh), đến các nguyên tử của cầu nối dài nhất, tiếp theo\r\nđến các cầu nối ngắn hơn.
\r\n\r\n- Trong hệ spiro, tên của hợp chất bao\r\ngồm: tiền tố spiro + các chỉ số nguyên tử C riêng (ghi từ
\r\nsố nhỏ đến số lớn) nằm trong ngoặc vuông + tên hợp chất mạch h
\r\nđược đánh số hết vòng nhỏ đến vòng lớn bắt đầu từ một nguyên tử kề nguyên tử\r\nchung.
- Các hệ dị vòng có thể được coi như\r\nđược hình thành bởi sự thay thế (các) nguyên tử carbon
\r\nbằng dị nguyên tử
Các ví dụ sau đây mô tả các điều được\r\ntrình bày ở trên.
\r\n\r\nCó trên 60 hệ đa vòng dung hợp vẫn được\r\ngọi tên thông thường, ví dụ
\r\n\r\nMột số hệ dung hợp được đặt tên theo\r\ndanh pháp hệ thống bằng cách dùng một tiền tố chỉ độ bội đặt ở phía trước phần\r\nđuôi biểu thị một cách sắp xếp xác định của vòng, ví dụ, đuôi -acen được\r\nlấy từ antracen biểu thị sự sắp xếp ngang của các vòng benzen như trong tetracen,\r\npentacen, ...
\r\n\r\nCác tổ hợp của các vòng đồng nhất được\r\nđặt tên bằng cách sử dụng một loạt các tiền tố chuyên biệt bi-, ter-,\r\nquater-, v.v...để chỉ số luợng vòng. Tên phenyl được dùng thay\r\ncho benzen với tư cách là vòng thơm sáu cạnh.
\r\n\r\nVÍ DỤ:
\r\n\r\n4.3.2.5. Tổ hợp các vòng khác nhau và\r\ncác vòng có nhánh
\r\n\r\nViệc tổ hợp các vòng khác nhau được thực\r\nhiện theo quy tắc thay thế, trong đó một vòng được chọn làm hydride nền còn các\r\nvòng khác được đối xử như các tiền tố.
\r\n\r\nTên của các cấu trúc thế vòng đơn hoặc\r\nlưỡng hóa trị được hình thành bằng cách thêm các hậu tố -yl hoặc\r\n-yliden vào tên của vòng tương ứng, trừ đối với các cycloalkan\r\nthì các hậu tố thay thế đuôi an chứ không phải thêm vào. Có trên\r\nchục tiêu chí để chọn vòng chính, trong đó quan trọng nhất là dị vòng được ưu\r\ntiên hơn vòng carbon, hệ chưa bão hòa ưu tiên hơn hệ bão hòa.
\r\n\r\nVÍ DỤ:
\r\n\r\nCác hợp chất có cấu trúc vừa vòng vừa\r\nmạch cũng được gọi tên theo quy tắc thay thế. Vòng, bất kể là vòng carbon hay dị\r\nvòng, thường được chọn làm hydride nền.
\r\n\r\nCác tên thông thường của các dẫn xuất\r\ncủa benzen vẫn được dùng bao gồm cả toluen, styren và stilben,\r\nnhưng với điều kiện khi sự thay thế chỉ diễn ra trong vòng.
\r\n\r\n4.3.3. Các hợp chất có độ bão hòa khác\r\nnhau
\r\n\r\n4.3.3.1. Tùy theo bản chất của\r\ncác hydride nền, có hai cách để biểu thị độ bão hòa trong các hợp chất.
\r\n\r\nCách thứ nhất là dùng các tiền tố\r\nkhông phân cách hydro- và dehydro- (chỉ đối với các hợp chất\r\nmancude) để chỉ sự cộng hay trừ một nguyên tử hydro.
\r\n\r\nCách thứ hai là chuyển hậu tố an\r\nthành en hoặc yn để chỉ sự có mặt của nối đôi hoặc\r\nnối ba. Cách này được sử dụng cho các hydride nền là alkan và cycloalkan đơn hoặc\r\nđa vòng. Các tiền tố di-, tri-, tetra-, v.v...được dùng để\r\nbiểu thị độ bội của các liên kết chưa bão hòa. Các “locant" phải\r\nđược đặt ngay trước các hậu tố -en, -yn.
\r\n\r\nVÍ DỤ:
\r\n\r\n| \r\n CH2=CH2 \r\n | \r\n \r\n ethen (không dùng tên ethylen) \r\n | \r\n
| \r\n CH2=CH-CH2-CH3 \r\n | \r\n \r\n but-1-en \r\n | \r\n
| \r\n CH2=CH-CH=CH2 \r\n | \r\n \r\n buta-1,3-dien \r\n | \r\n
| \r\n HCºCH \r\n | \r\n \r\n ethyn (tên thường dùng là acetylen) \r\n | \r\n
| \r\n HCºC-CH | \r\n \r\n propyn \r\n | \r\n
![](\"00908950_files/image018.jpg\")
| \r\n HCºC-CH=CH-CH3 \r\n | \r\n \r\n pent-3-en-1-yn \r\n | \r\n
| \r\n HCºC-CH=CH2 \r\n | \r\n \r\n but-1-en-3-yn \r\n | \r\n
4.3.3.2. Các cấu trúc thế chưa\r\nbão hòa và lưỡng hóa trị
\r\n\r\nCác cấu trúc thế đơn hóa trị được gọi\r\ntên theo cách hệ thống bằng việc ghép hậu tố -yl vào gốc của tên\r\nhydrocarbon nền đã mang hậu tố -en hoặc -yn.
\r\n\r\nVÍ DỤ:
\r\n\r\n| \r\n CH2-CH2-CH=CH-CH | \r\n \r\n pent-3-en-1-yl \r\n | \r\n
| \r\n CH2-C | \r\n \r\n prop-2-yn-1-yl \r\n | \r\n
Các tên thông thường lưu dùng gồm vinyl\r\nđối với -CH=CH2, alyl đối với -CH2-CH=CH2\r\nvà isopropenyl đối với -C(CH3)=CH2 nhưng chỉ khi\r\nnhóm này không chứa nguyên tử hay nhóm thế.
\r\n\r\nCác cấu trúc lưỡng hóa trị dạng R-CH=\r\nhoặc R2C= được gọi tên bằng cách gắn hậu tố -yliden\r\nvào gốc tương ứng. Khi hai hóa trị tự do nằm trên các nguyên tử khác nhau hoặc\r\ncấu trúc có dạng R-CH< hoặc R2=C< và không gắn với cùng một nối\r\nđôi thì hậu tố tổ hợp được sử dụng là - diyl (di-+-yl).
\r\n\r\nVí DỤ:
\r\n\r\n| \r\n =CH2 \r\n | \r\n \r\n methyliden \r\n | \r\n
| \r\n >CH-CH3 \r\n | \r\n \r\n ethan-1,1-diyl \r\n | \r\n
| \r\n -CH2-CH2-CH2- \r\n | \r\n \r\n propan-1,3-diyl \r\n | \r\n
Các tên lưu dùng gồm methylen đối\r\nvới -CH2-, ethylen đối với -CH2-CH2- và\r\nisopropyliden đối với =C(CH3)2 nhưng chỉ khi các c
4.3.3.3. Cách chọn mạch chính trong\r\ncác hydrocarbon chưa bão hòa có nhánh không vòng
\r\n\r\nCó 10 tiêu chí chọn mạch chính trong\r\ncác hydrocarbon không vòng theo một thứ tự nhất định.
\r\n\r\na) Chọn (những) mạch có số lượng cấu\r\ntrúc thế lớn nhất tương ứng với nhóm chính.
\r\n\r\nb) Nếu a) không xác định được, chọn mạch\r\ncó số nối đôi và nối ba lớn nhất.
\r\n\r\nc) Nếu a) và b) cùng không xác định được,\r\nthì tiếp tục xem xét các tiêu chí sau để lựa chọn cho đến khi chỉ còn lại một mạch.
\r\n\r\nc) Mạch dài nhất.
\r\n\r\nd) Mạch có số nối đôi nhiều nhất.
\r\n\r\ne) Mạch có “locant” thấp nhất đối với\r\ncác nhóm chính được viết dưới dạng hậu tố.
\r\n\r\nf) Mạch có “locant" thấp nhất\r\nđối với các liên kết bội.
\r\n\r\ng) Mạch có “locant” thấp nhất đối với\r\ncác nối đôi.
\r\n\r\nh) Mạch có số lượng các cấu trúc thế lớn\r\nnhất được viết dưới dạng tiền tố.
\r\n\r\ni) Mạch có “locant" thấp nhất đối\r\nvới tất cả
j) Mạch có cấu trúc thế được xếp đầu\r\ntiên theo vần ABC.
\r\n\r\nĐối với các polyen và polyyen các tiêu\r\nchí liên quan gồm b), c), d), f), g), h), i) và j).
\r\n\r\nVÍ DỤ:
\r\n\r\n![](\"00908950_files/image019.jpg\")
4.3.4. Danh pháp của các\r\nhydride nền trở
4.3.4.1. Sử dụng các tiền tố và hậu tố
\r\n\r\nNếu trong hợp chất chỉ có một nhóm chức\r\nthì tên của nó được viết dưới dạng hậu tố.
\r\n\r\nNếu trong hợp chất có hơn một loại\r\nnhóm chức thì một loại nhóm chức được chọn làm nhóm chính và tên của nó được viết\r\ndưới dạng hậu tố. Tên của các nhóm chức khác được viết dưới dạng tiền tố phân\r\ncách.
\r\n\r\nXem Bảng 4 về cách sử dụng tiền tố và\r\nhậu tố trong danh pháp thay thế của một số nhóm đặc trưng, trình bày theo thứ tự\r\nưu tiên tính từ trên xuống.
\r\n\r\n| \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n
| \r\n Acid carboxylic \r\n | \r\n \r\n acid –oic \r\n | \r\n \r\n carboxy-2) \r\n | \r\n \r\n -(C)OOH \r\n | \r\n
| \r\n \r\n | \r\n \r\n acid –carboxylic \r\n | \r\n \r\n carboxy- \r\n | \r\n \r\n -COOH \r\n | \r\n
| \r\n Acid sul | \r\n \r\n acid –sul | \r\n \r\n sulfo- \r\n | \r\n \r\n -SO2OH \r\n | \r\n
| \r\n Este \r\n | \r\n \r\n 3) \r\n | \r\n \r\n (R-oxy)-oxo \r\nR-oxycarbonyl \r\n | \r\n \r\n -(C)OOR \r\n-COOR \r\n | \r\n
| \r\n Acyl halide \r\n | \r\n \r\n 3) \r\n | \r\n \r\n halo-oxo- \r\nhalocarbonyl- \r\n | \r\n \r\n -(C)OHal \r\n-COHal \r\n | \r\n
| \r\n Amid \r\n | \r\n \r\n -amid \r\n | \r\n \r\n amino-oxo- \r\n | \r\n \r\n -(C)ONH2 \r\n | \r\n
| \r\n \r\n | \r\n \r\n -carboxamid \r\n | \r\n \r\n aminocarbonyl- \r\n | \r\n \r\n -CONH2 \r\n | \r\n
| \r\n Nitril \r\n | \r\n \r\n -nitril \r\n | \r\n \r\n cyano-2 | \r\n \r\n -(C)N \r\n | \r\n
| \r\n \r\n | \r\n \r\n -carbonitril \r\n | \r\n \r\n cyano- \r\n | \r\n \r\n -CN \r\n | \r\n
| \r\n Aldehyde \r\n | \r\n \r\n -al \r\n | \r\n \r\n Oxo- \r\n | \r\n \r\n -©HO \r\n | \r\n
| \r\n \r\n | \r\n \r\n -carbaldehyde \r\n | \r\n \r\n formyl- \r\n | \r\n \r\n -CHO \r\n | \r\n
| \r\n Keton \r\n | \r\n \r\n -one \r\n | \r\n \r\n oxo- \r\n | \r\n \r\n =O \r\n | \r\n
| \r\n Alcohol, phenol \r\n | \r\n \r\n -ol \r\n | \r\n \r\n hydroxy- \r\n | \r\n \r\n -OH \r\n | \r\n
| \r\n CHÚ THÍCH: \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n 1) 2) 3) | \r\n |||
4.3.4.2. Tên của các nhóm đặc trưng luôn\r\nluôn được viết dưới dạng tiền tố
\r\n\r\nCó một số nhóm chức luôn luôn được viết\r\ndưới dạng tiền tố, đó là: fluoro-, chloro-, bromo-, iodo-,\r\nR-oxy- (O-R), nitro- (NO2), nitroso- (NO).
\r\n\r\n4.3.4.3. Tên của các nhóm đặc trưng được\r\nviết dưới dạng hậu tố hoặc tiền tố
\r\n\r\nTrong danh pháp thay thế, hậu tố luôn\r\nluôn được dùng trong những trường hợp có thể để biểu thị nhóm chức ưu tiên. Các\r\ntiền tố được dùng để gọi tên tất cả các nhóm đặc trưng, trừ nhóm chức chính.\r\nNói chung, để gọi tên các hợp chất đa chức cần lưu ý hai quy tắc là:
\r\n\r\n- Chỉ có một nhóm đặc trưng là nhóm\r\nchính được viết dưới dạng hậu tố; các nhóm khác phải được viết dưới dạng tiền tố.
\r\n\r\n- Nhóm chính được chọn theo một quy tắc\r\nnhất định đã được thống nhất.
\r\n\r\nVÍ DỤ:
\r\n\r\nCH3-CO-CH2-CH(OH)-CH3
CH3-C(
H2N-CH2-CH2-OH
NC-CH2-CH2-CH2-CONH2
4.3.5. Tên của các hydride nền (có\r\nnhóm) chức (functional parent hydrides)
\r\n\r\nCác hydride nền là các alkan và các\r\nmancude có tên thông thường hoặc tên hệ thống, và những nhóm là dẫn xuất của\r\nchúng thì được biểu thị bằng các tiền tố không phân cách. Vì chúng đã chứa các\r\nnhóm đặc trưng được ưu tiên viết dưới dạng hậu tố, chúng chỉ có thể được tiếp tục\r\nbiến thành nhóm chức thông qua các nhóm đặc trưng ít được ưu tiên hơn dưới dạng\r\ntiền tố. Số lượng những hydride nền chức như vậy không nhiều; dưới đây là liệt\r\nkê một số được coi là quan trọng trong hệ thống danh pháp.
\r\n\r\n| \r\n Hydrocarbon HCºCH \r\n | \r\n \r\n acetylen \r\n | \r\n
| \r\n Hợp chất hydroxy: \r\n | \r\n |
| \r\n C | \r\n \r\n phenol \r\n | \r\n
| \r\n Hợp chất carbonyl: \r\n | \r\n |
| \r\n CH3-CO-CH3 \r\n | \r\n \r\n aceton \r\n | \r\n
| \r\n Acid carboxylic: \r\n | \r\n |
| \r\n CH3COOH \r\n | \r\n \r\n acid | \r\n
| \r\n HOOC-CH2-CH2-COOH\r\n \r\n | \r\n \r\n acid | \r\n
| \r\n C6H5-COOH \r\n | \r\n \r\n acid benzoic \r\n | \r\n
| \r\n H2N-COOH \r\n | \r\n \r\n acid carbamic \r\n | \r\n
| \r\n HOOC-COOH \r\n | \r\n \r\n acid oxalic \r\n | \r\n
| \r\n Amin \r\n | \r\n |
| \r\n C6H5-NH2 \r\n | \r\n \r\n anilin \r\n | \r\n
| \r\n Hợp chất polynitơ\r\n không vòng: \r\n | \r\n |
| \r\n H2N-C(=NH)-NH2 \r\n | \r\n \r\n guanidin \r\n | \r\n
| \r\n H2N-NH2 \r\n | \r\n \r\n hydrazin \r\n | \r\n
| \r\n H2N-CO-NH2 \r\n | \r\n \r\n ure \r\n | \r\n
| \r\n Các vòng benzen được thay thế; sự\r\n thay thế chỉ xảy ra trên vòng: \r\n | \r\n |
| \r\n C6H5-CH3 \r\n | \r\n \r\n toluen \r\n | \r\n
| \r\n C6H5-CH=CH2\r\n \r\n | \r\n \r\n styren \r\n | \r\n
4.3.6. Các gốc tự do\r\n(radical) và ion
\r\n\r\nCác radical và ion được hình thành bằng\r\ncách trừ hay cộng các nguyên tử hydro, hydron hoặc hydride. Tên của chúng được\r\nhình thành bằ
VÍ DỤ:
\r\n\r\nRadical: Mất một\r\nH·
Mất
(CH3
Anion: Mất một\r\nH+ ®
Cation
Thêm một H+\r\n®
lon radical Tích hợp cả\r\nhai hậu tố
\r\n\r\n(
4.3.7. Danh pháp loại chức (Functional\r\nClass Nomenclature)
\r\n\r\nTrước đây gọi là tên gốc chức - radico
VÍ DỤ:
\r\n\r\nCIOC-[CH2]2-COOH\r\n
4.3.8. Danh pháp các hợp chất\r\ncơ-nguyên tố
\r\n\r\nDanh pháp các hợp chất cơ-nguyên tố là\r\nsự pha lẫn giữa danh pháp vô cơ và danh pháp hữu cơ. Lấy ví dụ, hợp chất [Sn(C2H5)4].\r\nĐây là một cấu trúc phối trí, vì vậy, theo danh pháp phối trí, cũng như theo\r\ndanh pháp hữu cơ, nó có tên là tetraethylstanum (tên IUPAC là tetraethyltin).\r\nTuy nhiên, nếu coi hydride của thiếc, SnH4, tương tự hợp chất\r\ncủa carbon là CH4, thì bằng phương pháp thay thế ta có tên gọi của\r\n[Sn(C2H5)4] là tetraethylstanan. Như vậy,\r\ncác hợp chất cơ-nguyên tố có thể được gọi tên bằng thao tác cộng hoặc thay thế.
\r\n\r\nPhương pháp cộng có thể được áp dụng\r\ncho tất cả các hợp chất cơ-nguyên tố, còn phương pháp thay thế chủ yếu được áp\r\ndụng hạn chế để gọi tên các dẫn xuất của các kim loại (nhóm 14, 15, 16 và\r\nnguyên tố B.
\r\n\r\n| \r\n Hợp chất \r\n | \r\n \r\n Tên thay thế \r\n | \r\n \r\n Tên phối trí \r\n | \r\n
| \r\n H2PPH2 \r\nH3S SiH3SiH2SiH2SiH3 \r\n | \r\n \r\n diphosphan \r\ndistanan \r\ntetrasilan \r\n | \r\n \r\n tetrahydridodiphospho(r)(P-P) \r\nhexahydridodistanum(Sn-Sn) \r\ndecahydridotetrasilic(3Si-Si) \r\n | \r\n
4.3.9. Tên của các dẫn xuất\r\nthế (substituted derivatives)
\r\n\r\nCác cấu trúc thế đươc coi như trao đổi\r\nvới các nguyên tử hydro(gen) cho nên được gọi tên bằng
VÍ DỤ:
\r\n\r\n| \r\n Sb(CH=CH2)3 \r\n | \r\n \r\n trivinyistiban \r\n | \r\n
| \r\n Si(OCH2CH2CH3)Cl3 \r\n | \r\n \r\n trichloro(propoxy)silan \r\n | \r\n
| \r\n (C2H5)3PbPb(C2H5)3 \r\n | \r\n \r\n hexaethyldiplumban \r\n | \r\n
| \r\n C3H7SnH2SnCl2SnH2Br \r\n | \r\n \r\n 1-bromo-2,2-dichloro-3-propyl-tristanan \r\n | \r\n
Nếu không rõ nguyên tử nào là nguyên tử\r\ntrung tâm thì
Ví DỤ:
\r\n\r\n| \r\n H3CPHS | \r\n \r\n methyl(silyl)phosphan \r\n | \r\n
| \r\n Ge(C6H5)CI2(SiCl3) \r\n | \r\n \r\n trichloro[dichloro(phenyl)germyl]silan \r\n | \r\n
\r\n\r\n
| \r\n | \r\n \r\n | \r\n |||
| \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n \r\n | \r\n |
| \r\n Ag \r\n | \r\n \r\n bạc \r\n | \r\n \r\n bạc \r\n | \r\n \r\n argenide \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n AI \r\n(Aluminium) \r\n | \r\n \r\n nhôm \r\n | \r\n \r\n nhôm \r\n | \r\n \r\n aluminide \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n As \r\n | \r\n \r\n (mono)asenic \r\n | \r\n \r\n arsenic \r\n | \r\n \r\n arsenide \r\n | \r\n \r\n arsenido \r\n | \r\n
| \r\n AsH4 \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n AsH4 | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n AsO3 \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n AsO3 arsenit | \r\n \r\n \r\n arsenito(3-) | \r\n
| \r\n AsO4 \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n AsO arsenat | \r\n \r\n \r\n arsenato(3-) | \r\n
| \r\n AsS4 \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n AsS43- \r\ntetrathioarsenat(3-) | \r\n \r\n \r\n tetrathioarsenato(3-) | \r\n
| \r\n Au \r\n(Aurum) \r\n | \r\n \r\n vàng \r\n | \r\n \r\n Au+ \r\nvàng(1+) Au3 vàng(3+) | \r\n \r\n auride \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n B \r\nBO2 \r\nBO3 \r\n | \r\n \r\n (mobo)bor \r\n | \r\n \r\n bor \r\n | \r\n \r\n boride \r\n(BO2 metaborat BO | \r\n \r\n borido \r\n\r\n metaborato \r\n | \r\n
| \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n borat | \r\n \r\n borato | \r\n
| \r\n Ba \r\n | \r\n \r\n bari \r\n | \r\n \r\n bari \r\n | \r\n \r\n baride \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n Be \r\n | \r\n \r\n beryli \r\n | \r\n \r\n beryli \r\n | \r\n \r\n berylide \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n Br \r\n | \r\n \r\n (mono)brom \r\n | \r\n \r\n bromine \r\n | \r\n \r\n bromide \r\n | \r\n \r\n bromo \r\n | \r\n
| \r\n BrO \r\n | \r\n \r\n brom \r\nmonoxide \r\n | \r\n \r\n bromosyl \r\n | \r\n \r\n BrO oxobromat(1-) | \r\n \r\n \r\n oxobromato(1-) | \r\n
| \r\n BrO2 \r\n | \r\n \r\n brom dioxide \r\n | \r\n \r\n bromyl \r\n | \r\n \r\n BrO2 dioxobromat( | \r\n \r\n \r\n dioxobromato(1-) | \r\n
| \r\n BrO3 \r\n | \r\n \r\n brom trioxide \r\n | \r\n \r\n perbromyl \r\n | \r\n \r\n BrO trioxobromat(1-) | \r\n \r\n \r\n trioxobromato(1-) | \r\n
| \r\n BrO | \r\n \r\n brom | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n BrO tetraoxobromat(1-)\r\n tetraoxobromat(VII) \r\n | \r\n \r\n \r\n tetraoxobromato(1-)\r\n tetraoxobromato(VII | \r\n
| \r\n Br3 \r\n | \r\n \r\n tribrom \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n tribromide(1-) \r\n | \r\n \r\n tribromo(1-) \r\n | \r\n
| \r\n C \r\n | \r\n \r\n (mono)carbon \r\n | \r\n \r\n carboni \r\n | \r\n \r\n carbide \r\n | \r\n \r\n carbido \r\n | \r\n
| \r\n CN \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n CN | \r\n \r\n cyano \r\n | \r\n
| \r\n CO \r\n | \r\n \r\n carbon | \r\n \r\n carbonyl \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n carbonyl | \r\n
| \r\n CO3 \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n CO32 carbonat | \r\n \r\n \r\n carbonato | \r\n
| \r\n CS \r\n | \r\n \r\n carbon | \r\n \r\n thiocarbonyl \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n thiocarbonyl | \r\n
| \r\n CS3 \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n CS32 trithiocarbonat(2-) | \r\n \r\n \r\n trithiocarbonato(2-) | \r\n
| \r\n C2 \r\n | \r\n \r\n dicarbon \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n C22 acetylide | \r\n \r\n \r\n
| \r\n
| \r\n Cl \r\n | \r\n \r\n (mono)chlor \r\n | \r\n \r\n chlorine \r\n | \r\n \r\n chloride \r\n | \r\n \r\n chloro \r\n | \r\n
| \r\n CIF4 \r\n | \r\n \r\n chlor | \r\n \r\n CIF4 tetrafluorochlorine (1+) | \r\n \r\n CIF4 tetrafluorochlorat(1-)\r\n tetrafluorochlorat(lll) \r\n | \r\n \r\n \r\n tetrafluorochlorato(1-) tetra | \r\n
| \r\n CIO \r\n | \r\n \r\n chlor | \r\n \r\n chlorosyl \r\n | \r\n \r\n CIO hypochlorit | \r\n \r\n \r\n hypochlorito | \r\n
| \r\n CIO2 \r\n | \r\n \r\n chlor | \r\n \r\n chloryl \r\n | \r\n \r\n CIO2 chlorit | \r\n \r\n \r\n chlorito | \r\n
| \r\n CIO3 \r\n | \r\n \r\n chlor | \r\n \r\n perchloryl \r\n | \r\n \r\n CIO3 chlorat | \r\n \r\n \r\n chlorato | \r\n
| \r\n CIO4 \r\n | \r\n \r\n chlor | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n CIO4 perchlorat | \r\n \r\n \r\n perchlorato | \r\n
| \r\n Cm \r\n | \r\n \r\n curium \r\n | \r\n \r\n curium \r\n | \r\n \r\n curide \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n Co \r\n | \r\n \r\n cobalt \r\n | \r\n \r\n Co2 cobalt(2+) Co3 cobalt(3+) | \r\n \r\n cobaltide \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n Cr \r\n | \r\n \r\n chromi \r\n | \r\n \r\n Cr2 chromi(2+) Cr chromi(3+) | \r\n \r\n chromide \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n CrO2 \r\n | \r\n \r\n chromi | \r\n \r\n chromyl \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n CrO4 \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n CrO4 chromat | \r\n \r\n \r\n chromato tetraoxochromato(2-) | \r\n
| \r\n Cr2 | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n Cr2 dichromat(2-) | \r\n \r\n
| \r\n
| \r\n Cu | \r\n \r\n đồng \r\n | \r\n \r\n Cu đồng(1+) Cu2 đồng(2+) | \r\n \r\n cupride \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n F \r\n | \r\n \r\n (mono)flour \r\n | \r\n \r\n fluorine \r\n | \r\n \r\n fluoride \r\n | \r\n \r\n fluoro \r\n | \r\n
| \r\n Fe | \r\n \r\n sắt \r\n | \r\n \r\n Fe2 sắt(2+) Fe sắt(3+) | \r\n \r\n ferride \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n H \r\n | \r\n \r\n (mono)hydro \r\n | \r\n \r\n hydro \r\n | \r\n \r\n hydride \r\n | \r\n \r\n hydrido | \r\n
| \r\n HCO | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n HCO \r\n | \r\n \r\n
| \r\n
| \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n hydrocarbonat(1-)\r\n hydrotrioxocarbonat( 1 -) | \r\n \r\n hydrocarbonato(1-) hydrotrioxocarbonato(1-)\r\n hydrotrioxocarbonato(IV) \r\n | \r\n
| \r\n HO \r\n | \r\n \r\n HO | \r\n \r\n HO | \r\n \r\n OH | \r\n \r\n
| \r\n
| \r\n HO2 \r\n | \r\n \r\n hydro | \r\n \r\n hydroperoxide | \r\n \r\n HO2 hydroperoxide(1-) | \r\n \r\n
hydroperoxo \r\n | \r\n
| \r\n HPO4 \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n HPO42- \r\nhydrophosphat(2-) | \r\n \r\n \r\n hydrophosphato(2-) | \r\n
| \r\n HS \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n HS hydrosulfide(1-) \r\n | \r\n \r\n \r\n hydrosulfido(1-) | \r\n
| \r\n HSO | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n HSO3- \r\nhydrosulfit(1-) | \r\n \r\n \r\n hydrosulfito(1 | \r\n
| \r\n HSO4 \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n HSO4 hydrosulfat(1-) | \r\n \r\n \r\n hydrosulfato(1-) | \r\n
| \r\n H2 | \r\n \r\n oxidane | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n aqua | \r\n
| \r\n H3 | \r\n \r\n trihydro | \r\n \r\n H3 | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n H2 | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n H2PO4- \r\ndihydrophosphat(1-) | \r\n \r\n \r\n dihydrophosphato(1-) | \r\n
| \r\n Hg \r\n(Hydrargyrum) \r\n | \r\n \r\n thủy ngân \r\n | \r\n \r\n Hg2+ \r\nthủy ngân(2+) Hg2 dimercury(2+) | \r\n \r\n mercuride \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n I \r\n | \r\n \r\n (mono)iod \r\n | \r\n \r\n iodine \r\n | \r\n \r\n iodide \r\n | \r\n \r\n iodo \r\n | \r\n
| \r\n IF4 \r\n | \r\n \r\n iod | \r\n \r\n IF tetrafluoroiodine(1+) | \r\n \r\n IF4- \r\ntetrafluoroiodat(1-)\r\n tetrafluoroiodat(lll) \r\n | \r\n \r\n \r\n tetrafluoroiodato(1-)\r\n tetrafluoroiodato(lll) \r\n | \r\n
| \r\n IO \r\n | \r\n \r\n iod oxide \r\n | \r\n \r\n iodosyl \r\n | \r\n \r\n IO oxoiodat(1-) | \r\n \r\n \r\n oxoiodato(1-) | \r\n
| \r\n IO2 \r\n | \r\n \r\n iod dioxide \r\n | \r\n \r\n iodyl \r\n | \r\n \r\n IO2 dioxoiodat(1-) | \r\n \r\n \r\n dioxoiodato(1-) | \r\n
| \r\n IO3 \r\n | \r\n \r\n iod trioxide \r\n\r\n | \r\n \r\n periodyl \r\n | \r\n \r\n IO3- \r\niodat | \r\n \r\n \r\n iodato | \r\n
| \r\n IO4 \r\n | \r\n \r\n iod tetraoxide \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n IO periodat | \r\n \r\n \r\n periodato | \r\n
| \r\n IO | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n IO hexaoxoiodat(5-) | \r\n \r\n \r\n hexaoxo | \r\n
| \r\n I3 \r\n | \r\n \r\n triiod \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n triiodide(1-) \r\n | \r\n \r\n triiodo(1-) \r\n | \r\n
| \r\n In \r\n | \r\n \r\n indi \r\n | \r\n \r\n indi \r\n | \r\n \r\n indide \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n Ir \r\n | \r\n \r\n iridi \r\n | \r\n \r\n iridi \r\n | \r\n \r\n iridide \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n K \r\n | \r\n \r\n kali \r\n | \r\n \r\n kali \r\n | \r\n \r\n kalide \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n Li \r\n | \r\n \r\n lithi \r\n | \r\n \r\n lithi \r\n | \r\n \r\n lithide \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n Mg \r\n | \r\n \r\n magnesi \r\n | \r\n \r\n magnesi \r\n | \r\n \r\n magneside \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n Mn \r\n | \r\n \r\n mangan \r\n | \r\n \r\n Mn2 mangan(2+) Mn3 mangan(3+) | \r\n \r\n manganide \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n MnO4 \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n MnO4 -\r\n \r\npermanganat tetraoxomanganat(1-) MnO4 manganat | \r\n \r\n \r\n permanganato \r\n manganato | \r\n
| \r\n Mo \r\n | \r\n \r\n molybden \r\n | \r\n \r\n molybden \r\n | \r\n \r\n molybdenide \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n N \r\n | \r\n \r\n (mono)nitơ \r\n | \r\n \r\n nitơ \r\n | \r\n \r\n nitride \r\n | \r\n \r\n nitrido \r\n | \r\n
| \r\n NCO (xem OCN) \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n NH \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n NH2- \r\nimide | \r\n \r\n \r\n imido | \r\n
| \r\n NHOH \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n NHOH hydroxyamide \r\n | \r\n \r\n \r\n hydroxyamido \r\n | \r\n
| \r\n NH2 \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n NH2 amide | \r\n \r\n \r\n amido | \r\n
| \r\n NH3 \r\n | \r\n \r\n azane | \r\n \r\n NH3 | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n ammin | \r\n
| \r\n NH4 \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n NH amoni | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n NO \r\n | \r\n \r\n nitơ | \r\n \r\n nitrosyl \r\n | \r\n \r\n NO oxonitrat(1-) | \r\n \r\n \r\n nitrosyl | \r\n
| \r\n NO2 \r\n | \r\n \r\n nitơ dioxide \r\n | \r\n \r\n nitryl | \r\n \r\n NO2
| \r\n \r\n \r\n nitro | \r\n
| \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n dioxonitrat(1-) | \r\n \r\n dioxonitrato(1-) | \r\n
| \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n NO22 dioxonitrat(2-) | \r\n \r\n \r\n dioxonitrato(2-) | \r\n
| \r\n NO3 \r\n | \r\n \r\n nitơ trioxide \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n NO3 nitrat | \r\n \r\n \r\n nitrato | \r\n
| \r\n N2 | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n N2H | \r\n \r\n N2H- N2H3- | \r\n \r\n \r\n diazenido \r\n
| \r\n
| \r\n N2 | \r\n \r\n diazene | \r\n \r\n N2H22 diazynedii | \r\n \r\n N2H22‑ | \r\n \r\n \r\n diazanediido N2H2 | \r\n
| \r\n NHNH2 \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n N2H3 | \r\n \r\n N2H hydrazide | \r\n \r\n \r\n hydrazido | \r\n
| \r\n N2H4 \r\n | \r\n \r\n diazane | \r\n \r\n N2H42 diazenedii | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n hydrazine | \r\n
| \r\n N2H5 \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n N2H5 hydrazini(1+) | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n hydrazini \r\n | \r\n
| \r\n N2H6 \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n N2H62+ \r\nhydrazini(2+) | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n N2O2 \r\n | \r\n \r\n dinitơ dioxide \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n N2O22 dioxodinitrat( | \r\n \r\n \r\n dioxodinitrato( | \r\n
| \r\n N3 \r\n | \r\n \r\n trinitơ \r\n | \r\n \r\n trinitơ \r\n | \r\n \r\n azide | \r\n \r\n azido | \r\n
| \r\n Na \r\n | \r\n \r\n natri \r\n | \r\n \r\n natri \r\n | \r\n \r\n natride \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n Ni \r\n | \r\n \r\n nickel \r\n | \r\n \r\n Ni2 nickel(2+) Ni3 nickel(3+) | \r\n \r\n nickelide \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n O \r\n | \r\n \r\n (mono)oxy \r\n | \r\n \r\n oxy \r\n | \r\n \r\n oxide \r\n | \r\n \r\n oxo | \r\n
| \r\n OCN \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n cyanat \r\n\r\n nitridooxocarbonat(1-)\r\n nitridooxocarbonat(IV) \r\n | \r\n \r\n cyanato | \r\n
| \r\n OH \r\n(xem HO) \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n ONC \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n fulminat \r\ncarbidooxonitrat(1-) carbidooxonitrat(V) \r\n | \r\n \r\n fulminato \r\ncarbidooxonitrato(1-) | \r\n
| \r\n O2 \r\n | \r\n \r\n dioxy \r\n | \r\n \r\n O2+ \r\ndioxy(1+) \r\n | \r\n \r\n O2 O2- | \r\n \r\n \r\n peroxo
| \r\n
| \r\n O3 \r\n | \r\n \r\n trioxy | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n O3 | \r\n \r\n ozonido | \r\n
| \r\n Os \r\n | \r\n \r\n osmi \r\n | \r\n \r\n osmi \r\n | \r\n \r\n osmide \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n P \r\n | \r\n \r\n (mono)phosph | \r\n \r\n phosphorus \r\n | \r\n \r\n P3- | \r\n \r\n phosphido \r\n | \r\n
| \r\n PCl4 \r\n | \r\n \r\n phospho | \r\n \r\n PCl4+ \r\ntetrachlorophosphoni\r\n tetrachlorophosphoni(V) tetrachlorophosphorus(1+) | \r\n \r\n PCl4+ \r\ntetrachlorophosphat(1-) | \r\n \r\n \r\n tetrachlorophosphato(1-) | \r\n
| \r\n PHO3 \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n PHO3 phosphonat | \r\n \r\n \r\n phosphonato | \r\n
| \r\n PH2O2 \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n PH2O2 phosphinat | \r\n \r\n \r\n phosphinato | \r\n
| \r\n PH4 \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n PH | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n PO \r\n | \r\n \r\n phospho | \r\n \r\n phosphoryl \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n PO3 \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n PO3 phosphit (PO3 | \r\n \r\n
| \r\n
| \r\n PO4 \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n PO4 phosphat | \r\n \r\n \r\n phosphato(3-) | \r\n
| \r\n P2 | \r\n \r\n diphosphor | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n P2O diphosphat(4-) µ-oxo-hexaoxodiphosphat(V) \r\n | \r\n \r\n \r\n diphosphato(4-) µ-oxo-hexaoxodiphosphato | \r\n
| \r\n Pb \r\n(Plumbum) \r\n | \r\n \r\n chì \r\n | \r\n \r\n Pb2+ \r\nchì(2+) Pb4+ \r\nchi(4+) | \r\n \r\n plumbide \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n Pd \r\n | \r\n \r\n paladi \r\n | \r\n \r\n Pd2 paladi(2+) Pd4 paladi(4+) | \r\n \r\n paladide \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n Pt \r\n | \r\n \r\n platin \r\n | \r\n \r\n Pt2 platin(2+) Pt4 platin(4+) | \r\n \r\n platinide \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n Rb \r\n | \r\n \r\n rubidi \r\n | \r\n \r\n rubidi \r\n | \r\n \r\n rubidide \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n Re \r\n | \r\n \r\n rheni \r\n | \r\n \r\n rheni \r\n | \r\n \r\n rhenide \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n ReO | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n ReO4- \r\ntetraoxorhenat(1-) ReO4 tetraoxorhenat(2-) | \r\n \r\n \r\n tetraoxor
| \r\n
| \r\n S \r\n | \r\n \r\n lưu huỳnh \r\n | \r\n \r\n sulfur \r\n | \r\n \r\n sulfide \r\n | \r\n \r\n sulfido | \r\n
| \r\n SCN \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n thiocyanat nitridothiocarbonat(1-) nitridothiocarbonat(IV) \r\n | \r\n \r\n thiocyanato- nitridothiocarbonato(1-) nitridothiocarbonato(IV) \r\n | \r\n
| \r\n SO \r\n | \r\n \r\n sulfur | \r\n \r\n sulfinyl | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n sulfur monoxide \r\n | \r\n
| \r\n SO2 \r\n | \r\n \r\n sulfur dioxide \r\n | \r\n \r\n sulfonyl | \r\n \r\n SO22 | \r\n \r\n dioxosulfato(2-) | \r\n
| \r\n SO3 \r\n | \r\n \r\n sulfur trioxide \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n SO3 sulfit | \r\n \r\n \r\n sulfito | \r\n
| \r\n SO4 \r\n | \r\n \r\n sulfur | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n SO4 sulfat | \r\n \r\n \r\n sulfato | \r\n
| \r\n SO | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n SO52- \r\ntrioxoperoxosulfat(2-) | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n S2 \r\n | \r\n \r\n disulfur \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n S22- \r\ndisulfide(2-) \r\n | \r\n \r\n \r\n disulfido(2 | \r\n
| \r\n S2 | \r\n \r\n disulfur | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n S2 thiosul | \r\n \r\n \r\n thiosul | \r\n
| \r\n S2 | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n S2O42 dithionit | \r\n \r\n \r\n dithionito | \r\n
| \r\n S2O5 \r\n\r\n | \r\n \r\n disulfur | \r\n \r\n disulfuryl | \r\n \r\n S2O52- \r\nµ-oxo-tetraoxodisulfat(2-) | \r\n \r\n \r\n disulfato(2-) | \r\n
| \r\n S2O7 \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n S2 disulfat(2 | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n S2O8 \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n S2 µ-peroxo-hexaoxodisulfat(2-) | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n Sb \r\nSbH | \r\n \r\n (mono)antimon \r\n | \r\n \r\n antimony \r\nSbH | \r\n \r\n antimonide \r\n | \r\n \r\n antimonido \r\n | \r\n
| \r\n SeO4 \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n SeO4 tetraoxoselenat(2-) | \r\n \r\n tetraoxoselenato(2-) | \r\n
| \r\n Si \r\nSiO3 \r\n | \r\n \r\n (mono)silic \r\n | \r\n \r\n Silicon \r\n | \r\n \r\n silicide \r\n(SiO3 | \r\n \r\n silicido \r\n | \r\n
| \r\n SiO4 \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n SiO44 orthosilicat | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n Si2 | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n Si2 µ-oxo-hexaoxo-disilicat(6-) | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n Sn \r\n(Stanum) \r\n | \r\n \r\n thiếc \r\n | \r\n \r\n Sn2 thiếc(2+) Sn4 thiếc(4+) | \r\n \r\n stanide \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n Te \r\n | \r\n \r\n (mono)telur | \r\n \r\n teluri \r\n | \r\n \r\n teluride \r\n | \r\n \r\n telurido \r\n | \r\n
| \r\n TeO | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n TeO trioxotelurat(2-) | \r\n \r\n \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n TeO | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n TeO tetraoxotelurat(2-) | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n TeO | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n TeO hexaoxotelurat(6-) | \r\n \r\n \r\n hexaoxotelurato(6-) | \r\n
| \r\n Ti \r\n | \r\n \r\n titani \r\n | \r\n \r\n titani \r\n | \r\n \r\n titanide \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n TiO \r\n | \r\n \r\n titani monoxide \r\n | \r\n \r\n Oxotitani(IV) \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n TI \r\n | \r\n \r\n thali \r\n | \r\n \r\n thali \r\n | \r\n \r\n thalide \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n U \r\n | \r\n \r\n urani \r\n | \r\n \r\n urani \r\n | \r\n \r\n uranide \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n UO2 \r\n | \r\n \r\n urani dioxide \r\n | \r\n \r\n UO uranyl(1+) UO22 uranyl(2+) | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n V \r\n | \r\n \r\n vanadi \r\n | \r\n \r\n vanadi \r\n | \r\n \r\n vanadide \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n VO \r\n | \r\n \r\n vanadi | \r\n \r\n oxovanadi(IV) \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n W \r\n | \r\n \r\n wolfram \r\n | \r\n \r\n wolfram \r\n | \r\n \r\n tungstide \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n Zn \r\n(Zincum) \r\n | \r\n \r\n kẽm \r\n | \r\n \r\n kẽm \r\n | \r\n \r\n zincide \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n Zr \r\n | \r\n \r\n zirconi \r\n | \r\n \r\n zirconi \r\n | \r\n \r\n zirconide \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
| \r\n ZrO \r\n | \r\n \r\n zirconi | \r\n \r\n oxozirconi(IV) \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n \r\n \r\n | \r\n
[1] Principles of chemical\r\nnomenclature - A guide to IUPAC recommendations, 1997 (Nguyên tắc về danh pháp\r\nhóa học - Khuyến nghị của IUPAC, 1997).
\r\n\r\nFile gốc của Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 5530:2010 về Thuật ngữ hóa học – Danh pháp các nguyên tố và hợp chất hóa học đang được cập nhật.
Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 5530:2010 về Thuật ngữ hóa học – Danh pháp các nguyên tố và hợp chất hóa học
Tóm tắt
| Cơ quan ban hành | Đã xác định |
| Số hiệu | TCVN5530:2010 |
| Loại văn bản | Tiêu chuẩn Việt Nam |
| Người ký | Đã xác định |
| Ngày ban hành | 2010-01-01 |
| Ngày hiệu lực | |
| Lĩnh vực | Hóa chất |
| Tình trạng | Còn hiệu lực |