- Hệ thống hóa những kiến thức cơ bản về ngôn ngữ tiếng Ê-đê:

+ Giới thiệu chung về tiếng Ê-đê;

+ Hệ thống ngữ âm- chữ viết: Cấu trúc âm tiết tiếng Ê-đê, nguyên âm, phụ âm, vần; chữ viết tiếng Ê đê và những vấn đề cần lưu ý về chữ viết;

+ Vấn đề phương ngữ và xử lí hiện tượng phương ngữ trong dạy học tiếng Ê-đê.

+ Cấu tạo từ: Từ và hình vị; từ đơn tiết, từ đa tiết, từ ghép, từ láy; tiền âm tiết và

phụ tố; các phương thức cấu tạo từ: Phương thức phụ tố, phương thức láy, phương thức ghép;

+ Từ gốc và từ mượn;

+ Nghĩa của từ, từ nhiều nghĩa, đồng âm, đồng nghĩa, trái nghĩa và hiện tượng

chuyển nghĩa của từ tiếng Ê-đê;

+ Các biện pháp tu từ: So sánh, nhân hóa, ẩn dụ, hoán dụ.

+ Từ loại: Danh từ và cụm danh từ, động từ và cụm động từ, tính từ và cụm tính từ, đại từ, quan hệ từ, thán từ, trợ từ, phụ từ và số từ ; thành ngữ, tục ngữ tiếng Ê-đê;

+ Câu và cấu tạo câu: Quan niệm về câu, các thành phần câu;

+ Các kiểu câu: Phân loại câu theo mục đích nói (câu kể, câu hỏi, câu cảm, câu cầu khiến); phân loại câu theo cấu tạo (câu đơn, câu ghép; câu bình thường, câu đặc biệt, câu rút gọn).

3. Phương pháp dạy học tiếng Ê-đê

a) Mục tiêu:

- Học viên nắm vững những nội dung cơ bản về lí luận và phương pháp dạy học tiếng Ê-đê như ngôn ngữ thứ nhất (tiếng mẹ đẻ) và vận dụng lí luận và phương pháp đó vào thực tiễn dạy học môn tiếng Ê-đê;

- Học viên nắm được nội dung kiến thức, kỹ năng giao tiếp cơ bản và những biện pháp phát triển các kỹ năng nghe, nói, đọc, viết tiếng Ê-đê; phát triển vốn từ và luyện kỹ năng sử dụng thành thạo từ và câu theo các chủ đề vào hoạt động giao tiếp trong đời sống hằng ngày của đồng bào dân tộc Ê-đê.

b) Nội dung:

- Lí luận và phương pháp dạy học tiếng Ê-đê

+ Các quan điểm cơ bản của phương pháp dạy học tiếng Ê-đê theo quan điểm giao tiếp: Những vấn đề cơ bản của lí luận dạy học tiếng dân tộc; các quan điểm cơ bản, phương pháp và kỹ thuật dạy học tiếng Ê-đê như ngôn ngữ thứ nhất.

+ Các phương pháp, kỹ thuật và phương tiện dạy học tiếng Ê-đê theo quan điểm giao tiếp: Hệ thống hóa các phương pháp, kỹ thuật dạy học tiếng Ê-đê, sử dụng phương tiện dạy học và ứng dụng công nghệ thông tin vào thực tiễn dạy học tiếng Ê-đê;

+ Các hình thức tổ chức và quản lí dạy học tiếng Ê-đê theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của người học: Hệ thống hóa các hình thức tổ chức dạy học và quản lí dạy học để có thể tổ chức và thực hiện các hoạt động giảng dạy tiếng Ê-đê theo định hướng đổi mới phương pháp dạy học tiếng mẹ đẻ;

+ Đánh giá kết quả học tập môn tiếng Ê-đê: Mục đích của việc đánh giá trình độ tiếng Ê-đê của người học; các kiến thức cơ bản liên quan đến các hình thức, phương pháp, phương tiện và quy trình đánh giá kết quả học tập tiếng Ê-đê theo định hướng đổi mới kiểm tra đánh giá; các kỹ năng đánh giá được mức độ thích hợp và độ tin cậy của một bài kiểm tra: kỹ năng xây dựng các tiêu chí kiểm tra đánh giá, kỹ năng thiết kế bộ công cụ, hình thức và quy trình kiểm tra đánh giá phù hợp với mục đích yêu cầu kiểm tra, kỹ năng sử dụng công nghệ thông tin để thiết kế các hoạt động kiểm tra đánh giá;

+ Thiết kế giáo án, nhật kí, hồ sơ sư phạm: Yêu cầu, kỹ thuật thiết kế và hình thức trình bày, cách thức chuẩn bị và việc quản lí và kiểm tra hồ sơ giáo án; nhật kí và các hồ sơ sư phạm trong thực tiễn dạy học tiếng Ê-đê;

+ Thực hành giảng dạy và dự giờ quan sát lớp học tiếng Ê-đê theo quan điểm giao tiếp: Thực hành dạy học một số kiểu bài trên lớp học; kỹ thuật dự giờ và phân tích, đánh giá các bài học khi dự giờ, thăm lớp; đồng thời củng cố các kỹ năng nghề nghiệp cần thiết khác của người giáo viên (kỹ năng thâm nhập vào thực tiễn nhà trường, kỹ năng tìm hiểu và quản lí người học).

- Phát triển kỹ năng giao tiếp tiếng Ê-đê

+ Phát triển kỹ năng nghe nói, tiếng Ê-đê: Kiến thức, kỹ năng và những yếu tố liên quan đến kỹ năng nghe, nói tiếng Ê-đê; hướng tiếp cận và quy trình thích hợp để hỗ trợ phát triển kỹ năng nghe, nói; tác dụng các loại hoạt động như kể chuyện, đóng vai, trình bày, diễn thuyết, tranh luận, thảo luận trong việc phát triển kỹ năng nghe, nói tiếng Ê đê.

+ Phát triển kỹ năng đọc tiếng Ê-đê: kiến thức, kỹ năng và những yếu tố liên quan đến kỹ năng đọc bằng tiếng Ê-đê; hướng tiếp cận và quy trình thích hợp để hỗ trợ phát triển kỹ năng đọc của người học từ đọc đúng đến đọc lưu loát trôi chảy và đọc hiểu nội dung ý nghĩa các văn bản tiếng Ê-đê.

+ Phát triển kỹ năng viết chữ Ê-đê: Kiến thức, kỹ năng và những yếu tố liên quan đến kỹ năng viết chữ Ê-đê; hướng tiếp cận và quy trình thích hợp để hỗ trợ phát triển kỹ năng viết của người học từ viết đúng chính tả đến tạo lập các loại văn bản thông thường, phổ biến trong đời sống theo yêu cầu và chủ đề bằng chữ Ê-đê.

+ Phát triển kỹ năng dùng từ và đặt câu tiếng Ê-đê: Các kiểu bài tập và phương pháp hỗ trợ quá trình phát triển vốn từ, luyện kỹ năng sử dụng thành thạo từ và câu trong các hoạt động giao tiếp tiếng Ê-đê phù hợp với việc lĩnh hội và tiếp thu ngôn ngữ thứ nhất của người học.

V. YÊU CẦU CẦN ĐẠT VỀ KIẾN THỨC, KỸ NĂNG

VI. HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG CHƯƠNG TRÌNH BỒI DƯỠNG

1. Chương trình bồi dưỡng giáo viên dạy tiếng Ê-đê ở các cơ sở giáo dục phổ thông và trung tâm giáo dục thường xuyên được xây dựng như một chương trình khung, làm căn cứ cho các cơ sở giáo dục được Bộ Giáo dục và Đào tạo giao nhiệm vụ bồi dưỡng (gọi tắt là cơ sở bồi dưỡng) biên soạn tài liệu bồi dưỡng; triển khai các hoạt động dạy học, kiểm tra, đánh giá kết quả các hoạt động dạy của giảng viên và hoạt động học của học viên theo chương trình này.

2. Nội dung chương trình bồi dưỡng được xây dựng theo từng học phần phù hợp với mục tiêu bồi dưỡng. Nội dung của các học phần tập trung vào hai khối kiến thức cơ bản là Khối kiến thức ngôn ngữ và văn hóa và Khối kiến thức phát triển năng lực nghiệp vụ sư phạm.

3. Trong việc cụ thể hóa nội dung các học phần khi biên soạn tài liệu giảng dạy và thực hành giảng dạy, các tác giả biên soạn tài liệu cần chú ý đến các vấn đề: Đặc trưng của ngôn ngữ Ê-đê; xu thế dạy học tiếng dân tộc cho người học các vùng dân tộc thiểu số hiện nay, gắn kết dạy kiến thức lí thuyết (về ngôn ngữ, văn hóa, phương pháp giáo dục và giảng dạy) với thực hành giao tiếp và giảng dạy tiếng Ê-đê trên lớp học, gắn nội dung dạy học với thực tiễn đời sống và thực tiễn giao tiếp của người Ê-đê; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và sử dụng các phương tiện dạy học, thiết bị nghe nhìn vào thực tiễn dạy học.

4. Ph­ương pháp bồi dưỡng: Cần giảm thời lượng lên lớp và giảng dạy lý thuyết, tăng thời lượng tự học, tự nghiên cứu, tăng cường học tập tương tác, thực hành và rút kinh nghiệm qua thực tế dạy học cho học viên, tạo điều kiện cho học viên chủ động, tích cực trong học tập. Chính vì vậy, trong quá trình thực hiện chương trình, các giảng viên cần:

- Đổi mới phương pháp theo quan điểm giao tiếp và tăng cường cung cấp tài liệu tham khảo cho học viên;

- Tận dụng các phương tiện kỹ thuật để nâng cao hiệu quả giảng dạy, tăng cường việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa, giao lưu với các cơ sở giảng dạy và nghiên cứu, sử dụng tiếng Ê-đê;

- Hướng dẫn học viên tự học với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin, internet để nâng cao các kỹ năng thực hành tiếng của học viên;

- Tối ưu hóa phương pháp dạy học, phương pháp kiểm tra đánh giá tiên tiến phù hợp với phương thức đào tạo và mục tiêu đào tạo;

- Tổ chức các hoạt động như seminar, hội thảo chuyên đề, case study (dạy theo tình huống cụ thể), song song với các hoạt động giảng dạy truyền thống;

- Tận dụng mọi cơ hội để học viên được thực hành các kỹ năng ngôn ngữ và nghiệp vụ sư phạm;

- Lựa chọn giáo trình và tài liệu giảng dạy phù hợp để đảm bảo cho học viên đạt được những chuẩn kiến thức nhất định ở từng giai đoạn.

5. Việc kiểm tra, đánh giá kết quả học tập phải được thực hiện một cách nghiêm túc. Chỉ đánh giá và xét kết quả học tập cho những học viên có mặt và tham gia tích cực các hoạt động học tập trên lớp tối thiểu 80% số tiết của học phần và thực hiện đầy đủ các bài tập được giao. Kết quả học tập của học viên được đánh giá qua các bài tập lớn, bài thi giữa học phần, bài thi kết thúc học phần, bài kiểm tra thực hành giảng dạy được quy định trong đề cương chi tiết của học phần.

6. Kết quả học tập các học phần là căn cứ để các cơ sở giáo dục đào tạo được Bộ Giáo dục và Đào tạo giao nhiệm vụ bồi dưỡng xét cấp chứng chỉ tốt nghiệp khóa bồi dưỡng cho giáo viên dạy tiếng Ê-đê ở các cơ sở giáo dục phổ thông và trung tâm giáo dục thường xuyên.

CHƯƠNG TRÌNH

BỒI DƯỠNG GIÁO VIÊN DẠY TIẾNG CHĂM
(Ban hành kèm theo Thông tư số 19/2014/TT-BGDĐT ngày 30 tháng 5 năm 2014 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo)

I. MỤC TIÊU

1. Mục tiêu chung

Trang bị kiến thức và kỹ năng nghiệp vụ cơ bản cho đối tượng chưa qua đào tạo sư phạm tiếng dân tộc Chăm, theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa nhằm bổ sung nguồn nhân lực và nâng cao năng lực sư phạm cho đội ngũ giáo viên dạy tiếng dân tộc Chăm trong các trường tiểu học, trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông, trường phổ thông có nhiều cấp học (sau đây gọi chung là cơ sở giáo dục phổ thông) và trung tâm giáo dục thường xuyên, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp giáo dục đào tạo trong bối cảnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế.

2. Mục tiêu cụ thể

Chương trình nhằm bồi dưỡng, trang bị cho học viên:

a) Về kiến thức:

- Chủ trương, đường lối, chính sách và pháp luật của Đảng và Nhà nước về việc dạy học tiếng dân tộc thiểu số như ngôn ngữ thứ nhất (tiếng mẹ đẻ) nói chung, dân tộc Chăm nói riêng; nhận thức được vai trò và ý nghĩa của việc dạy học tiếng dân tộc thiểu số ở vùng dân tộc thiểu số;

- Các kiến thức cơ bản về ngôn ngữ và văn hóa dân tộc Chăm;

- Xu hướng phát triển của giáo dục phổ thông nói chung, tiếng dân tộc Chăm nói riêng trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập kinh tế quốc tế;

- Lí luận và phương pháp dạy học tiếng Chăm, các hình thức tổ chức, quản lý dạy học, các phương pháp cơ bản về kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn tiếng Chăm của người học.

b) Về kỹ năng:

- Các kỹ năng tìm hiểu, học tập ngôn ngữ và văn hóa dân tộc Chăm;

- Các kỹ năng cơ bản trong hoạt động dạy học tiếng Chăm: Kỹ năng tìm hiểu đối tượng và môi trường dạy tiếng Chăm; kỹ năng xây dựng và thực hiện kế hoạch dạy học; kỹ năng nghe, nói, đọc, viết; kỹ năng sử dụng sáng tạo phương tiện dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động của người học và kỹ năng kiểm tra đánh giá kết quả học tập môn tiếng Chăm của người học;

- Các kỹ năng hỗ trợ cho hoạt động dạy học tiếng Chăm: Kỹ năng giao tiếp, ứng xử; kỹ năng tổ chức, quản lý, quan sát, nhận xét giờ học; kỹ năng phát hiện và giải quyết vấn đề nảy sinh trong thực tiễn dạy học môn tiếng Chăm phù hợp với đặc thù môn học; kỹ năng tự bồi dưỡng và phát triển nghề nghiệp.

c) Về thái độ:

- Ý thức nâng cao năng lực nghề nghiệp, trau dồi đạo đức và tác phong sư­ phạm mẫu mực của nhà giáo, lòng say mê và hứng thú trong hoạt động dạy học môn tiếng Chăm;

- Thái độ khách quan, khoa học trong đánh giá và tự đánh giá quá trình dạy học để nâng cao chất lượng dạy học tiếng Chăm;

- Ý thức bảo tồn, phát triển tiếng nói, chữ viết, văn hóa của đồng bào dân tộc Chăm, góp phần xây dựng một nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc văn hoá dân tộc.

II. ĐỐI TƯỢNG BỒI DƯỠNG

1. Giáo viên dạy môn tiếng Chăm trong các cơ sở giáo dục phổ thông và trung tâm giáo dục thường xuyên;

2. Các đối tượng là giáo viên có nguyện vọng giảng dạy môn tiếng Chăm nhưng chưa qua các lớp đào tạo hoặc bồi dưỡng về dạy tiếng Chăm.

III. CHƯƠNG TRÌNH BỒI DƯỠNG

1. Khối lượng kiến thức

2. Nội dung chương trình

IV. MÔ TẢ CÁC HỌC PHẦN

1. Một số vấn đề chung

a) Mục tiêu:

Học viên nắm vững chủ trương, đường lối, chính sách và pháp luật của Đảng và Nhà nước về việc dạy học tiếng dân tộc thiểu số nói chung, tiếng Chăm nói riêng; vai trò và ý nghĩa của việc dạy học tiếng Chăm; các xu hướng phát triển của việc dạy học tiếng Chăm cho người học và vận dụng được vào thực tiễn dạy học.

b) Nội dung:

- Chủ trương, đường lối, chính sách và pháp luật của Đảng và Nhà nước về việc dạy học tiếng Chăm;

- Vai trò và ý nghĩa của việc dạy học tiếng Chăm: Giữ gìn và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc, phát triển tư duy và nhân cách, hỗ trợ quá trình học tiếng Việt cho người học là người dân tộc thiểu số;

- Các xu hướng phát triển của việc dạy học tiếng Chăm: Dạy học tiếng Chăm theo quan điểm giao tiếp, phát huy sự chuyển di ngôn ngữ; tích cực hóa hoạt động học tập của người học; tích hợp dạy kiến thức và kỹ năng; các kiến thức ngôn ngữ, văn hóa, văn học và các vấn đề của đời sống; sử dụng các phương tiện dạy học, hình thức tổ chức dạy học và đánh giá kết quả học tập hiện đại.

2. Hệ thống hóa những kiến thức cơ bản về văn hóa và ngôn ngữ dân tộc Chăm

a) Mục tiêu:

- Học viên nắm được những nội dung cơ bản về ngôn ngữ tiếng Chăm (ngữ âm, chữ viết, từ vựng ngữ nghĩa, ngữ pháp) một cách hệ thống và vận dụng được vào thực tiễn dạy học tiếng Chăm ở các cơ sở giáo dục phổ thông và trung tâm giáo dục thường xuyên;

- Học viên nắm được những nội dung cơ bản về đặc điểm địa lí tự nhiên, kinh tế, xã hội của vùng đồng bào dân tộc Chăm sinh sống; những đặc trưng cơ bản của văn hóa và văn học Chăm trong quan hệ với tính thống nhất và đa dạng của văn hóa, văn học Việt Nam và vận dụng được những hiểu biết này vào thực tiễn dạy học tiếng Chăm ở các cơ sở giáo dục phổ thông và trung tâm giáo dục thường xuyên.

b) Nội dung:

- Hệ thống hóa những kiến thức cơ bản về văn hóa dân tộc Chăm:

+ Một số đặc điểm về điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội của vùng đồng bào dân tộc Chăm sinh sống: Địa hình ven biển, khí hậu nắng nóng, thiếu nước canh tác và sử dụng, động cát xâm lấn, đất đai chật hẹp, giao thông tương đối thuận lợi. Cư trú theo cộng đồng làng. Sống bằng nghề trồng lúa, chăn nuôi gia súc, gia cầm, trồng nho (Ninh Thuận), thanh long (Bình Thuận). Nghề truyền thống rất nổi tiếng: dệt thổ cẩm, làm gốm…

+ Một số đặc điểm về văn hóa Chăm trong quan hệ với tính thống nhất và đa dạng của văn hóa Việt Nam: Văn hóa giao tiếp (giao tiếp thông thường và giao tiếp trang trọng trong các nghi lễ với thần linh). Các lễ hội lớn trong năm (Ka-tê, Ramưwan, Rija Nưgăr…). Các lễ trong tang ma (Padhi, Patrip, lễ nhập Kút, lễ hỏa táng, lễ tảo mộ...); cưới xin (Karơh, Katăt,..), trong đền ơn, đáp nghĩa (Po Bin Thuôr, Po Nai, Pô Riyak...). Các tập tục trong nghi lễ vòng đời: (cúng Iêu prok, Buh kalih tuh ia...). Tập quán ăn mặc, ẩm thực, vui chơi. Lịch pháp, âm nhạc và kiến trúc truyền thống. Tôn giáo tín ngưỡng: sự du nhập của các tôn giáo, vai trò của Hồi giáo (hai nhánh là Islam và Bani), Bàlamôn (Ấn độ giáo),.. trong đời sống dân tộc Chăm. Vai trò của người phụ nữ và vai trò của chức sắc: Paxeh (Bà la môn), Achar (Bà ni), Halâu janưng Chăm trong đời sống dân tộc Chăm…

+ Một số đặc điểm cơ bản của văn học Chăm trong quan hệ với sự phong phú, đa dạng của văn học Việt Nam: Văn học dân gian (tục ngữ, ca dao, thần thoại, truyện cổ tích, câu đố), văn học viết Chăm trước đây (các tác phẩm Dewa Mưno, Inra Patra, Um Mưrup, Glăng Anăk, Pato adat kamay... và hiện nay (các tác phẩm Ariya Po Parăng, Ariya Radêh apui, ....)

- Hệ thống hóa những kiến thức cơ bản về ngôn ngữ tiếng Chăm:

+ Giới thiệu chung về tiếng Chăm; lịch sử ra đời, kí tự.

+ Hệ thống ngữ âm: Cấu trúc âm tiết tiếng Chăm, nguyên âm, phụ âm, chữ số, phụ âm kép (ghép với takai krăk, takai kiăk, takai kwăk và takai lăk), 13 chữ cái làm phụ âm cuối (nét cuối kéo dài), vần thông dụng, vần khó ít dùng, vần đơn và vần phức;

+ Chữ viết Akhar thrah, chữ viết Jawi, chữ viết Rumi

+ Luật chính tả, luật ngắn-dài, căng-chùng và biến thái âm vị.

+ Phương ngữ (Chăm Hroi, Chăm Panduraga, Chăm Nam Bộ) và xử lí hiện tượng phương ngữ trong dạy học tiếng Chăm.

+ Cấu tạo từ: từ và hình vị; từ đơn tiết, từ đa tiết, từ ghép, từ láy; tiền âm tiết (các chữ cái làm “lang likuk” làm chùng trọng âm và không làm chùng trọng âm - dấu âm); Các phương thức cấu tạo từ: phương thức phụ tố, phương thức láy, phương thức ghép;

+ Từ gốc và từ mượn (các nước Đông Nam Á, Sanscrit và Pali);

+ Từ nhiều nghĩa, đồng âm, đồng nghĩa, trái nghĩa và hiện tượng chuyển nghĩa của từ; từ bất quy tắc.

+ Các biện pháp so sánh, nhân hóa, ẩn dụ, hoán dụ, phúng dụ, tượng trưng, điệp ngữ, tương phản, khoa trương, nói giảm-nói tránh, chơi chữ, nói lái…

+ Từ loại: danh từ và cụm danh từ, động từ và cụm động từ, tính từ và cụm tính từ, đại từ, quan hệ từ, thán từ, trợ từ... ;

+ Câu và cấu tạo câu: Quan niệm về câu, các thành phần câu;

+ Các kiểu câu: Phân loại câu theo mục đích nói (câu kể, câu hỏi, câu cảm, câu cầu khiến); phân loại câu theo cấu tạo (câu đơn, câu ghép; câu bình thường, câu đặc biệt, câu rút gọn).

3. Phương pháp dạy học tiếng Chăm

a) Mục tiêu:

- Học viên nắm vững những nội dung cơ bản về lí luận và phương pháp dạy học tiếng Chăm như ngôn ngữ thứ nhất (tiếng mẹ đẻ) và vận dụng lí luận và phương pháp đó vào thực tiễn dạy học môn tiếng Chăm;

- Học viên nắm được nội dung kiến thức, kỹ năng giao tiếp cơ bản và những biện pháp phát triển các kỹ năng nghe, nói, đọc, viết tiếng Chăm; phát triển vốn từ và luyện kỹ năng sử dụng thành thạo từ và câu theo các chủ đề vào hoạt động giao tiếp trong đời sống hằng ngày của đồng bào dân tộc Chăm.

b) Nội dung:

- Lí luận và phương pháp dạy học tiếng Chăm

+ Các quan điểm cơ bản của phương pháp dạy học tiếng Chăm theo quan điểm giao tiếp: Những vấn đề cơ bản của lí luận dạy học tiếng dân tộc; các quan điểm cơ bản, phương pháp và kỹ thuật dạy học tiếng Chăm như ngôn ngữ thứ nhất.

+ Các phương pháp, kỹ thuật và phương tiện dạy học tiếng Chăm theo quan điểm giao tiếp: Hệ thống hóa các phương pháp, kỹ thuật dạy học tiếng Chăm, sử dụng phương tiện dạy học và ứng dụng công nghệ thông tin vào thực tiễn dạy học tiếng Chăm.

+ Các hình thức tổ chức và quản lí dạy học tiếng Chăm theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của người học: Hệ thống hóa các hình thức tổ chức dạy học và quản lí dạy học để có thể tổ chức và thực hiện các hoạt động giảng dạy tiếng Chăm theo định hướng đổi mới phương pháp dạy học tiếng mẹ đẻ;

+ Đánh giá kết quả học tập môn tiếng Chăm: Mục đích của việc đánh giá trình độ tiếng Chăm của người học; các kiến thức cơ bản liên quan đến các hình thức, phương pháp, phương tiện và quy trình đánh giá kết quả học tập tiếng Chăm theo định hướng đổi mới kiểm tra đánh giá; các kỹ năng đánh giá được mức độ thích hợp và độ tin cậy của một bài kiểm tra: kỹ năng xây dựng các tiêu chí kiểm tra đánh giá, kỹ năng thiết kế bộ công cụ, hình thức và quy trình kiểm tra đánh giá phù hợp với mục đích yêu cầu kiểm tra, kỹ năng sử dụng công nghệ thông tin để thiết kế các hoạt động kiểm tra đánh giá;

+ Thiết kế giáo án, nhật kí, hồ sơ sư phạm: Yêu cầu, kỹ thuật thiết kế và hình thức trình bày, cách thức chuẩn bị và việc quản lí và kiểm tra hồ sơ giáo án; nhật kí và các hồ sơ sư phạm trong thực tiễn dạy học tiếng Chăm;

+ Thực hành giảng dạy và dự giờ quan sát lớp học tiếng Chăm theo quan điểm giao tiếp: Thực hành dạy học một số kiểu bài trên lớp học; kỹ thuật dự giờ và phân tích, đánh giá các bài học khi dự giờ, thăm lớp; đồng thời củng cố các kỹ năng nghề nghiệp cần thiết khác của người giáo viên (kỹ năng thâm nhập vào thực tiễn nhà trường, kỹ năng tìm hiểu và quản lí người học).

- Phát triển kỹ năng giao tiếp tiếng Chăm

+ Phát triển kỹ năng nghe nói, tiếng Chăm: Kiến thức, kỹ năng và những yếu tố liên quan đến kỹ năng nghe, nói tiếng Chăm; hướng tiếp cận và quy trình thích hợp để hỗ trợ phát triển kỹ năng nghe, nói; tác dụng các loại hoạt động như kể chuyện, đóng vai, trình bày, diễn thuyết, tranh luận, thảo luận trong việc phát triển kỹ năng nghe, nói tiếng Chăm.

+ Phát triển kỹ năng đọc tiếng Chăm: kiến thức, kỹ năng và những yếu tố liên quan đến kỹ năng đọc bằng tiếng Chăm; hướng tiếp cận và quy trình thích hợp để hỗ trợ phát triển kỹ năng đọc của người học từ đọc đúng đến đọc lưu loát trôi chảy và đọc hiểu nội dung ý nghĩa các văn bản tiếng Chăm.

+ Phát triển kỹ năng viết chữ Chăm: Kiến thức, kỹ năng và những yếu tố liên quan đến kỹ năng viết chữ Chăm; hướng tiếp cận và quy trình thích hợp để hỗ trợ phát triển kỹ năng viết của người học từ viết đúng chính tả đến tạo lập các loại văn bản thông thường, phổ biến trong đời sống theo yêu cầu và chủ đề bằng chữ Chăm.

+ Phát triển kỹ năng dùng từ và đặt câu tiếng Chăm: Các kiểu bài tập và phương pháp hỗ trợ quá trình phát triển vốn từ, luyện kỹ năng sử dụng thành thạo từ và câu trong các hoạt động giao tiếp tiếng Chăm phù hợp với việc lĩnh hội và tiếp thu ngôn ngữ thứ nhất của người học.

V. YÊU CẦU CẦN ĐẠT VỀ KIẾN THỨC, KỸ NĂNG

VI. HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG CHƯƠNG TRÌNH BỒI DƯỠNG

1. Chương trình bồi dưỡng giáo viên dạy tiếng Chăm ở các cơ sở giáo dục phổ thông và trung tâm giáo dục thường xuyên được xây dựng như một chương trình khung, làm căn cứ cho các cơ sở giáo dục được Bộ Giáo dục và Đào tạo giao nhiệm vụ bồi dưỡng (gọi tắt là cơ sở bồi dưỡng) biên soạn tài liệu bồi dưỡng; triển khai các hoạt động dạy học, kiểm tra, đánh giá kết quả các hoạt động dạy của giảng viên và hoạt động học của học viên theo chương trình này.

2. Nội dung chương trình bồi dưỡng được xây dựng theo từng học phần phù hợp với mục tiêu bồi dưỡng. Nội dung của các học phần tập trung vào hai khối kiến thức cơ bản là Khối kiến thức ngôn ngữ và văn hóa và Khối kiến thức phát triển năng lực nghiệp vụ sư phạm.

3. Trong việc cụ thể hóa nội dung các học phần khi biên soạn tài liệu giảng dạy và thực hành giảng dạy, các tác giả biên soạn tài liệu cần chú ý đến các vấn đề: Đặc trưng của ngôn ngữ Chăm; xu thế dạy học tiếng dân tộc cho người học các vùng dân tộc thiểu số hiện nay, gắn kết dạy kiến thức lí thuyết (về ngôn ngữ, văn hóa, phương pháp giáo dục và giảng dạy) với thực hành giao tiếp và giảng dạy tiếng Chăm trên lớp học, gắn nội dung dạy học với thực tiễn đời sống và thực tiễn giao tiếp của người Chăm; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và sử dụng các phương tiện dạy học, thiết bị nghe nhìn vào thực tiễn dạy học.

4. Ph­ương pháp bồi dưỡng: Cần giảm thời lượng lên lớp và giảng dạy lý thuyết, tăng thời lượng tự học, tự nghiên cứu, tăng cường học tập tương tác, thực hành và rút kinh nghiệm qua thực tế dạy học cho học viên, tạo điều kiện cho học viên chủ động, tích cực trong học tập. Chính vì vậy, trong quá trình thực hiện chương trình, các giảng viên cần:

- Đổi mới phương pháp theo quan điểm giao tiếp và tăng cường cung cấp tài liệu tham khảo cho học viên;

- Tận dụng các phương tiện kỹ thuật để nâng cao hiệu quả giảng dạy, tăng cường việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa, giao lưu với các cơ sở giảng dạy và nghiên cứu, sử dụng tiếng Chăm;

- Hướng dẫn học viên tự học với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin, internet để nâng cao các kỹ năng thực hành tiếng của học viên;

- Tối ưu hóa phương pháp dạy học, phương pháp kiểm tra đánh giá tiên tiến phù hợp với phương thức đào tạo và mục tiêu đào tạo;

- Tổ chức các hoạt động như seminar, hội thảo chuyên đề, case study (dạy theo tình huống cụ thể), song song với các hoạt động giảng dạy truyền thống;

- Tận dụng mọi cơ hội để học viên được thực hành các kỹ năng ngôn ngữ và nghiệp vụ sư phạm;

- Lựa chọn giáo trình và tài liệu giảng dạy phù hợp để đảm bảo cho học viên đạt được những chuẩn kiến thức nhất định ở từng giai đoạn.

5. Việc kiểm tra, đánh giá kết quả học tập phải được thực hiện một cách nghiêm túc. Chỉ đánh giá và xét kết quả học tập cho những học viên có mặt và tham gia tích cực các hoạt động học tập trên lớp tối thiểu 80% số tiết của học phần và thực hiện đầy đủ các bài tập được giao. Kết quả học tập của học viên được đánh giá qua các bài tập lớn, bài thi giữa học phần, bài thi kết thúc học phần, bài kiểm tra thực hành giảng dạy được quy định trong đề cương chi tiết của học phần.

6. Kết quả học tập các học phần là căn cứ để các cơ sở giáo dục đào tạo được Bộ Giáo dục và Đào tạo giao nhiệm vụ bồi dưỡng xét cấp chứng chỉ tốt nghiệp khóa bồi dưỡng cho giáo viên dạy tiếng Chăm ở các cơ sở giáo dục phổ thông và trung tâm giáo dục thường xuyên.